Stralingsdeler
Dit artikel behandelt stralingsdelers zoals toegepast in optische instrumenten. Voor halfdoorlatende spiegels voor andere toepassingen zie Eenrichtingsspiegel.
Een stralingsdeler of bundelsplitser (Engels: beam splitter) is een optische component die een enkele lichtstraal in tweeën splitst. Vanwege deze eigenschap is een stralingsdeler onder andere een essentieel onderdeel in verschillende soorten interferometers.
1 = Invallende straal
2 = doorgelaten straal
3 = gereflecteerde straal
Eenvoudigste vorm
bewerkenEen zeer eenvoudige stralingsdeler bestaat uit een glasplaat die onder een hoek van 45° ten opzichte van de lichtbundel is geplaatst. Een deel van het licht wordt aan het oppervlak van het glas onder een hoek van 90° gereflecteerd, en de rest treedt de glasplaat binnen. Door geschikte gedeeltelijk reflecterende lagen op het glasoppervlak aan te brengen, kan de straal op deze wijze in twee stralen van dezelfde intensiteit worden verdeeld.
Meer gebruikelijke vorm
bewerkenEen meer gebruikelijke vorm bestaat uit twee prisma’s die met hun basis op elkaar zijn gekit (bijvoorbeeld met canadabalsem). Dit type stralingsdeler berust op het principe van gefrustreerde reflectie. De verhouding tussen reflectie en transmissie hangt af van de golflengte van het licht en van de dikte van de kitlaag.
Kleurscheiders
bewerkenVan de genoemde golflengte-afhankelijkheid wordt ook gebruikgemaakt om lichtbundels in kleurcomponenten te scheiden. Dit wordt toegepast in bijvoorbeeld meerkleurendruk. Daarbij moet van het origineel voor elke te drukken basiskleur een aparte offsetplaat worden gemaakt. Ook wordt kleurscheiding toegepast in camera’s met zogenaamde 3CCD-sensoren (zie ook CCD). Voor de komst van kleurenfilms werden kleurscheiders ook gebruikt in de kleurenfilmcamera’s.
Polariserende stralingsdelers
bewerkenBehalve niet-polariserende stralingsdelers zijn er ook polariserende stralingsdelers. Hier wordt de verdelingsverhouding door de polarisatiehoek van het invallende licht bepaald. Deze stralingsdelers worden o.a. gebruikt in de lasertechniek om nauwkeurige verdelingsverhoudingen in te stellen. Omgekeerd kunnen twee gepolariseerde lichtstralen worden verenigd, bijvoorbeeld om een grotere intensiteit te krijgen (zoals in een lasershow).