Armadillidium
geslacht uit de familie Rolpissebedden
Armadillidium is een geslacht van pissebedden uit de familie van de Armadillidiidae. Armadillidium is ook algemeen bekend als kogelpissebed, beensteentjes, kogelinsect, roly-poly of aardappelinsect en worden vaak verward met kogelduizendpoten zoals Glomeris marginata. Ze worden gekenmerkt door hun vermogen om in een bal te rollen wanneer ze worden gestoord.
| Armadillidium | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Armadillidium vulgare | |||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||
| |||||||||
| Geslacht | |||||||||
| Armadillidium Brandt, 1833 | |||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||
Armadillidium op  Wikispecies
| |||||||||
| |||||||||
Beschrijving
bewerkenIn tegenstelling tot andere terrestrische geleedpotigen zoals insecten en spinnen, hebben pissebedden geen wasachtige opperhuid die verdamping van hun lichaam zou verminderen. Pissebedden gebruiken ook gemodificeerde longen, pseudotrachea genoemd, voor ademhaling en de longen moeten vochtig blijven om te functioneren. Individuele pissebedden leven meestal twee of drie jaar en vrouwtjes broeden een of twee keer elke zomer. Enkele honderden eieren worden tegelijkertijd in het marsupium gekweekt, een zak aan de buikzijde van de vrouwelijke pissebed. Het marsupium moet ook gevuld worden gehouden met water tot het jonge uitkomt en wegkruipt. Vooral de kleur van de jonge A. klugii lijkt op de rode zandloper van de mediterrane zwarte weduwe Latrodectus tredecimguttatus. Dit is waarschijnlijk een soort imitatie om roofdieren af te weren die het onschadelijke dier verwarren met een giftige spin.
Verspreiding en habitat
bewerkenZe voeden zich meestal met mos, algen, schors en andere rottende organische stoffen. Ze worden meestal gevonden in vochtige gebieden zoals ontbindend bladmateriaal en grond. Armadillidium vulgare is de meest voorkomende soort in Europa en is wereldwijd geïntroduceerd. De overgrote meerderheid van soorten is echter endemisch in kleine gebieden dicht bij de Middellandse Zee, in veel lagere aantallen dan gewone soorten zoals A. vulgare en daarom zijn ze te weinig onderzocht.
Galerij
bewerken
_PD-original_D_dorsal.jpg)
Soorten
bewerken- Armadillidium absoloni Strouhal, 1939
- Armadillidium aegaeum Strouhal, 1929
- Armadillidium aeginense Strouhal, 1939
- Armadillidium aelleni Caruso & Ferrara, 1982
- Armadillidium alassiense Verhoeff, 1910
- Armadillidium albanicum Verhoeff, 1901
- Armadillidium albigauni Arcangeli, 1935
- Armadillidium albomarginatum Verhoeff, 1901
- Armadillidium album Dollfus, 1887
- Armadillidium ameglioi Arcangeli, 1914
- Armadillidium amicorum Rodríguez & Vicente, 1993
- Armadillidium anconanum Verhoeff, 1928
- Armadillidium apenninigerum Verhoeff, 1936
- Armadillidium apenninorum Verhoeff, 1928
- Armadillidium apfelbecki Dollfus, 1895
- Armadillidium apuanum Taiti & Ferrara, 1995
- Armadillidium arcadicum Verhoeff, 1902
- Armadillidium arcangelii Strouhal, 1929
- Armadillidium argentarium Verhoeff, 1931
- Armadillidium argolicum Verhoeff, 1907
- Armadillidium artense Strouhal, 1956
- Armadillidium assimile Budde-Lund, 1885
- Armadillidium atticum Strouhal, 1929
- Armadillidium azerbaidzhanum Schmalfuss, 1990
- Armadillidium badium Budde-Lund, 1885
- Armadillidium baldense Verhoeff, 1902
- Armadillidium banaticum Verhoeff, 1907
- Armadillidium beieri Strouhal, 1937
- Armadillidium bicurvatum Verhoeff, 1901
- Armadillidium bosniense Strouhal, 1939
- Armadillidium brentanum Verhoeff, 1931
- Armadillidium bulgaricum Frankenberger, 1941
- Armadillidium calabricum Verhoeff, 1908
- Armadillidium canaliferum Verhoeff, 1908
- Armadillidium capreae Verhoeff, 1944
- Armadillidium carniolense Verhoeff, 1901
- Armadillidium carynthiacum Verhoeff, 1939
- Armadillidium cavannai Arcangeli, 1960
- Armadillidium cephalonicum Strouhal, 1929
- Armadillidium cetinjense Strouhal, 1927
- Armadillidium chazaliei Dollfus, 1896
- Armadillidium clausi Verhoeff, 1901
- Armadillidium clavigerum Verhoeff, 1928
- Armadillidium corcyraeum Verhoeff, 1901
- Armadillidium cruzi Garcia, 2003
- Armadillidium cythereium Strouhal, 1937
- Armadillidium dalmaticum Strouhal, 1939
- Armadillidium decorum Brandt, 1833
- Armadillidium delattini Verhoeff, 1943
- Armadillidium depressum Brandt, 1833
- Armadillidium djebalensis Vandel, 1958
- Armadillidium dollfusi Verhoeff, 1902
- Armadillidium elysii Verhoeff, 1936
- Armadillidium epiroticum Strouhal, 1956
- Armadillidium espanyoli Cruz, 1990
- Armadillidium esterelanum Dollfus, 1887
- Armadillidium etruriae Ferrara & Taiti, 1978
- Armadillidium euxinum Verhoeff, 1929
- Armadillidium fallax Brandt, 1833
- Armadillidium ficalbii Arcangeli, 1911
- Armadillidium flavoscutatum Strouhal, 1927
- Armadillidium fossuligerum Verhoeff, 1902
- Armadillidium frontemarginatum Strouhal, 1927
- Armadillidium frontetriangulum Verhoeff, 1901
- Armadillidium frontirostre Budde-Lund, 1885
- Armadillidium furcatum Budde-Lund, 1885
- Armadillidium galiciense Schmölzer, 1955
- Armadillidium germanicum Verhoeff, 1901
- Armadillidium gestroi Tua, 1900
- Armadillidium ghardalamensis Caruso & Hili, 1991
- Armadillidium granulatum Brandt, 1833
- Armadillidium hauseni Schmalfuss, 1985
- Armadillidium herzegowinense Verhoeff, 1907
- Armadillidium hessei Verhoeff, 1930
- Armadillidium hirtum Budde-Lund, 1885
- Armadillidium humectum Strouhal, 1937
- Armadillidium humile Strouhal, 1936
- Armadillidium inflatum Verhoeff, 1907
- Armadillidium insulanum Verhoeff, 1907
- Armadillidium irmengardae Strouhal, 1956
- Armadillidium janinense Verhoeff, 1902
- Armadillidium jaqueti Dollfus, 1897
- Armadillidium jonicum Strouhal, 1927
- Armadillidium justi Strouhal, 1937
- Armadillidium kalamatense Verhoeff, 1907
- Armadillidium kalamium Strouhal, 1956
- Armadillidium klaptoczi Verhoeff, 1908
- Armadillidium klugii Brandt, 1833
- Armadillidium kochi Dollfus, 1887
- Armadillidium kossuthi Arcangeli, 1929
- Armadillidium laconicum Strouhal, 1938
- Armadillidium lagrecai Vandel, 1969
- Armadillidium laminigerum Verhoeff, 1907
- Armadillidium lanzai Taiti & Ferrara, 1996
- Armadillidium littorale Taiti & Ferrara, 1996
- Armadillidium lobocurvum Verhoeff, 1902
- Armadillidium lymberakisi Schmalfuss, Paragamian & Sfenthourakis, 2004
- Armadillidium maccagnoae Arcangeli, 1960
- Armadillidium maculatum Risso, 1816
- Armadillidium mareoticum Budde-Lund, 1885
- Armadillidium marinense Verhoeff, 1902
- Armadillidium marinensium Verhoeff, 1928
- Armadillidium marmoratum Strouhal, 1929
- Armadillidium marmorivagum Verhoeff, 1934
- Armadillidium mateui Vandel, 1953
- Armadillidium messenicum Verhoeff, 1902
- Armadillidium mohamedanicum Verhoeff, 1929
- Armadillidium narentanum Verhoeff, 1907
- Armadillidium nasatum Budde-Lund, 1885
- Armadillidium niger Kortshagin, 1887
- Armadillidium obenbergeri Frankenberger, 1941
- Armadillidium odhneri Verhoeff, 1930
- Armadillidium oglasae Ferrara & Taiti, 1978
- Armadillidium omblae Verhoeff, 1900
- Armadillidium opacum (C. Koch, 1841)
- Armadillidium ormeanum Verhoeff, 1931
- Armadillidium paeninsulae Ferrara & Taiti, 1978
- Armadillidium pallasii Brandt, 1833
- Armadillidium pallidum Verhoeff, 1907
- Armadillidium panningi Strouhal, 1937
- Armadillidium pardoi Vandel, 1956
- Armadillidium parvum Strouhal, 1938
- Armadillidium pelagicum Arcangeli, 1957
- Armadillidium pelionense Strouhal, 1928
- Armadillidium peloponnesiacum Verhoeff, 1901
- Armadillidium peraccai Tua, 1900
- Armadillidium pictum Brandt, 1833
- Armadillidium pilosellum Dollfus, 1896
- Armadillidium ponalense Verhoeff, 1934
- Armadillidium portofinense Verhoeff, 1908
- Armadillidium pretusi Cruz, 1990
- Armadillidium pseudassimile Taiti & Ferrara, 1980
- Armadillidium pseudovulgare Verhoeff, 1902
- Armadillidium pulchellum (Zenker, 1798)
- Armadillidium quinquepustulatum Budde-Lund, 1885
- Armadillidium rhodopinum Verhoeff, 1936
- Armadillidium rojanum Verhoeff, 1936
- Armadillidium rosai Arcangeli, 1913
- Armadillidium ruffoi Arcangeli, 1940
- Armadillidium rupium Verhoeff, 1928
- Armadillidium sanctum Dollfus, 1892
- Armadillidium savonense Verhoeff, 1931
- Armadillidium saxivagum Verhoeff, 1901
- Armadillidium scaberrimum Stein, 1859
- Armadillidium scabrum Dollfus, 1892
- Armadillidium schmalfussi Caruso & Lombardo, 1982
- Armadillidium serrai Cruz & Dalens, 1990
- Armadillidium serratum Budde-Lund, 1885
- Armadillidium siculorum Verhoeff, 1908
- Armadillidium silvestrii Verhoeff, 1931
- Armadillidium simile Strouhal, 1937
- Armadillidium simoni Dollfus, 1887
- Armadillidium sordidum Dollfus, 1887
- Armadillidium stagnoense Verhoeff, 1902
- Armadillidium steindachneri Strouhal, 1927
- Armadillidium stolikanum Verhoeff, 1907
- Armadillidium storkani Frankenberger, 1941
- Armadillidium strinatii Vandel, 1961
- Armadillidium sulcatum Milne-Edwards, 1840
- Armadillidium tabacarui Gruia, Iavorschi & Sarbu, 1994
- Armadillidium teramense Verhoeff, 1933
- Armadillidium tigris Budde-Lund, 1885
- Armadillidium tirolense Verhoeff, 1901
- Armadillidium torchiai Taiti & Ferrara, 1996
- Armadillidium traiani Demianowicz, 1932
- Armadillidium tripolitzense Verhoeff, 1902
- Armadillidium tyrrhenum Taiti & Ferrara, 1980
- Armadillidium vallombrosae Verhoeff, 1907
- Armadillidium valonae Arcangeli, 1952
- Armadillidium verhoeffi Rogenhofer, 1915
- Armadillidium versicolor Stein, 1859
- Armadillidium versluysi Strouhal, 1937
- Armadillidium vulgare (Latreille, 1804)
- Armadillidium werneri Strouhal, 1927
- Armadillidium xerovunense Strouhal, 1956
- Armadillidium zangherii Arcangeli, 1923
- Armadillidium zenckeri Brandt, 1833
- Armadillidium zuellichi Strouhal, 1937
Bronnen, noten en/of referenties
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Armadillidium op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.