Wikipedia

Bismarckmonument

monument voor de Duitse staatsman Otto von Bismarck (1815-1898)

Vanaf 1868 werden er overal in de staten van de toenmalige Duitse Bond en het latere Duitse Keizerrijk Bismarckmonumenten (Duits:Bismarckdenkmäler) opgericht en Bismarcktorens gebouwd. 1868 was het het jaar waarin Otto von Bismarck de Duitse staten wist te verenigen in de aanloop naar de Frans-Duitse Oorlog. Tegenwoordig liggen delen van dit gebied in Denemarken, Frankrijk, Polen en Rusland.

Bismarckmonument in Hamburg

Duiding

bewerken

Deze monumenten zijn een tastbare uitdrukking van en herinnering aan de Bismarckverering, of Bismarckcultus in het Duitse Rijk. De monumenten variëren van gedenkstenen en plaquettes tot uitgebreide beeldengroepen als het Bismarck-Nationaldenkmal in Berlijn en een groot aantal Bismarcktorens. Deze golf van monumenten kan worden gezien als een derde golf, na die van monumenten ter ere van de oorlogsslachtoffers in verband met de Duitse eenwording en de Keizer Wilhelmmonumenten.

Nog bestaande monumenten

bewerken

Hieronder volgt een lijst van nog bestaande standbeelden, bustes en gedenkstenen ter ere van Otto von Bismarck.

 
Gedenksteen in Itzehoe
 
Bismarck-Nationaldenkmal in Berlijn
 
Langerwehe – Bismarckmonument in de landschapstuin Kammerbusch
 
Bismarckmonument in Norden (Ostfriesland)
 
Bismarckmonument in Berlijn-Grunewald
  • Op de Aschberg bei Ascheffel – Standbeeld van de Knivsberg in Noord-Sleeswijk (tegenwoordig Denemarken)
  • Baden-Baden – op het Raadhuisplein
  • Bad Bentheim – Zandsteensculptuur op het Bismarckplein nabij Kasteel Bentheim[1]
  • Bad Harzburg, op de grote Burgberg
  • Bad Kissingen, Standbeeld bij de Unteren Saline
  • Bad Kösen – Enige standbeeld van een jonge Bismarck. gerestaureerd en op 1 april 2006 onthuld.
  • Bad Pyrmont – Portret op het oorlogsmonument 1870-71 op de Kaiserplatz, (1897)[2]
  • Bad Schwartau – Gedenksteen met het opschrift "BISMARCK" en "1895" voor de in 1895 geplante "Bismarck-Eik".
  • Bad Urach – Bismarckbuste op een sokkel bij de Sint Amanduskerk
  • Berlijn
  • Bielefeld – Standbeeld voor de Handwerkskammer[3]
  • Bremen – ruiterstandbeeld bij de Bremer Dom – (1910)
  • Bühl – Gedenksteen bij de buurtschap Sand
  • Darmstadt – fontein/sculptuur Bismarck-Brunnen op de Ludwigsplatz
  • Detmold – op het voorplein bij het Hermannsdenkmal[4]
  • Döbeln – Bismarckmonument op de Obermarkt (5 juli 1905)
  • Donaustauf – Bismarckbuste in het Walhalla; (18 oktober 1908)
  • Dortmund
    • Stadsdeel Hohensyburg – Standbeeld door Adolf von Donndorf als bijfiguur in het Kaiser-Wilhelm-Denkmal
    • Stadsdeel Marten – Buste in de Martener Straße
  • Dresden – Reliëf op een gebouw aan de Körnerplatz (1894)
  • Duisburg – in de buurt van het Raadhuis
  • Düren – Bismarckmonument in de Bismarckstraße/Theodor-Heuss-Park
  • Düsseldorf – District 1, standbeeld aan de noordwestkant van de Martin-Luther-Platz (10 mei 1898)
  • Eberbach – Bismarcksteen met portret[5]
  • Erfurt – Bismarckstandbeeld[6][7]
  • Essen
    • In het Südviertel, zuidoostelijke zijde van de Bismarckplatz, hoek Bismarckstraße, Standbeeld, van ca. 3 meter, op sokkel (1,50 m)
    • Stadsdeel Kettwig – Zuidzijde van de Martin-Luther-Platz: Beeldengroep met Wilhelm I en Albrecht von Roon: Keizer Wilhelm en zijn zegenrijke helden
    • Stadsdeel Werden – in het Dückerpark, nabij Keizer Wilhelm en Helmuth von Moltke
  • Feldberg – Op de top van de Seebuck
  • Frankfurt am Main – Stadsdeel Höchst – Ten oosten van het industriepark
  • Goslar – aan de Georgwall-Promenade (1902)
  • Hamburg
    • Stadsdeel Neustadt – in het oude Elbpark boven de haven. Het stenen standbeeld is het grootste van alle Bismarckstandbeelden (35 m hoog).
    • Hamburg-Altona-Altstadt – Groenstrook in de Königstraße; bronzen standbeeld op sokkel (1898)
    • Hamburg-Bergedorf – In het park van het Bergedorfer Slot, Bronzen reliëf op een granietzuil (1906)
    • Hamburg-Altstadt – Standbeeld in de façade van het Laeiszhof, samen met Wilhelm I, Albrecht von Roon en Helmuth Karl Bernhard von Moltke, (1897/98)[8]
  • Hanau Wilhelmsbad – Tegenover het park
  • Hann. Münden – Buste in de stadsmuur (1895)[9]
  • Heidelberg – op de Bismarckplatz
  • Heidenheim an der Brenz – Gedenksteen met reliëf in het stationsgebouw
  • Heilbronn – Standbeeld in het Bismarckpark
  • Hof an der Saale – Bismarckeik in het stadspark
  • Husby – Nabij Flensburg – Monument met reliëfmedaillon
  • Jena – Reliëf op de Bismarckbrunnen op de markt
  • Itzehoe – Sude – Gedenksteen. Daarmee heeft Itzehoe een gedenksteen en een Bismarcktoren.
  • Karlsruhe – bij het Bismarck-Gymnasium
  • Kiel – Standbeeld in het Hiroshimapark
  • Krefeld – in het stadsdeel Bismarckviertel op de Bismarckplatz, lege sokkel met inscriptie, het standbeeld zal naar het herontdekte origineel hergoten worden
  • Langerwehe (Düren) - Bismarckmonument in de landschapstuin Kammerbusch
  • Lienen (Steinfurt) - Bismarcksteen met portret[10]
  • Lindau – Stadsdeel Hoyren, halverwege de zuidzijde van de Hoyerberg staat het 10 m hoge standbeeld „Adler“ met een groot Bismarckreliëf in de sokkel
  • Lübeck – Tussen het station en de Lindenplatz (1903)
  • Mannheim – Tussen het station en de Schwetzinger Vorstadt
  • München
  • Norden – op de markt[13]
  • Neurenberg – Op de Prinzregentenufer
  • Pforzheim – in de Stadtgarten
  • Sohland an der Spree – Gedenksteen in de Schluckenauer Straße
  • Teterow – Gedenksteen met bronzen reliëf (reliëf is na 1990 vernieuwd)
  • Wiesbaden – Nerotal-Anlage: standbeeld uit 1898, later vanuit de stad hierheen verplaatst.
  • Wuppertal-Barmen: standbeeld op de Geschwister-Scholl-Platz
  • Zweibrücken – Stadsdeel Herzogvorstadt: standbeeld bij het Raadhuis (1894)

Bismarcktorens

bewerken

De Bismarcktorens zijn een specifieke vorm van Bismarckmonumenten. Ze zijn uitgevoerd in uiteenlopende bouwstijlen. Een type komt veelvuldig voor. Dit is het zogenaamde ontwerp Götterdämmerung van architect Wilhelm Kreis. Hij won in 1899 met dit idee een ontwerpwedstrijd, georganiseerd door de "Deutsche Studentenschaft". Hierop werden er overal in het land in totaal 47 torens van dit ontwerp gebouwd. Kreis ontwierp daarnaast ook nog andere Bismarcktorens.

Hieronder volgt een lijst van alle nog bestaande Bismarcktorens per deelstaat, of voormalig rijksdeel:

 
Bismarcktoren in Mosbach
 
Bismarckzuil in Stuttgart (ontwerp "Götterdämmerung")
 
Bismarcktoren bij de Starnberger See
 
Bismarcktoren in Spremberg
 
Bismarcktoren op de Taufstein
 
Bismarcktoren in Bochum
 
Bismarcktoren bij Möhnesee-Delecke
 
Bismarcktoren in Hagen
 
Bismarcktoren in Langenberg
 
Bismarckzuil in Wuppertal
 
Bismarckzuil op de Pariner Berg in Bad Schwartau
 
Bismarcktoren bij Sargenroth im Hunsrück
 
De hoogste nog bestaande Bismarcktoren (Glauchau)
 
Bismarcktoren in Aumühle
 
Bismarckzuil in Reinbek
 
Bismarcktoren in Itzehoe
 
Bismarcktoren in Hameln
 
Bismarcktoren in Mülheim an der Ruhr
 
Bismarcktoren op de Peterskopf bij Kallstadt
 
Bismarcktoren bij Bad Lauterberg
 
Bismarcktoren in Apolda
 
Bismarcktoren in Erfurt
 
Bismarcktoren in Konstanz
 
Bismarcktoren in Landstuhl
 
Bismarcktoren in Hildesheim
 
Bismarcktoren in Hof
 
Bismarcktoren in Memmingen
 
Bismarcktoren in Göttingen
 
Bismarcktoren bij Szczecin
 
Bismarcktoren in Tecklenburg
 
Bismarcktoren in Jańskiej Górze
 
Bismarcktoren in Keulen

Baden-Württemberg

bewerken

Beieren

bewerken

Brandenburg

bewerken

Hessen

bewerken

Mecklenburg-Voor-Pommeren

bewerken
  • Bismarckzuil in Greifswald – op de Epistelberg – Ontwerp Götterdämmerung[16]

Nedersaksen

bewerken

Noordrijn-Westfalen

bewerken

Rijnland-Palts

bewerken

Saksen

bewerken
  • Bismarcktoren in Berggießhübel
  • Dresden
    • Bismarcktoren in Dresden-Cossebaude
    • Bismarckzuil in Dresden-Räcknitz – ontwerp Götterdämmerung, 1906 - sinds 2008 gerestaureerd en toegankelijk
    • Bismarcktoren in Dresden-Plauen – tegenwoordig: Fichteturm
  • Bismarcktoren in Glauchau
  • Bismarcktoren in Görlitz – ontwerp Götterdämmerung
  • Bismarcktoren in Grimma – stadsdeel Höfgen
  • Bismarcktoren in Leipzig – stadsdeel Lützschena-Stahmeln
  • Bismarcktoren in Markneukirchen – ontwerp Götterdämmerung
  • Bismarcktoren in Netzschkau – stadsdeel Brockau, op de Kuhberg
  • Bismarcktoren in Neugersdorf – Oberlausitz
  • Bismarckzuil in Plauen – ook Kemmlertoren genoemd – ontwerp Götterdämmerung
  • Bismarcktoren in Radebeul – op zichzelf staand ontwerp van Wilhelm Kreis
  • Bismarcktoren in Radefeld
  • Bismarcktoren in Schneeberg
  • Bismarcktoren in Thermalbad Wiesenbad
  • Bismarckwacht in Weinböhla (Friedensturm)
  • Bismarcktoren in Wurzen

Saksen-Anhalt

bewerken
  • Bismarcktoren in Ballenstedt, stadsdeel Opperode - 20 mei 1931 - ontwerp Götterdämmerung
  • Bismarcktoren in Burg (bij Magdeburg) - 22 maart 1907 - gerestaureerd in 2006
  • Bismarcktoren in Calbe (Saale) – Wartenberg - 22 maart 1904 gerestaureerd in jaren 90 van de 20-ste eeuw – hoogste Bismarcktoren in Saksen-Anhalt
  • Bismarcktoren in Coswig (Anhalt) - 31 augustus 1902
  • Bismarcktoren in Dessau-Roßlau 1 april 1915 - gerestaureerd in 2005 - in 1955 hernoemd totSchillerturm
  • Bismarcktoren in Halberstadt - 22 maart 1907 - gerestaureerd in 1996–1998
  • Bismarcktoren in Petersberg (Saalekreis) 24 september 1902 - gerestaureerd in 1999–2000 - ontwerp Götterdämmerung – in 1945 beschadigd en tot 2000 niet toegankelijk
  • Bismarcktoren in Naumburg (Saale) - 30 augustus 1902 - gerestaureerd in 1992–1993
  • Bismarcktoren in de Großer Fallstein bij Osterwieck - 21 augustus 1904 - gerestaureerd in 1974–1975
  • Bismarcktoren in Quedlinburg - 1 april 1896 - gerestaureerd in 1993–1994 - niet toegankelijk
  • Bismarcktoren in Salzwedel - 1 april 1900 - gerestaureerd in jaren 90 van de 20-ste eeuw
  • Bismarcktoren in Niederndodeleben - Großer Wartberg bij Schnarsleben - 11 september 1910 - gerestaureerd in 1993–1994
  • Bismarcktoren op de Bierer Berg bij Schönebeck - 29 mei 1897 - gerestaureerd in 1994
  • Bismarcktoren in Weißenfels - 1 april 1906 - gerestaureerd in 2007-2010
  • Bismarcktoren in Wettin - 4 juni 1905 - deze toren is het hoogste uitzichtpunt van de Saalekreis

Sleeswijk-Holstein

bewerken

Thüringen

bewerken

Frankrijk – voorm. Rijksland Elzas-Lotharingen

bewerken

Frankrijk – overig

bewerken

Oostenrijk

bewerken

Polen – voorm. provincie Brandenburg (Pruisen)

bewerken

Polen – voorm. provincie Pommeren (Pruisen)

bewerken

Polen – voorm. provincie Posen (Pruisen)

bewerken

Polen – voorm. provincie Silezië (Pruisen)

bewerken

Polen – voorm. provincie Oost-Pruisen

bewerken

Rusland – voorm. provincie Oost-Pruisen

bewerken
  • Bismarcktoren in Insterburg – bij Georgenburgkehlen
  • Bismarcktoren in Neman

Tsjechië

bewerken

Overzee

bewerken
  • Bismarcktoren in Chili – in Concepción op de Cerro Caracol – gebouwd in 1921 - door aardbevingen in 1939, 1960 en 2010 zwaar beschadigd. Bekend als Mirador Alemán.
  • Bismarcktoren in Duits-Kameroen – ten zuiden van Limbe op Kaap Nachtegaal, die Ambas Bay van de Man of War Bay scheidt. - in 1901 gebouwd. Van 1903 tot in ieder geval 1965 als vuurtoren gebruikt.
  •  
    Opening van de Bismarcktoren (Mirador Alemán) in Concepción (Chili) in 1926.
  •  
    Bismarcktoren in Duits-Kameroen (1904)
Overgenomen van "https://nl.wiki.x.io/w/index.php?title=Bismarckmonument&oldid=64420171"