Artocarpus
Artocarpus is een geslacht van circa zestig bomen afkomstig uit Zuidoost-Azië en de Grote Oceaan. Het geslacht behoort tot de moerbeifamilie (Moraceae).
| Artocarpus | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| geslacht | |||||||||||||||||
| Artocarpus J.R.Forst. & G.Forst. (1775) | |||||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||||
Artocarpus op  Wikispecies
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Dit geslacht is nauw verwant en nogal moeilijk te onderscheiden van het geslacht Ficus.
Het zijn melkafscheidende bomen en een aantal struiken, waarvan de bladeren, de twijgen en de stam een melkachtig sap kunnen produceren.
De bomen zijn eenhuizig met eenslachtige bloeiwijzen op dezelfde plant. De kleine, groenige, vrouwelijke bloemen groeien aan korte, vlezige stelen in compacte bloeiwijzen. Na bevruchting groeien de aparte vruchten samen tot een vruchtverband, dat grote afmetingen kan aannemen. De bladeren variëren van klein en ongelobd (tjampedak) tot groot en gelobd (broodboom)
Verschillende soorten uit het geslacht dragen eetbare vruchten en worden geteeld: broodvrucht (Artocarpus communis), marang (Artocarpus odoratissimus), nangka (Artocarpus heterophyllus) en de tjampedak (Artocarpus integer). In de meest recente revisie van Artocarpus worden de volgende drie soorten broodvrucht tot de zeer variabele soort Artocarpus communis gerekend: Artocarpus altilis, Artocarpus mariannensis en Artocarpus camansi.
De botanische naam Artocarpus is afgeleid van de Oudgriekse woorden ἄρτος, artos (= brood) en καρπός, karpos (= vrucht). Deze naam is gegeven door de botanici Johann Reinhold Forster en zijn zoon Georg Forster aan boord van de HMS Resolution tijdens de tweede reis van James Cook.
De broodvrucht en de nangka worden veel gekweekt in tropisch Zuid-Azië . Andere soorten worden alleen lokaal gekweekt voor hun hout, vruchten of eetbare zaden.
Soorten
bewerkenRecent genetisch en morfologisch onderzoek op basis van de rangschikking van bladeren, bladvorm en de steunbladeren heeft uitgewezen, dat er ten minste twee ondergeslachten zijn binnen Artocarpus:
- Ondergeslacht Artocarpus: Vruchtverband is gedeeltelijk samengegroeid
- Ondergeslacht Pseudojaca: Vruchtverband is geheel vergroeid
Het geslacht Prainea is nauw verwant aan het ondergeslacht Pseudojaca en sommige wetenschappers rekenen het als een derde onderslacht tot Artocarpus. De volgende lijst volgt nog de traditionele indeling.
- Artocarpus altilis - (gerekend tot Artocarpus communis)
- Artocarpus camansi - (gerekend tot Artocarpus communis)
- Artocarpus communis - Broodvrucht
- Artocarpus chaplasha
- Artocarpus elasticus
- Artocarpus heterophyllus - Nangka, Jackfruit
- Artocarpus hirsutus
- Artocarpus integer - Tjampedak
- Artocarpus lingnanensis
- Artocarpus mariannensis - (gerekend tot Artocarpus communis)
- Artocarpus nitidus
- Artocarpus odoratissimus - Marang
- Artocarpus rigidus
- Artocarpus tamaran
Referenties
bewerken- Possible subgenera of Artocarpus
- Nyree Conrad Zerega- Dissertation Topic : Phylogeny of the genus Artocarpus (Moraceae), with a focus on the systematics, genetics, conservation, and biogeography of breadfruit
- Zerega, NJC and TJ Motley. 2001. Artocarpus (Moraceae) molecular phylogeny and the systematics and origins of breadfruit, Artocarpus altilis. Presented at the Botanical Society of America annual meeting, Albuquerque, NM, August 12 – 16, 2001.
