Alkalische hydrolyse (uitvaart)
Alkalische hydrolyse, vaak resomatie genoemd, is een vorm van lijkbezorging (lichaamsverwerking na een overlijden) waarbij stoffelijke resten van mens of dier onder druk met behulp van kaliumhydroxide worden opgelost in heet water. Andere benamingen zijn aquamatie, watercrematie of biocrematie.
Alternatieve lijkbezorging
bewerkenDe Britse onderneming 'Resomation Limited'[1] is de drijvende kracht achter het toepassen van deze alkalische hydrolyse als alternatieve vorm van lijkbezorging. Het bedrijf heeft patent op het proces en bezit het internationale handelsmerk op het woord “Resomator”, voor het door de Schotse uitvinder Sandy Sullivan ontwikkelde apparaat waarin de hydrolyse plaatsvindt.
Het proces
bewerkenAnders dan bij begraven of cremeren wordt de alkalische hydrolyse toegepast op het lichaam zonder kist. Gewone kleding is niet geschikt, gekozen kan worden voor kleding en/of een lijkhoes die gemaakt zijn van eiwitten, zoals zijde of wol omdat die makkelijk hydrolyseren, of naakt.
Het lichaam wordt ontbonden in een waterige oplossing van een loog, in dit geval kaliumhydroxide, bij een temperatuur van 180 °C en verhoogde druk zodat de resten niet gaan koken en het proces optimaal verloopt. De hoeveelheden water en loog zijn afhankelijk van het lichaamsgewicht. Het proces duurt ongeveer drie uur en lijkt op het verzepen van vetten. De overblijvende poreuze botten zijn zo teer geworden dat ze makkelijk vermalen kunnen worden tot poeder, vergelijkbaar met de asresten na een crematie. Behalve de beenderen kunnen niet-oplosbare bestanddelen zoals protheses van titanium, gouden tandvullingen en pacemakers geïsoleerd worden. De overblijvende vloeistof (het effluent) is lichtbruin, sterk basisch en steriel. Na neutralisatie met zuur is de vloeistof niet meer milieubelastend en kan door het riool worden gespoeld.[2][3]
Milieuaspecten
bewerkenIn 2011 is in opdracht van een uitvaartondernemer door TNO een levenscyclusanalyse uitgevoerd van de verschillende vormen van lijkbezorging. Hierin wordt geconcludeerd dat alkalische hydrolyse duurzamer, milieuvriendelijker, ruimtebesparender en mogelijk voordeliger is dan begraven of cremeren. De milieubelasting is volgens het rapport zelfs nul.[4] Dit komt onder andere doordat de kosten van de milieubelasting worden gecompenseerd door het recyclen van metalen. Dit bespaart de milieukosten van de winning van nieuwe metalen. Verder kan de kist die wordt gebruikt bij de uitvaartceremonie ongeveer 50 keer worden hergebruikt.
Bij de milieubelasting zijn niet meegerekend de voorbereidingen zoals het afleggen van het lichaam (inclusief gekoeld opbaren), het versturen van rouwberichten en de afscheidsceremonie. Uit hetzelfde onderzoek van TNO blijkt dat de milieubelasting van deze voorfase veel groter is dan die van de uitvaarttechniek (begraven, cremeren of alkalische hydrolyse) zelf.
Met alkalische hydrolyse worden onder andere in de Verenigde Staten en Canada proefprojecten uitgevoerd.
Kaliumhydroxide
bewerkenKaliumhydroxide, de stof die gebruikt wordt bij de alkalische hydrolyse, belast het milieu doordat de stof volgens een industrieel proces wordt geproduceerd uit kaliumchloride. Dit proces verbruikt energie. Of de energie die verbruikt wordt bij de productie van kaliumhydroxide meegewogen is in de vergelijkingen tussen begraven, cremeren en alkalische hydrolyse is niet duidelijk. TNO schat in het rapport dat de impact ervan vele malen lager ligt dan die van een kist, de katoenen voering van de kist (bij begraven en cremeren) en van een steen (begraven) of urn (cremeren).
Kaliumhydroxide is een corrosieve stof die schade toe kan brengen aan het waterleven[5] wanneer het in grote hoeveelheden geloosd wordt. Echter, het kan op eenvoudige wijze omgezet worden in een onschadelijk kaliumzout door na afloop van de hydrolyse de vloeistof te neutraliseren met een zuur en vormt dan geen gevaar voor het milieu. De vloeistof mag via het riool afgevoerd worden wanneer de pH-waarde onder de tien is.
Toepassing in diverse landen
bewerkenDe alkalische hydrolyse van lijken is wettelijk toegestaan in een aantal Canadese, Mexicaanse, Amerikaanse en Australische deelstaten en Zuid-Afrika.[6][7][8][9] In 2023 werd de methode voor het eerst gebruikt in Ierland, dit was ook de eerste keer in Europa.[10]
In het Verenigd Koninkrijk is het wettelijk toegestaan, maar werden er nog geen uitvaarten gehouden.[11] In Schotland loopt een publieksbevraging over het toelaten van deze methode.[12][13]
In veel landen zal het pas toegestaan worden na een wetswijziging.
Nederland
bewerkenOp 28 juni 2018 was er een meerderheid in de Tweede Kamer voor het wetsvoorstel om alkalische hydrolyse in te voeren als uitvaartvorm, naast de bestaande vormen van begraven, cremeren en donatie aan de wetenschap.
Volgens het advies van de Gezondheidsraad in mei 2020 voldoet het uitvaartproces aan de eisen voor veiligheid, waardigheid en duurzaamheid. Op basis van dit advies kan de Tweede Kamer beslissen over opname in de Wet op de lijkbezorging.[14]
Op 17 november 2020 maakte minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) bekend, dat het kabinet resomeren wettelijk mogelijk gaat maken naast begraven en cremeren.[15][16] Het conceptwetsvoorstel Wet bestemming lichamen van overledenen is in oktober 2024 in consultatie gebracht. Het betreft geen wetswijziging, maar een vervanging van de Wet op de lijkbezorging.[17][18]
België
bewerkenVlaanderen
bewerkenIn november 2021 kreeg Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers groen licht in een advies van het Raadgevend Comité voor Bio-ethiek.[19] De Vlaamse wetgeving zal gewijzigd worden in de loop van 2022 of begin 2023 om resomeren toe te staan in Vlaanderen.[20]
Varia
bewerkenAlkalische hydrolyse wordt ook toegepast bij de verwerking van kadavers van dieren die bij onderzoek naar ziektes zijn gebruikt. Prionen worden volledig vernietigd.
Externe link
bewerken- Artikel in Today news met foto’s van een resomator
- Marjon Weijzen, “Hoe ons overschot netjes op te ruimen”, NRC Handelsblad, 18-08-2011 pag. 17
- ↑ Resomation Ltd. Gearchiveerd op 24 december 2021.
- ↑ Artikel in het vakblad van de Engelse uitvaartindustrie. Gearchiveerd op 16 mei 2021.
- ↑ ’In bad’ na de dood: oplossen in heet water onder hoge druk
- ↑ Rapport van TNO "Milieueffecten van verschillende uitvaarttechnieken" gemaakt in opdracht van Yarden. Gearchiveerd op 16 juli 2014.
- ↑ International Chemical Safety Cards: kaliumhydroxide
- ↑ (en) Kilvert, Nick, "Natural burials, 'water cremation' and more — here's your guide to a sustainable funeral", abc.net.au, 27 april 2019. Geraadpleegd op 12 oktober 2023.
- ↑ (es) Home. Gayosso. Gearchiveerd op 1 november 2020. Geraadpleegd op 17 november 2020.
- ↑ (en) Bio Cremation: A Greener Death?. TalkDeath (17 november 2015). Gearchiveerd op 8 november 2020. Geraadpleegd op 17 november 2020.
- ↑ (en) Lawmakers pass bill to allow ‘water cremation’ as an alternative to burial, traditional cremation. The Salt Lake Tribune. Gearchiveerd op 9 november 2020. Geraadpleegd op 17 november 2020.
- ↑ (en) Walsh, Louise, Ireland hosts Europe’s first ever eco-friendly water-based cremations. Independent.ie (7 oktober 2023). Geraadpleegd op 12 oktober 2023.
- ↑ (en) Petrie, Emma, "Water cremation: Co-op Funeralcare to be first UK company to offer resomation", BBC News, 2 juli 2023. Geraadpleegd op 12 oktober 2023.
- ↑ (en) Jenni Minto, Minister for Public Health and Women’s Health, Alkaline hydrolysis ('water cremation') regulation in Scotland. www.gov.scot (25 augustus 2023). Geraadpleegd op 12 oktober 2023.
- ↑ (en) Vevers, Dan, 'Water cremation' plans for Scots funerals could be offered to families. Daily Record (25 augustus 2023). Geraadpleegd op 12 oktober 2023.
- ↑ Gezondheidsraad positief over oplossen lichaam als alternatief voor crematie. nos.nl (25 mei 2020). Geraadpleegd op 25 mei 2020.
- ↑ Kabinet gaat naast begraven en cremeren ook oplossen van lichaam toestaan. NU (17 november 2020). Gearchiveerd op 17 november 2020. Geraadpleegd op 17 november 2020.
- ↑ Resomeren, het oplossen van een lichaam, toegestaan als alternatieve 'begrafenis'. nos.nl. Geraadpleegd op 13 juni 2021.
- ↑ Brief regering; Voortgang modernisering Wet op de lijkbezorging
- ↑ https://www.internetconsultatie.nl/wblo/b1
- ↑ VRT NWS, Ethisch groen licht voor "resomatie" of lichamen van doden in hete vloeistof oplossen, composteren minder evident. vrtnws.be (30 november 2021). Geraadpleegd op 6 april 2022.
- ↑ VRT NWS, Zuid-Afrikaanse aartsbisschop Desmond Tutu koos voor resomatie: wat is dat juist? En kan het bij ons ook?. vrtnws.be (3 januari 2022). Geraadpleegd op 6 april 2022.