DRG Baureihe 01
De Baureihe 01 was een serie stoomlocomotieven voor de zware sneltreindienst die vanaf 1926 gebouwd zijn voor de Deutsche Reichsbahn Gesellschaft (DRG). De serie is de eerste sneltreinlocomotief gebouwd volgens een meerjarenplan voor de bouw van verschillende gestandaardiseerde types stoomlocomotieven, de zogenaamde Einheitsdampflokomotiven.
| DRG Baureihe 01 | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
01 118 van de Historischen Eisenbahn Frankfurt
| ||||
| Aantal | 231 10 (ex serie 02) | |||
| Nummering | 01 001-010 01 011 (ex serie 02) 01 012-101 01 102-232 01 233-241 (ex serie 02) | |||
| Fabrikant | AEG in Hennigsdorf Berliner Maschinenbau in Berlijn Borsig in Berlijn Henschel Hohenzollern in Düsseldorf-Grafenberg Friedrich Krupp AG in Essen Maffei in München-Allach | |||
| In dienst | 1925-1938 | |||
| Uit dienst | 1972 | |||
| Asindeling | 2'C1' h2 + 2' 2' (Pacific) | |||
| Spoorwijdte | 1.435 mm (normaalspoor) | |||
| Massa locomotief | 108,9 ton | |||
| Aslast | 20 ton | |||
| Diameter drijfwielen | 2000 mm | |||
| Diameter loopwielen | 850 mm (01 001-101, 233-242) 1,000 mm (01 102-232) | |||
| Diameter tenderwielen | 1250 mm | |||
| Lengte over buffers | 23.940 mm | |||
| Hoogte | 4550 mm | |||
| Maximumsnelheid | Vooruit: 120/130 km/u Achteruit: 50/80* km/u (* speciale goedkeuring) | |||
| Oververhitter | 100 m2 (01 001-076, 233-242) 85 m2 (01 077-232) | |||
| Roosteroppervlak | 4.41 m2 (01 001-149, 233-242) 4.32 m2(01 150-232) | |||
| Maximum stoomspanning | 16 bar | |||
| Diameter × slaglengte cilinders | 650 mm x 660 mm (01 001-010) 600 mm x 660 mm (01 012-232) | |||
| Waterinhoud | 30 / 32 / 34 m3 | |||
| Brandstofvoorraad | 10 ton kolen | |||
| Vermogen | 1648 kW | |||
| Treinbeïnvloeding | PZB | |||
| ||||
Geschiedenis en inzet
bewerkenTer vervanging van de sneltreinlocomotieven van de verschillende Länderbahnen werden twee types van tien stuks sneltreinlocomotieven ontwikkeld, de serie 01 met twee cilinders en de serie 02 met vier cilinders in compoundwerking. Na testritten en een evaluatie werd de serie 02 geschrapt en teruggebouwd tot een normale 01 met enkelvoudige expansie. De serie 01 werd gebouwd door AEG en Borsig en later ook door Henschel, Hohenzollern, Krupp en Schwartzkopff. Er werden tussen 1926 en 1938 in totaal 231 locomotieven voor het personenvervoer van de Deutsche Reichsbahn Gesellschaft gebouwd.
De serie vormde jarenlang het hart van het vervoer van zware personen- en sneltreinen op de hoofdtrajecten en de locs waren overal te zien in Duitsland. Ze waren gekoppeld aan de tenders van het type T 30, T 32 en T 34 en bereikte een snelheid van max. 130 km/uur. Een nadeel was de hoge asdruk van 20 ton, de locs konden daarom niet ingezet worden op trajecten met een lichte bovenbouw. De DRG besloot daarom een lichtere versie te ontwerpen met een asdruk van 18 ton, de serie 03. Ook stond de serie model voor het ontwerp van een iets snellere versie met 3 cilinders wat zou resulteren in de serie 01.10.
Ombouw voor de Deutsche Bundesbahn
bewerkenNa de Tweede Wereldoorlog kwam een groot aantal locs terecht bij de Deutsche Bundesbahn en daar kon men de locs nog niet missen. Na een kleine verbouwing (andere voorverwarmer en voedingspomp) volgde in 1957 een grote ingrijpender verbouwing. Bij een aantal locs waren de ketels in een slechte staat en men besloot die locs te voorzien van een hoogrendementsketel die vrijwel gelijk was als die van de serie 01.10. Ook werden de glijlagers vervangen door kogellagers. Het uiterlijk verdween drastisch door de nieuwe hoge, met slechts één stoomdom uitgeruste ketel en de kleine Witte windleiplaten. Toch hebben beide versies de eindstreep voor de inzet bij de DB van deze serie gehaald. Het laatste traject waar ze dienstdeden was op de Schiefe Ebene een zeer steil traject van 23 promille tussen Bamberg en Hof in het Fichtelgebergte, zie ook: Neuenmarkt, waar zich een stoomcocomotievenmuseum bevindt. Bij meer dan 5 rijtuigen werden de personentreinen daar tussen de stations Neuenmarkt-Wirsberg en Marktschorgast in de regel opgedrukt (geduwd) door een andere loc, eerst een zware tenderloc, later ook een dieselloc.
Door de z.g. oververhitterregelaar, waren de loks gevoeliger geworden voor het z.g "wasserüberreissen", wat inhoud dat er bij ,n te snel geopende regelaar, waternevel werd meegetrokken door de (te) snelle stroming van ontwijkende stoom naar/in de oververhitter. De ketels waren zeer hoog belastbaar 90kg/m2/h stoom tot zelfs 100kg/m2/h. De ketels waren gebouwd voor 18 bar overdruk maar op 16 bar gehouden om de onderhoudskosten lager te houden. Door het kleine vuurrooster kon de ketel echter moeizamer het vermogen opbrengen, waarvoor bovendien speciaal geselecteerde "hochleistungskohle" en ,n goed personeelsteam de ketels hun 2330pki konden laten produceren. Het ketelvermogen werd dus eigenlijk ingeperkt door ,n te klein vuurrooster, wat bewust was gekozen om de vaak lang bedrijfspauzen goedkoper te houden ivm de brandstofprijzen. Alles samengevat voldeden de loks op deze wijze waarvoor ze waren omgebouwd. Bij ,n eventuele behoefte aan meervermogen, waren de loks voorbereid op oliestook, zoals hun zusterloks, de 01.10en, die daadwerkelijk om die reden in 34 eenheden werden omgebouwd
Ombouw voor de Deutsche Reichbahn
bewerkenOok bij de Deutsche Reichbahn in de DDR werd een aantal locs ingrijpend verbouwd en ingedeeld in de serie DR Baureihe 01.5. Deze verbouwing was veel ingrijpender dan bij de verbouwing door de DB, in de DDR sprak men dan ook van Rekonstruktionslokomotive of afgekort Rekolok.
Nummers
bewerkenDe volgende locomotieven zijn bewaard gebleven:
| Lijst van de 01 | ||||||
| Nummer DRG |
Eigenaar na 1945 |
Nummer na 1968 / 1970 |
Huidige eigenaar | Standplaats | Opmerkingen | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 01 005 | DB | 001 005 | VM Dresden | |||
| 01 008 | DB | 001 008 | EM Bochum-Dahlhausen | |||
| 01 066 | DR | 001 066 | EM Nördlingen | |||
| 01 111 | DB | 001 111 | DDM Neuenmarkt | |||
| 01 118 | DR | 001 118 | Viessmann Battenberg/Eder | Battenberg/Eder | Op 4 augustus 2019 in privéverzameling opgenomen | |
| 01 137 | DB | 001 137 | EM Dresden-Altstadt | |||
| 01 150 | DB | 001 150 | VM Nürnberg | |||
| 01 164 | DB | 001 164 | privé | |||
| 01 173 | DB | 001 173 | UE | |||
| 01 180 | DB | 001 180 | privé | |||
| 01 202 | DB | 001 202 | Verein Pacific | Lyss, Zwitserland | Sinds januari 2014 ook inzetbaar in Duitsland. | |
| 01 204 | DB | 001 204 | privé | |||
| 01 220 | DB | 001 220 | DB | Standbeeld in Treuchtlingen | ||
Foto's
bewerken-
![Locomotief 01 202, ex Deutsche Bundesbahn[1]](//up.wiki.x.io/wikipedia/commons/thumb/2/2b/DB_001_202.JPG/120px-DB_001_202.JPG)
Locomotief 01 202, ex Deutsche Bundesbahn[1] -
Verein Pacific locomotief 01 202 met Postzug te Neckarsulm. -
01 164 -
01 220
![Locomotief 01 202, ex Deutsche Bundesbahn[1]](/wiki/Bestand:DB_001_202.JPG)
Literatuur
bewerken- Manfred Weisbrod, Wolfgang Petznick: Baureihe 01. 3. Auflage. Transpress, Berlin 1993, ISBN 3-344-70769-8.
- Gustav Nagel: Dampf, letzter Akt. 1962: Die Rekonstruktion der Baureihe 01 beginnt. In: Lok-Magazin. Nr. 248/Jahrgang 41, GeraNova Zeitschriftenverlag, München 2002, ISSN 0458-1822, S. 92-95.
- Peter Melcher: Vom Winde verweht… Abschied von der DB-01. In: Lok-Magazin. Nr. 263/Jahrgang 42, GeraNova Zeitschriftenverlag, München 2003, ISSN 0458-1822, S. 104-111.
- Konrad Koschinski: Legendäre Baureihe 01 - Eisenbahn-Journal Sonderausgabe 2. Verlagsgruppe Bahn, 2006, ISBN 3-89610-156-0.
- Taschenbuch Deutsche Dampflokomotiven. Horst J. Obermayer. Uitgeverij Franckh’sche Verlagshandlung, Stuttgart. ISBN 3-440-03643-X
- ↑ In 1975 tijdelijk opgeslagen bij Bw Haltingen, later gereviseerd en in gebruik bij (de) Verein Pacific 01 202 te Lyss (Zwitserland). Gearchiveerd op 18 juni 2023.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel DRG-Baureihe 01 op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.