Arthur Merghelynck

Jhr. Arthur Marie Auguste Charles Merghelynck (Ieper, 9 maart 1853 - Wulveringem, 14 juli 1908) was een Belgisch edelman, oudheidkundige, genealoog, mecenas en burgemeester van Wulveringem.

Levensloop

Arthur Merghelynck was een zoon van Leopold Merghelynck, schepen van Ieper en van Elise Carton, dochter van de burgemeester van Ieper Henri Carton. Toen hij achttien werd, waren zijn ouders overleden en bevond hij zich aan het hoofd van een aanzienlijk fortuin.

Hij was de veertig voorbij toen hij trouwde met Julienne Flyps, een landbouwersdochter uit Langemark. Het echtpaar bleef kinderloos.

Merghelynck hield zich zijn leven lang onledig met archieven en historische opzoekingen. Hij was onbezoldigd stadsarchivaris van Veurne (1888-1897) en ook van Ieper (1892-1896). Gedurende achttien jaar werkte hij aan het verzamelen van archieven en gegevens over Ieper en omliggende. Alles werd door hem overgeschreven, geordend en geïnventariseerd om vervolgens onder de vorm van 555 volumes te worden geschonken aan de Koninklijke Bibliotheek van België in Brussel. Hij had hiervoor talrijke medewerkers in dienst genomen, hetzij vrijwilligers, hetzij door hem vergoede bezoldigden. Het gigantische werk is later van uitzonderlijk belang gebleken, aangezien de archieven van de stad en kasselrij Ieper tijdens de Eerste Wereldoorlog vernietigd werden.

Merghelynck was een groot verzamelaar van meubilair en oudheden. Hij stoffeerde er zijn eigen woning mee in Ieper, evenals het herenhuis destijds gebouwd door een voorvader dat hij had aangekocht, en het kasteel van Beauvoorde.

Het Hotel Merghelynck kocht hij aan in 1892 en het werd bijna onmiddellijk het openbaar Museum Merghelynck, dat hij schonk aan de Koninklijke Academie van België. Het huis werd in de Eerste Wereldoorlog grondig vernield, maar weer herbouwd. De inboedel was grotendeels veilig opgeborgen en bleef dus bewaard.

Het kasteel van Beauvoorde trof Merghelynck in een ruïneuze toestand aan. Hij kocht het toen hij amper 23 was en restaureerde het. Het werd zijn geliefkoosde verblijfplaats en van 1885 tot 1903 was hij burgemeester van Wulveringem. Hij schonk het kasteel aan de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde. Zijn weduwe bleef er wonen tot aan haar dood in 1941.

Merghelynck werd lid van de Heraldische Raad en ontving heel wat buitenlandse eretekens.

Publicaties

Recueil de généalogies de Flandre, Brugge, 1877.
Épitaphes nobles et patriciennes des églises de Saint-André, Saint-Michel, Oostkamp, Beernem et Saint-Georges près de Bruges, Brugge, 1878.
Généalogie de la noble famille Tax, Brugge, 1882.
Généalogie de la famille de Maulde (...), Douai, 1882.
L'hôtel Merghelynck à Ypres, Ieper, 1894.
Vademecum des connaissances historiques (...), 1896-97 (inventaris van het monumentale Fonds Merghelynck, geschonken aan de Koninklijke Bibliotheek).
Cabinet des titres de généalogie et d'histoire de la West-Flandre et des régions limitrophes (...), Doornik, 1896.
Le fief-manoir dit le château de Beauvoorde à Wulveringem, 1408-1900, 2 volumes, Brugge, 1900-1902.
Monographie de l'Hôtel-Musée Merghelynck, Gent, 1900.
Souvenir du quatrième centenaire du droit d'acquisition du droit de cité à Ypres par la famille Merghelynck, Ieper, 1900.

Literatuur

M. VERKEST, Tot aandenken van Arthur Merghelynck, in: De Vlaamsche Kunstbode, 1908.
Charles VAN RENYNGHE DE VOXVRIE, L'oeuvre d'Arthur Merghelynck, in: Tablettes des Flandres, Tome I, Brugge, 1948, p. 15-31.
Charles VAN RENYNGHE DE VOXVRIE, Guide descriptif et historique de l'hôtel-musée Merghelynck, Ieper, 1956.
Charles VAN RENINGHE DE VOXVRIE, Arthur Merghelynck, in: Biographie nationale de Belgique, Tome 35, Brussel, 1969, kol. 581-590.
Kristof PAPIN, Gids voor het Fonds Merghelynck, in: Westhoek-Info, 9 (1993-1994), p. 133-145.
Oscar COOMANS DE BRACHÈNE, État présent de la noblesse belge, Annuaire 1994, Brussel, 1994.
Dominiek DENDOOVEN e.a., Hotel-Museum Arthur Merghelinck. Museumgids, Ieper, 2001.
F. DENYS, Heeft Arthur Merghelynck tendentieus vertaald?, in: Biekorf, 2006.
Jan DEWILDE, Pieter DONCHE, Annemie MORISSE, Paul TRIO & Jan VAN ACKER, Arthur Merghelynck: de passies van een edelman, Veurne, 2008.
Ludo VANDAMME, Arthur Mergelynck (1853-1908), in: Biekorf, 2008.
Matthias MEIRLAEN, Arthur Merghelyncks kronieken: antiquiteiten van een 'généographe', in: Handelingen van het Genootschap voor Geschiedenis te Brugge, 2009, p. 357-376.
Jo TOLLEBEEK, De historische wereld van Arthur Merghelynck. Over het 'familiale verleden' van de negentiende-eeuwse adel, in: Een slapeloos doordenken van alle dingen. Over geschiedenis en historische cultuur, Amsterdam, 2017, p. 49-76.

Voorganger:
Jules Cordonnier

Stadsarchivaris van Ieper
1892-1896

Opvolger:
Emile De Sagher