Anne de Vries (1904-1964)
Anne de Vries (Assen, 22 mei 1904 – Zeist, 29 november 1964) was een Nederlandse onderwijzer en schrijver. Hij werd vooral bekend door een tweetal streekromans over de Drentse jongen Bartje en door het oorlogsboek voor de jeugd Reis door de Nacht.
| Anne de Vries | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Buste van Anne de Vries (2006) door Charles Henri
| ||||
| Algemene informatie | ||||
| Geboren | 22 mei 1904 | |||
| Geboorteplaats | Assen | |||
| Overleden | 29 november 1964 | |||
| Overlijdensplaats | Zeist | |||
| Land |  Nederland
| |||
| Beroep | onderwijzer en schrijver | |||
| Werk | ||||
| Genre | streekroman, jeugdliteratuur | |||
| Bekende werken | Bartje, Reis door de Nacht | |||
| Dbnl-profiel | ||||
| ||||
Levensloop
bewerkenDe Vries werd geboren in Assen aan de Witterweg (later Witterstraat). Zijn jeugd bracht hij door op een boerderij in Kloosterveen vlakbij Assen.[1] Als scholier schreef hij berichtjes voor de Asser Courant die hem twee kwartjes per stuk opleverden. Ook schreef hij eens een kerstverhaal dat een rijksdaalder waard was.
Tijdens de oorlogsjaren woonde de Vries in Hooghalen (landhuis Klein Dennenrode) waar hij actief was in het verzet.[2]
Uit heimwee naar zijn Drentse geboortegrond schreef De Vries zijn eerste boekjes in zijn latere woonplaats Zeist. Daar schreef hij in 1935 het boek Bartje. Naar eigen zeggen mag dit boek niet gezien worden als een autobiografie.
Bartje heb ik geschreven vanuit mijn jeugdgevoelens, gecombineerd met mijn studie en ervaring als schoolmeester. Bartje wil een schreeuw zijn om eerlijkheid in de opvoeding, om oprechtheid en belangeloosheid tegenover het kind, dat in ons graag een kameraad wil zien en zich telkens weer door ons bedrogen voelt. Het boek wil laten zien hoe daardoor bij het kind zich wel dezelfde ondeugden moeten ontwikkelen en dezelfde listen en achterbaksheden waar wij als grote mensen altijd mee te strijden hebben.
— [bron?]
Na het succes van Bartje kwam het vervolg: Bartje zoekt het geluk, dat net zo'n groot succes werd als het eerste deel. In dit tweede deel kreeg Bartje een aanstelling als boerenknecht en zou hij door schade en schande leren wat in het leven nou werkelijk het belangrijkste is. Bartje werd onder meer vertaald in het Duits, Deens, Zweeds, Noors, Tsjechisch en Hongaars. Nationale bekendheid kreeg Anne de Vries nadat Bartje in 1972 werd verfilmd tot een televisieserie door Willy van Hemert. Mede door deze verfilming werd Bartje het symbool voor de provincie Drenthe.
De Vries kende de verzetsstrijder Johannes Post persoonlijk. Hij vervoerde verschillende keren leden van diens verzetsgroep met zijn eigen auto. De Vries was zelf ook actief binnen het verzet. Hij werd in het voorjaar van 1945 gepakt met een aantal anderen. Een SD-officier had het boek Hilde in de Duitse vertaling gelezen en redde De Vries het leven.[3]
Al tijdens de oorlog ontstond het plan om na de oorlog het verhaal van Post op te tekenen. Post leverde De Vries vanaf 1943 met enige regelmaat gegevens voor het boek.[4] Post werd in juli 1944 na de mislukte overval op het Huis van Bewaring I in Amsterdam gepakt en geëxecuteerd. Kort na de bevrijding stak De Vries veel tijd in het verzamelen van gegevens. De Vries publiceerde zijn bevindingen eerst in een serie van 32 verhalen in Vrij Nederland, voordat in 1948 het boek De levensroman van Johannes Post het licht zag. Het boek werd een bestseller. In de loop van de jaren werden er meer dan 35.000 van gepubliceerd.[5] Elementen uit zijn eigen oorlogtijd en uit het leven van Post verwerkte De Vries later in Reis door de nacht.
Geert Hovingh leverde in 1995 in zijn boek Johannes Post: exponent van het verzet echter stevige kritiek op het boek van De Vries over Post. Hij zou aan "mythevorming" hebben gedaan.[5] Bepaalde optredens, waar Posts rol discutabel was, waren weggelaten, terwijl de verrichtingen van andere verzetsstrijders met wie Post samenwerkte, onder wie zijn eigen broer Marinus, onderbelicht werden.[5]
Naast jeugdliteratuur schreef hij kinderbijbels en schoolboekjes, onder andere over de Zuid-Amerikaanse indianenjongen Panokko.
De laatste jaren van zijn leven was hij voorzitter van de vakgroep letteren van de Bond van Christelijke Kunstenaars.
Persoonlijk leven
bewerkenDe Vries trouwde in 1930 met Alida Gerdina van Wermeskerken. Uit dit huwelijk werden vijf kinderen geboren. Een van hun zonen, Anne de Vries (1944-2018), bracht in 2010 een biografie over zijn vader uit, getiteld Een zondagskind. Biografie van mijn vader.[6]
Bibliografie
bewerken- 1930 - Het droevig avontuur van Formosa. Met P.H. Muller
- 1930 - De witte pet
- 1930 - Evert in turfland
- 1933 - Bartje. Overdr. uit: Kleuters die langs ons gaan
- 1933 - Een vreemde avond
- 1934 - Jongens van de straat
- 1935 - Bartje
- 1935 - Arm, en toch rijk
- 1935 - Op de grote heide
- 1935 - Bertus en Bruno
- 1935 - De stroper
- 1935 - Nieuw Nederlands leesboek voor de christelijke scholen (8 delen). Met L. van Klinken
- 1936 - Oranje-bloesem. Uitgave ter gelegenheid van het huwelijk van Prinses Juliana en Prins Bernhard van Lippe-Biesterfeld
- 1936 - Verhalen uit het land van Bartje
- 1936 - Groot-Nederlands boerenboek, red. van Anne de Vries; met dialectologische en folkloristische medew. van P.J. Meertens; literaire bijdragen van Geert Blas ... et al.
- 1936 - Met z'n vieren
- 1937 - Mientje, ons moedertje
- 1937 - De grote veenbrand
- 1937 - Overal veilig
- 1937 - Het Drentse volkskarakter. Beperkte oplage als "modelartikel" voor De Nederlandse volkskarakters onder red. van P.J. Meertens & Anne de Vries. Kampen: Kok, 1937
- 1937-1952 – Jaap en Gerdientje. Leesboek voor de christelijke school
- Eerste deeltje, tweede leerjaar: Gerdientje vindt een vriendje'’, 1937
- Tweede deeltje, tweede leerjaar: Toen moeder ziek was, 1937
- Derde deeltje, derde leerjaar: De wonderslee, 1938
- Vierde deeltje, derde leerjaar: Tussen bos en boerderij, 1938
- Vijfde deeltje, vierde leerjaar: Een herfst vol avonturen, 1939
- Zesde deeltje, vierde leerjaar: De wijde wereld, 1939
- Zevende ddeltje, vijfde leerjaar: De grote reis, 1950
- Achtste deeltje, vijfde leerjaar: Jaap wordt groter, 1950
- Negende deeltje, zesde leerjaar: In het warme land, 1953
- Tiende deeltje, zesde leerjaar: Het leven is zo mooi, 1952
- 1938 - De Drenten. Overdr. uit: De Nederlandse volkskarakters onder red. van P.J. Meertens & Anne de Vries. Kampen: Kok, 1938
- 1938 - Roelie. Gevolgd door: Over den drempel, 1939
- 1938 - De Nederlandse volkskarakters, onder red. van P.J. Meertens & Anne de Vries
- 1938-1950 - Kleine bijbelboekjes voor de kleuters
- Het verhaal van Mozes, 1938
- 1:Het kind-je in de krib-be, 1938
- 2: De goe-de her-der, 1938
- 3: De Ver-lo-ren zoon, 1938
- 5: De wijzen uit het Oosten, 1950
- 6: Met Jezus in een scheepje, 1950
- 7: David, de herdersjongen, 1951
- 8: Die domme Jona, 1951
- 1939 Hilde
- 1939-1940 - Groot vertelboek voor de bijbelse geschiedenis
- I: Het Oude Testament, 1939
- II: Het nieuwe testament, 1940
- 1951-1958 - Reis door de nacht
- 1: De duisternis in, 1951
- 2: De Storm steekt op, 1952
- 3: Ochtendgloren, 1952
- 4: De nieuwe dag, 1958
Externe link
bewerken- ↑ Drents Archief. Gearchiveerd op 22 december 2021.
- ↑ Landgoed Hiemstrastate. Geraadpleegd op 27 februari 2024.
- ↑ Bartje gaf Assen roem, Nieuwsblad van het Noorden, 4 augustus 1981
- ↑ Geert Hovingh (1995). Johannes Post: exponent van het verzet. Kok: Kampen, p.380
- ↑ a b c Hovingh, p.383
- ↑ Jeannette Wilbrink-Donkersteeg, Anne de Vries was dol op bruine bonen. Reformatorisch Dagblad (12 maart 2010). Gearchiveerd op 4 maart 2016. Geraadpleegd op 2 december 2014.