Art nouveau in Brussel

Dit artikel bevat een lijst van gebouwen in art-nouveaustijl in Brussel, België.

Het Nelissenhuis in Vorst, een voorbeeld van de "geometrische art-nouveau" in Brussel.

Geschiedenis

bewerken

De art nouveau is een artistieke beweging die eind 19e eeuw opkwam als reactie op de Europese academische kunst van de 19e eeuw. In een bewust modernisme brak de art nouveau met de historiserende architectuur en de klassieke referenties die gangbaar waren aan het begin van de belle époque.[1] In Brussel, de wieg van de beweging, nam dit diverse vormen aan. De vroege Horta introduceerde een esthetiek van gebogen lijnen, geïnspireerd op natuurlijke vormen en structuren. Paul Hankar en zijn volgelingen hanteerden een geometrische eerder dan vegetale stijl.

Hotel Tassel wordt veelal beschouwd als het eerste architectonische werk in art-nouveaustijl in Brussel.[2] Het gebouw, dat dateert van 1893, was een schepping van de architect Victor Horta en diens bouwstijl vond al snel navolging onder zijn collega's. Een aantal Brusselse buitenwijken, zoals Schaarbeek, Etterbeek, Elsene en Sint-Gillis, waren in ontwikkeling tijdens het hoogtepunt van de art nouveau en bezitten een groot aantal gebouwen in die stijl.[3]

Ondanks de sloop van veel panden tussen het eind van de Tweede Wereldoorlog en het eind van de jaren 1960, telt Brussel nog meer dan 500 gebouwen in art-nouveaustijl.[3]

Werelderfgoed

bewerken

Onder het Brusselse werk van Victor Horta zijn vier gebouwen in 2000 ingeschreven als werelderfgoed onder de noemer "Grote stadswoningen van architect Victor Horta (Brussel)": De hotels Tassel, Solvay, van Eetvelde en het Hortahuis (tegenwoordig Hortamuseum).[2]

Het Stocletpaleis, gebouwd tussen 1905 en 1911 door de Oostenrijkse architect Josef Hoffmann, een van de oprichters van de Wiener Secession, is sinds 2009 eveneens ingeschreven als werelderfgoed.[4]

Gebouwen

bewerken

Stadscentrum

bewerken
Gebouw Architect Adres Gemeente Datum Coördinaten Foto
Voormalig warenhuis Waucquez Victor Horta Zandstraat 20 Brussel 1903-1906 50° 51' 4" NB, 4° 21' 36" OL  
Voormalige magasins Wolf Louis Bral Vaartstraat 11/13 Brussel 1905 50° 51' 17" NB, 4° 21' 6" OL  
Voormalige juwelierszaak Wolfers Frères Victor Horta Arenbergstraat 11/13 Brussel 1909-1912 50° 50' 53" NB, 4° 21' 24" OL  
Chemiserie Niguet (winkelpui) Paul Hankar Koningsstraat 13 Brussel 1896 50° 50' 53" NB, 4° 21' 48" OL  
Cité Hellemans Émile Hellemans Blaesstraat en omgeving Brussel 1905-1914  
Grande Maison de Blanc (keramiek) Henri Privat-Livemont Kiekenmarkt 32/34 Brussel 1897 50° 50' 56" NB, 4° 21' 4" OL  
Hotel Frison Victor Horta Lebeaustraat 37 Brussel 1894-1895 50° 50' 33" NB, 4° 21' 15" OL  
Hotel Gresham Léon Govaerts Koningsplein 3 Brussel 1900-1901 50° 50' 31" NB, 4° 21' 31" OL  
Hotel Métropole (interieur) Alban Chambon De Brouckèreplein Brussel 1893 50° 51' 5" NB, 4° 21' 13" OL
Kleuterschool nº15 van Brussel Victor Horta Sint-Gisleinsstraat 40 Brussel 1895-1899 50° 50' 21" NB, 4° 20' 52" OL  
Magasin Marjolaine (winkelpui) Léon Sneyers Magdalenasteenweg 7 Brussel 1904 50° 50' 46" NB, 4° 21' 17" OL  
Cortvriendt-huis Léon Sneyers Nancystraat 6/8 Brussel 1900 50° 50' 23" NB, 4° 20' 53" OL
Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België Gillion-Crowetcollectie Regentschapsstraat 3 Brussel 50° 50' 31" NB, 4° 21' 28" OL
Old England Paul Saintenoy Hofbergstraat 2 Brussel 1898-1899 50° 50' 34" NB, 4° 21' 32" OL  
Palace Hotel Adhémar Lener en Antoine Pompe Rogierplein 22/24 en Ginestestraat 3/5 Sint-Joost-ten-Node 1898-1899 50° 51' 20" NB, 4° 21' 34" OL
Wijnpaleis Fernand Symons Huidevettersstraat 58/62 Brussel 1901 50° 50' 23" NB, 4° 20' 48" OL  
Taverne-restaurant Falstaff E.Houbion Henri Mausstraat 17/19 Brussel 1903 50° 50' 52" NB, 4° 20' 60" OL  

Louizawijk en Elsene

bewerken
Gebouw Architect Adres Gemeente Bouwjaar Coördinaten Foto
Atelier van meester-glazenier Sterner Ernest Delune Meerstraat 6 Elsene 1902 50° 49' 28" NB, 4° 22' 15" OL  
Hotel Ciamberlani Paul Hankar Defacqzstraat 48 Elsene 1897 50° 49' 40" NB, 4° 21' 35" OL  
Hotel De Brouckère Octave van Rysselberghe en Henry Van de Velde Jakob Jordaensstraat 34 Brussel 1896 50° 49' 15" NB, 4° 22' 8" OL  
Hotel van baron Buffin Henri Jacobs Carolystraat 19 Elsene 1904 50° 50' 19" NB, 4° 22' 12" OL  
Hotel José Ciamberlani Paul Hankar Paul Emile Jansonstraat 13/15 Elsene 1897 50° 49' 39" NB, 4° 21' 39" OL
Hotel Max Hallet Victor Horta Louizalaan 346 Brussel 1903-1904 50° 49' 20" NB, 4° 22' 10" OL  
Hotel Otlet Octave van Rysselberghe Livornostraat 48 Brussel 1894-1898 50° 49' 47" NB, 4° 21' 35" OL  
Hotel René Janssens Paul Hankar Defacqzstraat 50 Elsene 1898 50° 49' 40" NB, 4° 21' 35" OL
Hotel Solvay (werelderfgoed) Victor Horta Louizalaan 224 Brussel 1895-1898 50° 49' 35" NB, 4° 21' 55" OL
Hotel Tassel (werelderfgoed) Victor Horta Paul Emile Jansonstraat 6 Brussel 1893 50° 49' 40" NB, 4° 21' 43" OL  
Huizen Ernest Blerot Belle-Vuestraat 30/32/42/44/46 Brussel 50° 49' 14" NB, 4° 22' 19" OL
Huis Ernest Blerot Klauwaartslaan 15/16 Elsene 1907 50° 49' 18" NB, 4° 22' 30" OL
Huis Ernest Blerot Generaal de Gaullelaan 38/39 Elsene 1904 50° 49' 26" NB, 4° 22' 19" OL
Huis Armand Van Waesberghe Faiderstraat 85 Elsene 1900 50° 49' 37" NB, 4° 21' 34" OL
Huis Leon Delune Elyzeese Veldenstraat 74 Elsene 1910 50° 49' 46" NB, 4° 22' 7" OL  
Huis Paul Hamesse Elyzeese Veldenstraat 72 Elsene 1908 50° 49' 46" NB, 4° 22' 7" OL
Beukmanhuis Albert Roosenboom Faiderstraat 83 Elsene 1900 50° 49' 37" NB, 4° 21' 34" OL  
Maison de l'Entrepreneur Édouard Pelseneer Malibranstraat 47 Elsene 1900 50° 49' 49" NB, 4° 22' 24" OL  
Hankarhuis Paul Hankar Defacqzstraat 71 Sint-Gillis 1893 50° 49' 38" NB, 4° 21' 28" OL  
Sander Pierronhuis Victor Horta Waterleidingsstraat 157 Elsene 1903 50° 49' 25" NB, 4° 21' 21" OL
Van Rysselberghehuis Octave van Rysselberghe Livornostraat 83 Elsene 1912 50° 49' 41" NB, 4° 21' 39" OL  
Vinckhuis Victor Horta Washingtonstraat 85 Elsene 1903 50° 49' 41" NB, 4° 21' 39" OL
Atelierwoning van Géo Ponchon Kruisstraat 25 Elsene 1898 50° 49' 53" NB, 4° 21' 57" OL  
Atelierwoning van Taymans Paul Hamesse Elyzeese Veldenstraat 6 Elsene 1906 50° 49' 55" NB, 4° 21' 58" OL
Sequentie Ernest Blerot Ernest Solvaystraat 12 tot 22 Elsene 1900 50° 50' 10" NB, 4° 21' 51" OL
Sequentie Ernest Blerot Sint-Bonifaasstraat 15/17/19/20/22 Elsene 1900 50° 50' 10" NB, 4° 21' 51" OL
Vitrail La Vague Raphaël Évaldre en Henri Privat-Livemont Gewijde-Boomstraat 123 Elsene 1897 50° 49' 50" NB, 4° 21' 50" OL

Wijk van de Squares en Jubelpark

bewerken
Gebouw Architect Adres Gemeente Bouwjaar Coördinaten Foto
Atelier Potvin Paul Hamesse Keizer Karelstraat 103 Brussel 1898 50° 50' 57" NB, 4° 23' 11" OL
Hotel Defize Léon Govaerts Palmerstonlaan 14 Brussel 1898-1900 50° 50' 50" NB, 4° 22' 52" OL  
Hotel Deprez-Van de Velde Victor Horta Palmerstonlaan 3 Brussel 1896-1899 50° 50' 48" NB, 4° 22' 50" OL  
Hotel van Eetvelde (werelderfgoed) Victor Horta Palmerstonlaan 2/4 Brussel 1895-1897 50° 50' 50" NB, 4° 22' 50" OL  
Huis Gustave Strauven Saint-Quentinstraat 30/32 Brussel 1899 50° 50' 43" NB, 4° 22' 51" OL
Huis Armand Van Waesberghe Filips de Goedestraat 55 Brussel 1898 50° 50' 51" NB, 4° 22' 38" OL
Huis Armand Van Waesberghe Gutenbergsquare 5 Brussel 1898 50° 50' 51" NB, 4° 22' 38" OL
Huis Victor Taelemans Filips de Goedestraat 70 Brussel 1901 50° 50' 51" NB, 4° 22' 37" OL  
Huis Armand Van Waesberghe Brabançonnelaan 50/52 Schaarbeek 1898 50° 50' 57" NB, 4° 23' 7" OL
Cauchiehuis Paul Cauchie Frankenstraat 5 Etterbeek 1905 50° 50' 18" NB, 4° 23' 43" OL  
Quacker House Georges Hobé Square Ambiorix 50 Brussel 1899 50° 50' 51" NB, 4° 22' 55" OL  
Saint-Cyrhuis Gustave Strauven Square Ambiorix 11 Brussel 1901-1903 50° 50' 52" NB, 4° 23' 2" OL  
Strauvenhuis Gustave Strauven Lutherstraat 28 Brussel 1902 50° 51' 2" NB, 4° 23' 7" OL  
Van den Heedehuis Gustave Strauven Troonsafstandsstraat 4 Brussel 1902 50° 51' 0" NB, 4° 23' 11" OL  
Van Dyckhuis Gustave Strauven Clovislaan 85/87 Brussel 1900 50° 51' 0" NB, 4° 22' 51" OL  
Atelierwoning van beeldhouwer Pierre Braecke Victor Horta Troonsafstandsstraat 31 Brussel 1901-1903 50° 50' 60" NB, 4° 23' 12" OL
Stocletpaleis (werelderfgoed) Josef Hoffmann Tervuerenlaan 271 Sint-Pieters-Woluwe 1906-1911 50° 50' 6" NB, 4° 24' 58" OL  

Sint-Gillis en Vorst

bewerken
Gebouw Architect Adres Gemeente Bouwjaar Coördinaten Foto
Atelier van Jacques Sermon en Henri Pletinckx Richard Pringiers Arthur Diderichstraat 47 Sint-Gillis 1900 50° 49' 21" NB, 4° 20' 37" OL  
Kliniek van Dokter Van Neck Antoine Pompe Henri Wafelaertsstraat 53 Sint-Gillis 1910 50° 49' 16" NB, 4° 21' 0" OL  
Rodenbachschool Henri Jacobs Rodenbachstraat 33 Vorst 1905 50° 49' 10" NB, 4° 20' 39" OL  
Hotel Hannon Jules Brunfaut Verbindingslaan 1 Sint-Gillis 1902 50° 49' 15" NB, 4° 21' 8" OL  
Hotel Winssinger Victor Horta Munthofstraat 66 Sint-Gillis 1894 50° 49' 52" NB, 4° 20' 55" OL  
De Beckhuis Gustave Strauven Paul Dejaerlaan 9 Sint-Gillis 1902 50° 49' 35" NB, 4° 20' 41" OL  
Arbeiderswoningen Henri Jacobs Rodenbachstraat 14 tot 22 Vorst 1901 50° 49' 12" NB, 4° 20' 40" OL
Arbeiderswoningen Léon Govaerts Marconistraat 32 Vorst 1901 50° 49' 12" NB, 4° 20' 37" OL
Magasin Forge Paul Hankar Paul Dejaerlaan 6 Sint-Gillis 1898 50° 49' 35" NB, 4° 20' 42" OL
Huis Ernest Blerot Brugmannlaan 120/122/124 Vorst 1904 50° 49' 4" NB, 4° 21' 3" OL
Huis Alphonse Boelens Biesmelaan 103 Vorst 1903 50° 49' 16" NB, 4° 20' 25" OL  
Huis Benjamin De Lestré de Fabribeckers Afrikastraat 92 Sint-Gillis 1905 50° 49' 30" NB, 4° 21' 27" OL
Huis Camille Damman Demeurlaan 51 Sint-Gillis 1905 50° 49' 31" NB, 4° 20' 40" OL
Huis Paul Vizzavona Roemeniëstraat 40 Sint-Gillis 1905 50° 49' 39" NB, 4° 21' 1" OL
Aglavehuis Paul Hankar Antoine Bréartstraat 7 Sint-Gillis 1898 50° 49' 27" NB, 4° 20' 60" OL  
Forgehuis Paul Hankar Adolphe Demeurlaan 6 Sint-Gillis 1898 50° 49' 32" NB, 4° 20' 50" OL
Géo Bernierhuis Paul Hamesse Hervormingsstraat 4 Elsene 50° 49' 15" NB, 4° 21' 18" OL
Gouwelooshuis Paul Hankar Ierlandstraat 70 Sint-Gillis 1896 50° 49' 33" NB, 4° 21' 9" OL
Atelierwoning Horta (Hortamuseum) (werelderfgoed) Victor Horta Amerikaansestraat 23/25 Sint-Gillis 1898-1901 50° 49' 27" NB, 4° 21' 19" OL
Huizengroep Hannon (Maison les Hiboux) Édouard Pelseneer Brugmannlaan 55 Sint-Gillis 1899 50° 49' 16" NB, 4° 21' 9" OL
Nelissenhuis Arthur Nelissen Kemmelberglaan 5 Vorst 1905 50° 49' 19" NB, 4° 20' 27" OL  
Peereboomhuis Georges Peereboom Jef Lambeauxlaan 8 en 12 Sint-Gillis 1898 50° 49' 26" NB, 4° 20' 46" OL  
Atelierwoning van Georges Lemmers Gabriel Charle Hervormingsstraat 74 Elsene 1904 50° 49' 12" NB, 4° 21' 31" OL
Atelierwoning van beeldhouwer Fernand Dubois Victor Horta Brugmannlaan 80 Vorst 1904 50° 49' 9" NB, 4° 21' 6" OL
Atelierwoning van Louise de Hem Ernest Blerot of Louise de Hem Darwinlaan 15/17 Vorst 1902 en 1905 50° 49' 6" NB, 4° 21' 6" OL  
Dewinhuizen Jean-Baptiste Dewin Molièrelaan 151 en 172 Vorst 1905 en 1910 50° 48' 58" NB, 4° 20' 52" OL
Hanssenshuizen Paul Hankar Ducpétiauxlaan 13/15 Vorst 1895 50° 49' 26" NB, 4° 21' 11" OL
Jasparhuizen Paul Hankar Stenen-Kruisstraat 76/78/80 Sint-Gillis 1894 50° 49' 45" NB, 4° 21' 6" OL
Sequentie Jean-Pierre Van Oostveen Waterloosesteenweg 246 tot 256 Sint-Gillis 1901 50° 49' 34" NB, 4° 20' 48" OL
Blerotsequentie Ernest Blerot Vanderschrickstraat 1 tot 25 Sint-Gillis 1900 en 1902 50° 49' 55" NB, 4° 20' 41" OL  

Schaarbeek

bewerken
Gebouw Architect Adres Gemeente Bouwjaar Coördinaten Foto
Josaphatschool Henri Jacobs Josaphatstraat 229 en Bijenkorfstraat 30 Schaarbeek 1907 50° 51' 44" NB, 4° 22' 31" OL  
Huis Gustave Strauven Louis Bertrandlaan 43 Schaarbeek 1906 50° 51' 49" NB, 4° 22' 33" OL
Huis François Hemelsoet Louis Bertrandlaan 38 Schaarbeek 50° 51' 50" NB, 4° 22' 33" OL
Huis Henri Jacobs Maarschalk Fochlaan 7/11 Schaarbeek 1904 50° 52' 6" NB, 4° 22' 26" OL
Huis François Hemelsoet Eugène Demolderlaan 22/24/26 Schaarbeek 1906 50° 52' 19" NB, 4° 22' 38" OL
Huis Henri Jacobs Eugène Demolderlaan 40 Schaarbeek 1910-1913 50° 52' 20" NB, 4° 22' 40" OL
Huis François Hemelsoet Albert Giraudlaan 9/11/13 Schaarbeek 1912 50° 52' 26" NB, 4° 22' 42" OL
Autrique-huis Victor Horta Haachtsesteenweg 266 Schaarbeek 1893 50° 51' 48" NB, 4° 22' 23" OL  
Huis Devalck Gaspard Devalck André Van Hasseltstraat 32/34 Schaarbeek 1899 50° 51' 12" NB, 4° 22' 47" OL  
Henri Jacobshuis Henri Jacobs Maarschalk Fochlaan 9 Schaarbeek 1900 50° 52' 6" NB, 4° 22' 27" OL  
Huizen François Hemelsoet Sleeckxlaan 34 tot 44 Schaarbeek 1910-1912 50° 52' 25" NB, 4° 22' 51" OL

Overige wijken

bewerken
Gebouw Architect Adres Gemeente Bouwjaar Coördinaten Foto
Hotel Cohn-Donnay Paul Hamesse Koningsstraat 316 Sint-Joost-ten-Node 1904 50° 51' 27" NB, 4° 22' 3" OL
Delunehuis Leon Delune Franklin Rooseveltlaan 86 Brussel 1904 50° 48' 32" NB, 4° 23' 4" OL  
Govaertshuis Léon Govaerts De Liedekerkestraat 112 Sint-Joost-ten-Node 1899 50° 51' 8" NB, 4° 22' 29" OL  
Mayereshuis Michel Mayeres Warmoesstraat 150 Sint-Joost-ten-Node 1904 50° 51' 21" NB, 4° 22' 26" OL
Atelierwoning van schilder Émile Fabry Émile Lambot St Michielskollegestraat 6 Sint-Pieters-Woluwe 1902 50° 50' 5" NB, 4° 24' 49" OL  
Huizen Kruisdagenlaan 15 tot 21 en 39 tot 43 Sint-Lambrechts-Woluwe 50° 50' 34" NB, 4° 24' 17" OL
Villa de Bloemenwerf Henry Van de Velde Vanderaeylaan 80 Ukkel 1895 50° 47' 45" NB, 4° 20' 36" OL
Villa Pelseneer Édouard Pelseneer Winston Churchilllaan 51 Ukkel 1910 50° 48' 44" NB, 4° 21' 3" OL

Gesloopte panden

bewerken

Zie ook

bewerken
Zie de categorie Art-nouveau-architectuur in Brussel van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.