Atletiek op de Olympische Zomerspelen

Atletiek is een van de sporten die op de Olympische Zomerspelen worden beoefend. Sinds de start van de moderne Olympische Spelen in 1896 staat deze sporttak op het programma.

In 1913 besloot de IAAF dat de Olympische Spelen als wereldkampioenschappen atletiek fungeerden en kende atletiek geen WK. Dit bleef zo totdat de IAAF in 1976 besloot dat de wereldkampioenschappen en de Olympische Spelen apart gevoerd moesten worden.

Het olympisch atletiekprogramma bij de mannen heeft in de beginjaren van de Olympische Spelen een aantal grote wijzigingen ondergaan. Sinds de Spelen van 1928 is het programma ongewijzigd, met uitzondering van de beide onderdelen in het snelwandelen.

Sinds 1928 staat atletiek ook voor vrouwen op het olympisch programma. Aanvankelijk waren er vijf onderdelen, maar langzamerhand is het programma bij de vrouwen gelijk geworden aan dat van de mannen. Met de toevoeging van de 3000 m steeple chase voor vrouwen in 2008 is de 50 kilometer snelwandelen het enige onderdeel dat alleen door de mannen wordt gelopen. Verschillen in onderdelen zijn de 110 m horden bij de mannen versus de 100 m horden bij de vrouwen en de meerkamp; deze wordt bij de mannen in de tienkamp en bij de vrouwen in de zevenkamp beslecht.

Twaalf atletiekonderdelen hebben op alle edities van de Spelen op het programma gestaan. Dit zijn de 100 m, 400 m, 800 m, 1500 m, 110 m horden, hink-stap-springen, hoogspringen, polsstokhoogspringen, verspringen, discuswerpen, kogelstoten en de marathon. Het enige niet atletiekonderdeel dat op alle Olympische Zomerspelen op het programma heeft gestaan is het schermen met de sabel voor heren.

Onderdelen

Mannen

Tussen haakjes staan eerdere afstanden vermeld.

Onderdeel	96	00	04	08	12	20	24	28	32	36	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	96	00	04	08	12	16	20	24	Totaal
Huidig programma
100 m	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	30
200 m		•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	29
400 m	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	30
4x 100 m estafette					•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	26
4x 400 m estafette					•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	26
800 m	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	30
1500 m	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	30
5000 m					•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	26
10.000 m					•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	26
110 m horden	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	30
400 m horden		•	•	•		•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	28
Steeplechase (2500/3200/) 3000 m		•	•	•		•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	28
Tienkamp			•		•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	27
Hink-stap-springen	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	30
Hoogspringen	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	30
Polsstokhoogspringen	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	30
Verspringen	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	30
Discuswerpen	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	30
Kogelslingeren		•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	29
Kogelstoten	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	30
Speerwerpen				•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	27
Marathon	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	30
Snelwandelen (10 km/) 20 km				•	•	•	•				•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	24
	96	00	04	08	12	20	24	28	32	36	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	96	00	04	08	12	16	20	24
Afgevoerde onderdelen
Steeplechase 4000 m		•																													1
5000 m team		•																													1
60 m		•	•																												2
200 m horden		•	•																												2
Hink-stap-springen uit stand		•	•																												2
Hoogspringen uit stand		•	•	•	•																										4
Verspringen uit stand		•	•	•	•																										4
4 mijl team			•																												1
Driekamp			•																												1
Gewichtwerpen			•			•																									2
Snelwandelen 3500/3000 m				•		•																									2
5 mijl				•																											1
3 mijl team				•																											1
Olympische estafette				•																											1
Discuswerpen Griekse stijl				•																											1
Speerwerpen vrije stijl				•																											1
Discuswerpen beide handen					•																										1
Kogelstoten beide handen					•																										1
Speerwerpen beide handen					•																										1
3000 m team					•	•	•																								3
Veldlopen individueel					•	•	•																								3
Veldlopen team					•	•	•																								3
Vijfkamp					•	•	•																								3
Snelwandelen 50 km									•	•	•	•	•	•	•	•	•		•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•		20
	96	00	04	08	12	20	24	28	32	36	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	96	00	04	08	12	16	20	24
Totaal	12	23	25	26	30	29	27	22	23	23	24	24	24	24	24	24	24	23	24	24	24	24	24	24	24	24	24	24	24	23	718

NB: Touwtrekken stond van 1900 tot en met 1920 vijfmaal op het programma van de Olympische Spelen. Alhoewel het in die jaren een onderdeel vormde van het atletiekprogramma, beschouwt het IOC het touwtrekken nu als een aparte olympische sport. Vandaar dat het touwtrekken ontbreekt in het overzicht en de medailletabel.

Vrouwen

Tussen haakjes staan eerdere afstanden/onderdelen vermeld.

Onderdeel	28	32	36	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	96	00	04	08	12	16	20	24	Totaal
Huidig programma
100 m	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	23
200 m				•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	20
400 m								•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	16
4x100 m estafette	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	23
4x400 m estafette										•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	14
800 m	•						•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	18
1500 m										•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	14
(3000 m/) 5000 m													•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	11
10.000 m														•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	10
(80 m/) 100 m horden		•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	22
400 m horden													•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	11
Steeplechase 3000 m																			•	•	•	•	•	5
(Vijfkamp/) Zevenkamp								•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	16
Hink-stap-springen																•	•	•	•	•	•	•	•	8
Hoogspringen	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	23
Polsstokhoogspringen																	•	•	•	•	•	•	•	7
Verspringen				•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	20
Discuswerpen	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	23
Kogelslingeren																	•	•	•	•	•	•	•	7
Kogelstoten				•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	20
Speerwerpen		•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	22
Marathon													•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	11
Snelwandelen (10 km/) 20 km															•	•	•	•	•	•	•	•	•	9
	28	32	36	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	96	00	04	08	12	16	20	24
Totaal	5	6	6	9	9	9	10	12	12	14	14	14	17	18	19	20	22	22	23	23	23	23	23	353

Gemengd

Tussen haakjes staan eerdere afstanden/onderdelen vermeld.

Onderdeel	20	24	Totaal
4x400 m estafette	•	•	2
Mixed Team 35km Snelwandelen		•	1
Totaal	1	2	3

Medailles

Zie Lijst van olympische medaillewinnaars atletiek (mannen) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Zie Lijst van olympische medaillewinnaars atletiek (vrouwen) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Meervoudige medaillewinnaars

Onderstaande tabel geeft de 'succesvolste medaillewinnaars' (hier vermeld vanaf viermaal goud en meer) in de atletiek weer.

	Olympiër	Jaren	1	2	3	Totaal	Onderdelen
01	Paavo Nurmi	1920-1928	9	3	0	12	(m) 1500 m / 5000 m / 10.000 m / 3000 m steeple chase / 3000 m team / veldlopen / veldlopen team
02	Carl Lewis	1984-1996	9	1	0	10	(m) 100 m / 200 m / 4x 100 m / verspringen
03	Usain Bolt	2008-2016	8	0	0	8	(m) 100 m / 200 m / 4x 100 m
04	Ray Ewry	1900-1908	8	0	0	8	(m) hoogspringen uit stand / verspringen uit stand / hink-stap-springen uit stand
05	Allyson Felix	2008-2020	7	3	1	11	(v) 200 m / 400 m / 4x 100 m / 4x 400 m
06	Ville Ritola	1924-1928	5	3	0	8	(m) 5000 m / 10.000 m / 3000 m steeple chase / 3000 m team / veldlopen / veldlopen team
07	Elaine Thompson-Herah	2016-2020	5	1	0	6	(v) 100 m / 200 m / 4x 100 m, 4x 400 m
08	Hannes Kolehmainen	1912-1920	4	1	0	5	(m) 5000 m / 10.000 m / marathon / veldlopen / veldlopen team
	Emil Zátopek	1948-1952	4	1	0	5	(m) 5000 m / 10.000 m / marathon
	Evelyn Ashford	1984-1992	4	1	0	5	(v) 100 m / 4x 100 m
11	Alvin Kraenzlein	1900	4	0	0	4	(m) 60 m / 110 m horden / 200 m horden / verspringen
	Jesse Owens	1936	4	0	0	4	(m) 100 m / 200 m / 4x 100 m / verspringen
	Fanny Blankers-Koen	1948	4	0	0	4	(v) 100 m / 200 m / 4x 100 m / 80 m horden
	Harrison Dillard	1948-1952	4	0	0	4	(m) 100 m / 4x 100 m / 110 m horden
	Betty Cuthbert	1956-1964	4	0	0	4	(v) 100 m / 200 m / 400 m / 4x 100 m
	Al Oerter	1956-1968	4	0	0	4	(m) discuswerpen
	Lasse Virén	1972-1976	4	0	0	4	(m) 5000 m / 10.000 m
	Bärbel Wöckel-Eckert	1976-1980	4	0	0	4	(v) 200 m / 4x 100 m
	Michael Johnson	1992-2000	4	0	0	4	(m) 200 m / 400 m / 4x 400 m
	Robert Korzeniowski	1996-2004	4	0	0	4	(m) 20 km + 50 km snelwandelen
	Mo Farah	2012-2016	4	0	0	4	(m) 5000 m / 10.000 m
	Sydney McLaughlin-Levrone	2020-2024	4	0	0	4	(v) 400 m horden / 4x 400 m

Meervoudige medaillewinnaars op één onderdeel

Negen mannen en vijf vrouwen wonnen drie of meer gouden medailles op ten minste één onderdeel. Al Oerter, Carl Lewis en Allyson Felix zijn de enigen die vier keer een gouden medaille wonnen. Ray Ewry en Usain Bolt de enige twee die dit op twee onderdelen deden.

Olympiër	Jaren	Medailles	Onderdeel
Ray Ewry	1900, 1904, 1908	1 1 1 1 1 1	(m) hoogspringen uit stand (m) verspringen uit stand
John Flanagan	1900, 1904, 1908	1 1 1	(m) kogelslingeren
Al Oerter	1956, 1960, 1964, 1968	1 1 1 1	(m) discuswerpen
Viktor Sanjejev	1968, 1972, 1976	1 1 1	(m) hink-stap-springen
Evelyn Ashford	1984, 1988, 1992	1 1 1	(v) 4x 100 m
Carl Lewis	1984, 1988, 1992, 1996	1 1 1 1	(m) verspringen
Jan Železný	1992, 1996, 2000	1 1 1	(m) speerwerpen
Robert Korzeniowski	1996, 2000, 2004	1 1 1	(m) 50 km snelwandelen
Usain Bolt	2008, 2012, 2016	1 1 1 1 1 1	(m) 100 m (m) 200 m
Allyson Felix	2008, 2012, 2016, 2020	1 1 1 1	(v) 4x 100 m
Anita Włodarczyk	2012, 2016, 2020	1 1 1	(v) kogelslingeren
Ryan Crouser	2016, 2020, 2024	1 1 1	(m) kogelstoten
Faith Chepngetich Kipyegon	2016, 2020, 2024	1 1 1	(v) 1500 m
Nafissatou Thiam	2016, 2020, 2024	1 1 1	(v) zevenkamp

Medaillespiegel

NB Medaillespiegel is bijgewerkt tot en met de Olympische Spelen van 2024.

Plaats	Land	NOC	1 Goud	2 Zilver	3 Brons	Totaal
1	Verenigde Staten	USA	358	280	223	861
2	Sovjet-Unie	URS	64	55	74	193
3	Groot-Brittannië	GBR	56	87	77	220
4	Finland	FIN	48	36	30	114
5	Kenia	KEN	38	43	36	117
6	DDR	GDR	38	36	35	109
7	Polen	POL	29	20	18	67
8	Jamaica	JAM	27	39	27	93
9	Italië	ITA	24	16	28	68
10	Ethiopië	ETH	24	16	23	62
11	Australië	AUS	22	29	32	83
12	Zweden	SWE	21	23	41	85
13	Duitsland	GER	20	30	37	87
14	Canada	CAN	19	19	33	71
15	Rusland	RUS	18	21	19	58
16	Frankrijk	FRA	13	28	30	71
17	Bondsrepubliek Duitsland	FRG	12	14	17	43
18	China	CHN	12	13	18	43
19	Cuba	CUB	11	14	20	45
20	Roemenië	ROM	11	14	10	35
21	Tsjecho-Slowakije	TCH	11	8	5	24
22	Nieuw-Zeeland	NZL	11	4	13	28
23	Hongarije	HUN	10	13	18	41
24	Nederland	NED	10	8	12	30
25	Noorwegen	NOR	10	8	8	26
26	Zuid-Afrika	RSA	9	15	6	30
27	Griekenland	GRE	9	12	11	32
28	Japan	JPN	8	10	10	28
29	Marokko	MAR	8	5	8	21
30	Gezamenlijk team	EUN	7	11	3	21
31	België	BEL	7	6	4	17
32	Bahama's	BAH	7	2	5	14
33	Bulgarije	BUL	5	8	6	19
34	Spanje	ESP	5	5	9	20
35	Brazilië	BRA	5	4	12	21
36	Portugal	POR	5	4	4	13
37	Tsjechië	CZE	5	3	8	16
38	Oeganda	UGA	5	2	2	9
39	Duits eenheidsteam	EUA	4	18	8	30
40	Algerije	ALG	4	3	3	10
41	Ierland	IRL	4	2	1	7
42	Mexico	MEX	3	6	2	11
43	Wit-Rusland	BLR	3	5	7	15
44	Trinidad en Tobago	TTO	3	4	8	15
45	Oekraïne	UKR	3	3	15	21
46	Bosnië en Herzegovina	BRN	3	3	0	6
	Dominicaanse Republiek	DOM	3	3	0	6
48	Litouwen	LTU	3	2	2	7
49	Kroatië	CRO	3	1	2	6
50	Nigeria	NGR	2	5	7	14
51	Argentinië	ARG	2	3	0	5
52	Tunesië	TUN	2	2	1	5
53	Ecuador	ECU	2	2	0	4
54	Estland	EST	2	1	3	6
55	Kazachstan	KAZ	2	1	2	5
56	Kameroen	CMR	2	0	0	2
	Luxemburg	LUX	2	0	0	2
58	Colombia	COL	1	3	1	5
59	India	IND	1	3	0	4
60	Australië	AUT	1	2	5	8
61	Qatar	QAT	1	2	2	5
62	Botswana	BOT	1	2	1	4
	Slovenië	SLO	1	2	1	4
64	Guinee	GRN	1	1	3	5
65	Venezuela	VEN	1	1	1	3
66	Burundi	BDI	1	1	0	2
	Gemengd team	ZZX	1	1	0	2
	Russische ploeg	ROC	1	1	0	2
	Saint Lucia	LCA	1	1	0	2
	Zuid-Korea	KOR	1	1	0	2
71	Panama	PAN	1	0	2	3
	Puerto Rico	PUR	1	0	2	3
73	Mozambique	MOZ	1	0	1	2
74	Dominica	DMA	1	0	0	1
	Pakistan	PAK	1	0	0	1
	Slowakije	SVK	1	0	0	1
	Syrië	SYR	1	0	0	1
	Tadzjikistan	TJK	1	0	0	1
79	Zwitserland	SUI	0	6	2	8
80	Namibië	NAM	0	5	0	5
81	Denemarken	DEN	0	4	3	7
82	Litouwen	LAT	0	4	1	5
83	Chili	CHI	0	2	0	2
	Sri Lanka	SRI	0	2	0	2
	Tanzania	TAN	0	2	0	2
	Joegoslavië	YUG	0	2	0	2
87	Chinees Taipei	TPE	0	1	1	2
	IJsland	ISL	0	1	1	2
	Zambia	ZAM	0	1	1	2
90	Bohemen	BOH	0	1	0	1
	Guatemala	GUA	0	1	0	1
	Haïti	HAI	0	1	0	1
	Iran	IRI	0	1	0	1
	Ivoorkust	CIV	0	1	0	1
	Saoedi-Arabië	KSA	0	1	0	1
	Senegal	SEN	0	1	0	1
	Soedan	SUD	0	1	0	1
98	West-Indische Federatie	BWI	0	0	2	2
	Filipijnen	PHI	0	0	2	2
	Turkije	TUR	0	0	2	2
101	Australazië	ANZ	0	0	1	1
	Barbados	BAR	0	0	1	1
	Burkina Faso	BUR	0	0	1	1
	Djibouti	DJI	0	0	1	1
	Eritrea	ERI	0	0	1	1
	Servië	SRB	0	0	1	1
Totaal			1.075	1.084	1.073	3.232

Bronnen, noten en/of referenties

Atletiek op de Olympische Zomerspelen

Athene 1896 · Parijs 1900 · St. Louis 1904 · Londen 1908 · Stockholm 1912 · Antwerpen 1920 · Parijs 1924 · Amsterdam 1928 · Los Angeles 1932 · Berlijn 1936 · Londen 1948 · Helsinki 1952 · Melbourne 1956 · Rome 1960 · Tokio 1964 · Mexico-stad 1968 · München 1972 · Montréal 1976 · Moskou 1980 · Los Angeles 1984 · Seoel 1988 · Barcelona 1992 · Atlanta 1996 · Sydney 2000 · Athene 2004 · Peking 2008 · Londen 2012 · Rio de Janeiro 2016 · Tokio 2020 · Parijs 2024 · Los Angeles 2028
Medaillewinnaars mannen · vrouwen · gemengd

Olympische Spelen

Olympische Zomerspelen

Olympische Winterspelen

Gerelateerd

Olympische Jeugdspelen · Paralympische Spelen · Deaflympische Spelen · Special Olympic World Games

IOC · COA · BOIC · NOC*NSF · NAOC · SOC