In het kort: het gezamenlijk Wikipedian-in-Residence-project (WiR-project) van de KB en het NA heeft in de afgelopen 6 maanden (okt 2013 tot april 2014)

1. Kennis en vaardigheden KB- en NA-medewerkers vergroot door introductie- en vervolgcursussen Wikipedia. 89 collega’s hebben 434 verbeteringen aan de Nederlands- en Engelstalige Wikipedia gemaakt. Gemiddelde waardering cursus 7,8/10
2. Bewustwording ‘wat, waarom en hoe Wikipedia’ bij externe partijen en het publiek vergroot d.m.v. presentaties, interviews, panels, workshops, print, online en social
3. Content KB en NA breder herbruikbaar gemaakt door afbeeldingen, teksten en data onder vrije licenties beschikbaar te stellen. Tevens door delen persistente links naar OCLC-catalogi en bulk-download NA-afbeeldingen eenvoudiger te maken
4. Wikipedia-artikelen verbeterd door vrije content(donaties) van KB en NA actief te promoten bij Wikipedia-schrijvers en te koppelen aan actualiteiten
5. Drempels verlaagd voor Wiki-vrijwilligers om met KB-NA samen te werken door centraal aanspreekpunt (Hay Kranen, de Wikipedian-in-Residence) binnen de instellingen te hebben
6. Goodwill en zichtbaarheid binnen Wiki-gemeenschap vergroot door actief onderdeel te zijn van die gemeenschap, door nieuwjaarsborrel van Wikimedia Nederland bij KB-NA te organiseren en aan Wiki-evenementen deel te nemen
7. Herkenbaarheid KB en NA als contentleveranciers vergroot door KB- en NA-beeldmerken aan Wiki-pagina’s toe te voegen (tevens keurmerkfunctie)
8. Relaties met andere erfgoedinstellingen versterkt door periodiek overleg en gezamenlijk kaartenproject zes Nederlandse WiRs. Tevens educatieve rol binnen deze groep.

Concrete cijfers/ KPI’s (peildatum 28-3-2014)

1. Op de Nederlandstalige Wikipedia staan in totaal 6625 links naar KB-diensten. Deze diensten kregen in 8 maanden tijd 23.805 bezoeken vanaf Wikipedia
2. Op Wikimedia Commons staan 1.286 KB-gerelateerde afbeeldingen. Hiervan worden er 356 op Wikipedia gebruikt in 1.336 verschillende artikelen. Die zijn in 4 maanden tijd 5,9 miljoen (!) keer bezocht

Nationaal Archief

1. Op Wikipedia staan in totaal 428 links naar NA-diensten. Deze diensten kregen in 6 maanden tijd 7.910 bezoeken vanaf Wikipedia
2. Op Wikimedia Commons staan 15.553 NA-gerelateerde afbeeldingen. Hiervan worden er 7.296 op Wikipedia gebruikt in 20.458 verschillende artikelen. Die zijn in 4 maanden tijd 100 miljoen (!) keer bezocht

Op de volgende pagina’s worden de activiteiten en resultaten van met name de afgelopen 3 maanden (januari-april 2014) toegelicht. Omdat dit stuk oorspronkelijk voor interne KB-rapportagedoeleinden geschreven is, kan de informatie voor het NA op punten niet 100% volledig zijn.

Kennis en vaardigheden intern

Om het bewustzijn en de kennis over Wikipedia van KB- en NA-medewerkers te vergroten heeft Hay tot nu toe zeven introductieworkshops gegeven. Hieraan hebben in totaal 89 collega’s deelgenomen. Ze begrijpen nu een stuk beter hoe Wikipedia in elkaar steekt en welke meerwaarde het grootste kennisnetwerk ter wereld biedt. Tijdens het praktijkgedeelte van de cursus hebben de deelnemers in totaal 434 bewerkingen gedaan op de Nederlands- en Engelstalige Wikipedia, van kleine correcties tot het schrijven van compleet nieuwe artikelen. Voor collega’s die na de basiscursus de smaak te pakken hebben gekregen en hun Wikipedia-skills wilden vergroten , heeft onze WiR een vervolgcursus gegeven, rondom het thema Archivarissen, Bibliothecarissen en Cartografen. Naast een hoop nieuwe vaardigheden heeft dit ook geleid tot nieuwe en verbeterde artikelen over o.a. W.Ph. Coolhaas, Herman Hardenberg en Cornelis Docter.

Bewustwording buiten de deur

Uiteraard heeft de huiswikipediaan ook buiten de deur het hoe , wat en waarom van Wikipedia uitgelegd. Zo heeft hij bij het RKD het belang van vrije licenties en de nadelen van watermerken in auteursrechtvrije afbeeldingen uitgelegd. Bij kunstenaarssociëteit De Kring in Amsterdam heeft hij een open discussie gevoerd over Wikipedia en vrije kennis. In februari was Hay te gast bij Fast Moving Targets, een talkshow met de voorhoede van digitaal Nederland. Hij sprak daarover de samenwerking van de KB en het NA met Wikipedia en het belang van eigen verantwoordelijkheid om mensen actief bij dergelijke samenwerkingsprojecten te betrekken en te houden.

Vrije content en logo’s

Naast bewustwording, kennis en vaardigheden willen KB en NA binnen het WiR-project ook content zonder auteursrecht of met een vrije licentie doneren aan de Wikipedia-gemeenschap. Met deze grondstoffen – afbeeldingen, teksten, data en referenties – kunnen de schrijvers van Wikipedia nieuwe artikelen maken en bestaande verbeteren.

De KB en het NA vinden het daarbij uiteraard fijn als donateur van de materialen herkenbaar te zijn. Afbeeldingen van de KB op Wikimedia Commons - de centrale beeldenbank van Wikipedia - heeft Hay voorzien van een sjabloon dat d.m.v. een KB-logo duidelijk laat zien dat dit materiaal afkomstig is uit (een dienst van) de KB. Zo zijn alle afbeeldingen in deze categorie duidelijk herkenbaar als KB-materiaal. Wikipedia-schrijvers waarderen zo’n sjabloon trouwens ook, ze zien het als kwaliteitskeurmerk, de afbeeldingen komen daarmee uit betrouwbare bron.

Om deze sjablonen te kunnen maken was het nodig om de logo’s van de KB en het NA onder een open licentie (CC-BY-SA) vrij te geven. Het staat vanaf nu dus iedereen vrij om het NA-logo en het KB-logo te bewerken, te gebruiken en te verspreiden, mits de naam van de instelling en de geldende licentie (CC-BY-SA dus) duidelijk worden vernoemd. Het aanbieden van het KB-logo onder een Creative Commons-licentie betekent niet dat de KB het auteursrecht op het logo opgeeft. Zonder een CC-licentie zou iedereen expliciet toestemming aan de KB moeten vragen voor elk gebruik van het logo. Met zo’n licentie maakt de KB in één keer vooraf aan iedereen duidelijk onder welke voorwaarden men het logo mag gebruiken zonder dat er telkens toestemming van de KB voor nodig is. Zie ook deze uitleg op de KB-site.

In maart maand bezocht Obama het Rijksmuseum om daar o.a. het Amerikaans-Nederlandse handels- en vriendschapsverdrag uit de collectie van het NA te bekijken. Het NA speelde slim in op deze actualiteit door ’s ochtends de scans van dit verdrag op Wikimedia Commons te plaatsen. Nog geen uur later had een vrijwilliger er al een artikel over geschreven; dit is inmiddels door tientallen mensen gelezen.

Netwerk, samenwerking en projecten

De KB en het NA waren jl. januari gastheren van de nieuwjaarsborrel van Wikimedia Nederland, de vereniging die de Nederlandse Wikipedia-vrijwilligers ondersteunt. Het was een prima zaterdagmiddag, met toespraken, dankwoorden, rondleidingen, stadswandelingen, workshops, drank en hapjes. Tevens was de aftrap van Staten-Generaal 550, een project van een groep vrijwilligers om de informatie rondom de Staten-Generaal op Wikipedia te verbeteren. Denk daarbij niet alleen aan de huidige en voormalige leden van dit instituut, maar ook aan gebouwen, vergaderlocaties, procedures en rituelen uit heden en verleden, tot de jaarlijkse hoedjesparade aan toe. De KB en het NA stellen hun collecties uiteraard beschikbaar voor dit project.

Naast Hay Kranen telt Nederland op dit moment 5 andere Wikipedians-in-Residence : twee bij de Werkgroep Speciale Wetenschappelijke Bibliotheken, een bij het Tropenmuseum & Stichting Academisch Erfgoed, een bij Beeld en Geluid en een bij het Amsterdam Museum. Ze hebben inmiddels allemaal deelgenomen aan de introductiecursussen die Hay heeft gegeven, soms om inspiratie op te doen voor de cursussen die ze zelf in hun instellingen gaan geven, soms als assistent bij het praktijkgedeelte. Binnen deze groep vervult Hay dus ook een educatieve rol.

De zes huiswikipedianen komen maandelijks bijeen om activiteiten af te stemmen en gezamenlijke projecten te organiseren. Omdat veel erfgoedinstellingen rijke kaartencollecties bezitten die tot de verbeelding van veel Wikipedia-schrijvers spreken, hebben de WiRs het Wikiproject Kaarten opgezet. Met dit gezamenlijk initiatief willen ze (historische) kaarten op Wikipedia extra onder de aandacht brengen. De Atlas of Mutual Heritage (kaartmateriaal VOC/WIC), de kaartencollectie van het NA, diverse historische atlassen uit de KB en kaarten uit de Handelingen zullen hierbij goed van pas komen.

Tools

Als je een referentie naar een KB-catalogus (OPC4, STCN etc.) in een Wikipedia-artikel aanbrengt, wil je dat deze bij voorkeur persistent is. Voor de meeste mensen is het helaas erg lastig om uit een KB-catalogus-URL in de adresbalk een persistente link te destilleren, dus plakken ze noodgedwongen maar een niet-duurzame link in een artikel. Foutieve en dode links zijn irritant en nadelig voor de kwaliteit van Wikipedia. Om het maken van een duurzame catalogusreferentie eenvoudiger te maken heeft Hay een bookmarklet-tool voor PICA-permalinks gemaakt. Naast deze permalinktool heeft Hay nog een aantal andere tools voor het NA gemaakt.

Op 3 april jl. heeft de KB deelgenomen aan een workshop om te leren omgaan met de GLAMwiki toolset , een tool om gemetadateerde afbeeldingen van erfgoedinstellingen in bulk te kunnen uploaden naar Wikimedia Commons.

Voor het begin van het WiR-project hebben we een achttal KPI’s opgesteld. Van augustus t/m oktober 2013 hebben we nulmetingen van die indicatoren gedaan. Nu het project 6 maanden loopt is het interessant tussenstanden op te maken. Het voert hier te ver alle tussenmetingen te bespreken; we bespreken alleen de belangrijkste (en mn. die voor de KB)

• 89 KB-NA-medewerkers hebben n.a.v. 8 introductie- en vervolgcursussen sinds eind oktober 434 verbeteringen aan de Nederlands- en Engelstalige Wikipedia gemaakt. De gemiddelde waardering voor de cursus was 7,8/10
• Op de Nederlandstalige Wikipedia staan nu in totaal 6625 links naar KB-diensten. Dit is 35% meer dan bij de nulmeting in augustus 2013.
• Deze KB-diensten kregen 23.805 bezoeken vanaf de Nederlandstalige Wikipedia (augustus 2013 t/m maart 2014). Dit is overigens maar 0,5%-1% van alle bezoeken aan KB-diensten in die periode.
• Op de beeldbank Wikimedia Commons staan nu 1.286 KB-gerelateerde afbeeldingen. Dit is 66% meer dan bij de nulmeting in oktober 2013.
• Hiervan worden er 356 daadwerkelijk op Wikipedia gebruikt (+ 14% t.o.v. okt ‘13) in 1.336 verschillende artikelen (+ 16% t.o.v. okt ‘13)
• Die 1.336 artikelen zijn 5,9 miljoen (!) keer bekeken in de periode oktober 2013 t/m januari 2014

Tot slot van deze update kijken we kort vooruit waar we de laatste 3 maanden (april t/m juni 2014) van het project aan gaan besteden.

• Het meeste werk zal gaan zitten in de voorbereiding en uitvoering van zgn. beelddonaties. Dit zijn gecoördineerde uploadacties om het aantal rechtenvrije afbeeldingen uit de collecties van de KB en het NA op Wikimedia Commons sterk uit te breiden. De verluchte manuscripten van de KB en de ANEFO-foto’s bij het NA zijn hierbij de eerste kandidaten. Voor herkenbaarheid en kwaliteit zullen de afbeeldingen voorzien worden van de eerder genoemde sjablonen. Beelddonaties omvatten typisch duizenden afbeeldingen, dus het uploaden naar Commons zal geautomatiseerd moeten gebeuren. Hierbij kijken we naar de eerder genoemde GLAMwiki toolset.
• In vele honderden Wikipedia-pagina’s staan links naar onze Historische Kranten, vaak nog in het oude kranten.kb.nl-formaat. Vanwege de lancering van Delpher willen we die vervangen door persistente links, en waar dit niet mogelijk is door (niet-persistente) Delpher-URLs. In deze geautomatiseerde opschoonactie nemen we ook de obsolete referenties naar tijdschiften-boeken-anp.kb.nl en earlydutchbooksonline.nl mee, want de content van deze verouderde oude KB-diensten is inmiddels ook naar Delpher verhuisd.
• We blijven doorgaan met het kweken van kennis, bewustzijn er vaardigheden. Op 24 april is er een achtste introductiecursus, dit keer niet alleen voor KB-NA-medewerkers, maar ook voor collega’s van openbare bibliotheken, regionale archieven en andere informatie-professionals.
• Daarnaast willen we een Engelstalige introcursus voor inwonende instellingen (Europeana, LIBER, IFLA, ING/Huygens etc.) organiseren, alsmede een workshop over vrije licenties voor fotografen en beheerders van fotoarchieven. Tegen het eind van Hay’s residency plannen we een publiekslezing voor o.a. leden en vrienden van KB en NA.
• Tijdens het Wikiproject Kaarten zullen er onder de noemer “Wiki Loves Maps” een hele maand lang allerlei speciale activiteiten worden georganiseerd. Denk daarbij aan wedstrijden, een schrijfweek, fotografiebijeenkomst en expertmeetings.
• In mei is Hay voor de tweede keer uitgenodigd bij het Ministerie van OC&W (Directie Media, Letteren en Bibliotheken) om de meerwaarde van samenwerking tussen erfgoedinstellingen en Wikipedia uit te leggen. In juni zal hij het project presenteren op de KVAN-dagen.
• Hay heeft een voorstel ingediend voor een presentatie over de resultaten van ons WiR-project tijdens Wikimania 2014, de grote jaarlijkse bijeenkomst van de internationale Wikimedia-gemeenschap. Die wordt dit jaar in augustus in Londen gehouden.

De KB en het NA denken inmiddels ook al na over de toekomst van de samenwerking met Wikipedia. Het staat vast dat we willen blijven samenwerken , maar op welke manier staat op dit moment nog niet vast. We werken dit de komende maanden nader uit.