Begraafplaats Zijlpoort

Begraafplaats Zijlpoort is een rooms-katholieke begraafplaats in Leiden die in 1828 in gebruik is genomen op het voormalige bolwerk bij de Zijlpoort.

Begraafplaats Zijlpoort
De R.K. Begraafplaats Zijlpoort (2021)
Plaats	Haven 64, Leiden
Ligging	52° 10′ NB, 4° 30′ OL
Gesticht in	1828
Monumentale status	Rijksmonument
Monumentnummer	24732
Denominatie	Rooms-katholiek
Diversen
Eigenaar	Stichting R.K. Begraafplaats Zijlpoort
Toegankelijkheid	Vrij toegankelijk
Find a Grave-pagina
Portaal    Mens & maatschappij

Schetstekening van de begraafplaats Zijlpoort van januari 1840

Gezicht op de voorgevel van de Kapel op de R.K. Begraafplaats bij de Zijlpoort aan de Haven met op de voorgrond een gedeelte van de begraafplaats met grafmonumenten. Glasnegatief uit het einde van de 19de eeuw.

Geschiedenis

In augustus 1827 besloot de minister van Binnenlandse zaken, dat er vanaf 1 januari 1829 niet meer begraven mocht worden in kerken en ook niet binnen de bebouwde kom. De burgerlijke gemeente zou voortaan verantwoordelijk zijn voor de (nieuwe) begraafplaatsen. Omdat Leiden toen nog was ingesloten door de singels was er binnen de gemeente niet echt sprake van ruimte buiten de bebouwde kom, maar na onderzoek bleek dat de voormalige stadswallen op voldoende afstand van de bebouwing gelegen waren. Inmiddels had in 1828 de rooms-katholieke parochie van Leiden een eigen begraafplaats aangelegd waar men in gewijde aarde kon begraven. Een inspectie op 1 april 1828 door Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland wees uit dat alle op de wallen gelegen begraafplaatsen voldeden aan de nieuwe voorschriften. Op 19 november 1828 vonden de eerste begrafenissen plaats op Begraafplaats Zijlpoort.

In 1969 werd de begraafplaats gesloten en kon alleen nog begraven worden in de bestaande familiegraven. Dit duurde tot 1985 toen de begraafplaats zonder beperkingen werd heropend.

• 
  Ingang
• 
  Kapel (2021)
• 
  Ego sum resurrectio
• 
  Graf Maarten Biesheuvel

Kapel

De kapel op de begraafplaats is van 1828 naar neoclassicistisch ontwerp van Th. Molkenboer. Aan de zijden van de kapel bevinden zich een dienstwoning en dienstruimten. De kapel heeft sinds 1976 de status van rijksmonument.

Bekende personen

Op de begraafplaats liggen verschillende bekende personen, zoals de schrijver Maarten Biesheuvel, schilder Aad Donker, de eerste hoogleraar Armeense studies in Nederland Jos Weitenberg, en de natuurkundige Willem Keesom.

Overige

In 2008 verscheen een gedenkboek door R.C.J. van Maanen e.a., Een oase van rust, 180 jaar R.K. Begraafplaats Zijlpoort, dat ook een cd-rom met alle begraafgegevens bevatte. Inmiddels kunnen de begraafregisters ook via internet doorzocht worden.

Fotogalerij

• 
  Interieur van de Sint Petruskapel.
• 
  Oude grafstenen en een Calvarie-opstelling.
• 
  Grafsteen van eerste luitenant Jacques Olivier Maenhoudt (1868-1898).

Mediabestanden

Zie de categorie Begraafplaats Zijlpoort van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

• Leiden - de oude (en verdwenen) begraafplaatsen, Leon Bok, 8 november 2009
• Begraafplaats Zijlpoort 1828 - 2006, Werkgroep Zijlpoort, Leiden 2009
• Zijlpoort begraafplaats, Leiden, op YouTube

---