Aostadal

Het Aostadal, in het Italiaans Valle d'Aosta (of Val d'Aosta), in het Frans Vallée d'Aoste (of Val d'Aoste), in het Valdostaans-Arpitaans Vâl d'Aoûta, is een bergachtige regio en provincie in het uiterste noordwesten van Italië. De oudst bekende naam van de streek, in het Latijn, is Vallis Augustana. Het grenst in het westen aan Frankrijk, in het noorden aan Zwitserland (Valais/Wallis) en in het zuiden en oosten aan de Italiaanse regio Piëmont.

Aostadal
(it) Valle d'Aosta
(fr) Vallée d'Aoste

Regio van Italië
(Details) (Details)
Coördinaten	45°43'NB, 7°22'OL
Algemeen
Oppervlakte	3262 km²
Inwoners (31 dec. 2013)	128.591 (37 inw./km²)
Hoofdstad	Aosta
ISO 3166-2	IT-23
Overig
Hoogste punt	Mont Blanc: 4.810 m
Aantal gemeenten	74
Provincies	Aostadal
Website	www.regione.vda.it
Detailkaart
Provincies in Valle d'Aosta
Portaal    Italië

Valle d'Aosta is een autonome regio binnen Italië, en is tegelijk een provincie. Het is de kleinste regio van het land en de enige die niet in meerdere provincies is opgedeeld.

Geschiedenis

Reeds in de oudheid bewoonde een megalithische bevolking het gebied, dat werd overgenomen door de Salassi, een Kelto-Ligurische stam. Ze werden in 25 voor Christus verslagen door keizer Augustus en zijn bereden legioenen. Na eeuwen van keizerlijke overheersing en kerstening wist Aosta dankzij de Alpen en haar stadsmuren met succes invasies af te slaan. Het rijk van Karel de Grote legde de Via Francigena aan die Rome met Aken verbond. Na het jaar 888 ontstond het Italiaanse rijk van Arduin van Ivrea en Berengario.

In de 11e eeuw viel het gebied toe aan het Huis Savoye (de hertogen van Savoye, later ook koningen van Sardinië). Sinds 1861 is het een deel van Italië. In 1944 werd het een autonome regio van Italië.

Romeinse ruïnes in Aosta

Geografie

De regio beslaat 3263 km² en de hoofdstad van de regio is Aosta (in het Frans, Aoste). De regio omvat het dal van de Dora Baltea (fr., Doire Baltée), een zijrivier van de Po, en zijdalen.

Begrenzing

In het noorden wordt Valle d'Aosta van het Zwitserse Wallis (de vallei van de Rhône) gescheiden door de Walliser Alpen. De Grote Sint-Bernhardpas leidt over deze bergketen naar Martigny. Andere passen over de Walliser Alpen zijn alleen te voet begaanbaar. De Walliser Alpen vormen hier een voor het verkeer ondoordringbare barrière tussen het Aostadal en Wallis.

In het noordwesten wordt Valle d'Aosta begrensd door het massief van de Mont Blanc, waarachter in Frankrijk de vallei van Chamonix ligt. Aosta is met Chamonix verbonden door de Mont Blanctunnel, die de E25 onder de Mont Blanc door leidt.

Ten zuiden en zuidwesten van het Aostadal liggen de Grajische Alpen, waarover naar het westen de Kleine Sint-Bernhardpas naar Bourg-Saint-Maurice in het Savoyse Tarentaisedal voert. De zuidkant van het Aostadal wordt gevormd door het massief van de Gran Paradiso.

In het oosten ten slotte grenst de regio aan de dalen Val Sesia en Val d'Ossola (in Piëmont).

De stad Aosta gezien vanuit de omringende bergen

Onderverdeling

Aan alle kanten wordt de vallei omringd door de hoogste toppen van de Alpen, wat voor veel toerisme zorgt. De zijdalen leiden naar skiplaatsen onder de grote bergmassieven.

Aan de zuidkant van de vallei lopen alle zijdalen dood op de Gran Paradiso (hoogste top 4.061 m), dit massief ligt grotendeels in het Nationaal park Gran Paradiso. De dalen zijn van west naar oost:

• Valgrisenche
• Val de Rhêmes
• Valsavarenche
• Val de Cogne

In het noorden bevinden zich de volgende zijdalen:

• het Lysdal en het Val d'Ayas lopen dood op de Monte Rosa (4.634 m)
• het Valtournenche loopt naar de skiplaats Breuil-Cervinia onder de Matterhorn (4.478 m)
• het Valpelline loopt langs de Grand Combin (4.314 m) en Dent Blanche (4.356 m)
• het Grote Sint-Bernharddal naar de Grote Sint-Bernhardpas

Bij Entrèves in de gemeente Courmayeur splitst het hoofddal zich in het Val Veny en het Val Ferret

In het oosten van Aosta ligt bij Bard het kleine Val de Champorcher.

Bevolking

Valle d'Aosta heeft een bevolking van ongeveer 113.000 inwoners, waarvan een deel Franstalig is. Het Frans wordt (naast het Italiaans) gebruikt bij overheidsaangelegenheden en wetgeving. De lokale taal die door een groot deel van de inwoners gesproken wordt is het Valdostaans, een Arpitaans (Francoprovençaals) dialect.

Bestuur

De regio heeft een speciale autonome status en een speciaal bestuurlijk statuut. Ze heeft geen provincie.

Lijst gemeenten

Allein Antey-Saint-André Aosta-Aoste Arnad Arvier Avise Ayas Aymavilles Bard Bionaz Brissogne Brusson Challand-Saint-Anselme Challand-Saint-Victor Chambave Chamois Champdepraz Champorcher Charvensod Châtillon Cogne Courmayeur Donnas Doues Émarèse

Étroubles Fénis Fontainemore Gaby Gignod Gressan Gressoney-La-Trinité Gressoney-Saint-Jean Hône Introd Issime Issogne Jovençan La Magdeleine La Salle La Thuile Lillianes Montjovet Morgex Nus Ollomont Oyace Perloz Pollein Pont-Saint-Martin

Pontboset Pontey Pré-Saint-Didier Quart Rhêmes-Notre-Dame Rhêmes-Saint-Georges Roisan Saint-Christophe Saint-Denis Saint-Marcel Saint-Nicolas Saint-Oyen Saint-Pierre Saint-Rhémy-en-Bosses Saint-Vincent Sarre Torgnon Valgrisenche Valpelline Valsavarenche Valtournenche Verrayes Verrès Villeneuve

Externe links

• (it) (fr) Website van de autonome regio Aostadal
• Site van het Aostadal in Nederlands

Bronnen, noten en/of referenties

Bestuurlijke indeling van Italië

Mediabestanden

Zie de categorie Aostadal van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.