Brandweerman Sam (oorspronkelijke Engelse titel: Fireman Sam) is een Welshe kinderserie voor televisie, oorspronkelijk uitgezonden door de lokale televisiezender S4C vanaf 15 september 1987. De televisieserie toont de avonturen van een brandweerman in het fictieve Welshe dorpje Piekepolder (oorspronkelijke Welshe en Engelse titel: Pontypandy; een porte-manteau van twee echte dorpen, Pontypridd en Tonypandy).
De serie werd in nagesynchroniseerde vorm ook op de Nederlandse televisie uitgezonden. De eerste reeks met een vertelstem van Olaf Wijnants werd in 1990 door de VARA uitgezonden, KinderNet 5 programmeerde enkele reeksen tussen 2000 en 2002, en RTL 8 nam het sinds 2010 over als onderdeel van Telekids.
Gebaseerd op hun eigen ervaringen bedachten Dave Gingell en Dave Jones, twee voormalige brandweermannen, de avonturen van brandweerman Sam. Met dit idee gingen ze naar Mike Young, producent van de tekenfilmserie SuperTed, die er wel wat in zag. Hij ging met het voorstel naar S4C, een zender in Wales. Illustrator Rob Lee kreeg vervolgens de opdracht om de personages en de verhaallijnen verder uit te werken. Ook hij had meegewerkt aan SuperTed, maar voor de belevenissen van Sam werd gekozen voor stop-motion, de animatietechniek met poppen waarbij beeldje voor beeldje wordt opgenomen. Dit was een tijdrovende klus omdat in een seconde 25 beeldjes gaan. Fireman Sam debuteerde met kerst 1985 op de zender S4C met zes afleveringen gesproken in het Welsh. De Britse BBC kocht de kleuterserie aan en zond deze, voorzien van een Engelse nasynchronisatie, voor het eerst uit in 1987, en al snel volgden andere landen waaronder Nederland.
Sam de brandweerman woont in het aan zee gelegen plaatsje Piekepolder. Onder leiding van commandant Staal komen hij en zijn collega’s Elvis en Jenny in actie bij brand of als er iemand in nood is, soms geholpen door helikopterpiloot Tom.
Meer dan eens moet de brandweer uitrukken door toedoen van Norbert Puk, een ondernemend jongetje dat vaak in de problemen komt maar het niet slecht meent. Na drie vervolgreeksen leek er in 1994 een einde aan de serie te komen, maar Sam bleef populair en beleefde nieuwe avonturen in 2003. De stop-motiontechniek was inmiddels ook verbeterd, onder andere met computeranimatie, zodat de monden ook bewegen. De meest recente afleveringen zijn helemaal computergeanimeerd. Dit kost minder tijd en is dus ook minder kostbaar. De serie is over de hele wereld te zien en producent HiT Entertainment heeft meerdere reeksen gemaakt.
De hoofdpersonen zijn de leden van enkele gezinnen: een loodgieter en verpleegster met een kind, een visser en zijn vrouw en twee kinderen, en een alleenstaande vrouw met een kind 'Norbert'. Verder zijn er een buschauffeur en het brandweerpersoneel, commandant Staal, helikopterpiloot Tom, Sam, Elvis en één brandweervrouw Jenny. Sinds de film Helden v/d storm is er ook een brandweerman die Arnoud heet en een brandweervrouw die Ellen heet. Daarna hebben ook andere wijzigingen plaats gevonden. Zo is er een politieman bijgekomen genaamd Marco, die de beschikking heeft over een quad, een auto en een motor en Dirk (het neefje van Norbert) en Jenny hebben een andere stemacteur gekregen. Ook heeft Jenny een staartje gekregen
Bijna elke uitzending vraagt één personage om hulp. De serie bevat veel kinderhumor. Daarnaast wordt veel aandacht besteed aan brandveiligheid in huis.
De Nederlandse versie van de serie speelt zich in Nederland af en de personages hebben Nederlandse namen.
Tijdens het eerste seizoen en tot en met de vierde aflevering van het tweede seizoen is de titel van de reeks in het Engels en daarna verschijnt de afleveringstitel in het Nederlands met een afbeelding van Sam. Vanaf seizoen 2, aflevering 5 t/m het einde van seizoen 2 verschijnt de serietitel niet, maar de afleveringstitel wel met een andere afbeelding van Sam.
Tijdens de 1e serie belt men 0611 op bij noodgeval en betaalt met gulden, aangezien dat de reeks in de jaren 90 zich afspeelt, de 1e serie bevat 4 seizoenen.
Vanaf seizoen 5 zijn de titels allemaal vertaald. Af en toe zijn er referenties over Nederland te horen (Vlaardingen, Friesland, enz.).
In totaal zijn er 200 afleveringen gemaakt en 3 specials.
De eerste twee seizoenen, uit 1985 en 1988, waren in Nederland bij de VARA te zien. Sommige afleveringen hebben bij herhaling een andere titel gekregen, deze staat tussen haakjes vermeld.
Op een zeer winderige dag, waait er door de harde wind een telefoonpaal om. Sara en Jaap's vlieger komt vast te zitten op Dieuwertje's dak en Sam moet komen om het los te maken. Maar dan bezeert Klaas Kozijn zijn arm.
2
2
Vuur in de schuur (Brand op de boerderij) – (Barn Fire)
19 november 1987
Op een zeer warme dag zijn Sara en Jaap aardappelen aan het rooien voor Bella. Brandweerman Sam vraagt zich af of hij kan helpen, maar eerst heeft hij te maken met een schuurbrand op de boerderij.
3
3
Klaas Kozijn als brandweerman (Klaas moet oefenen) – (Trevor's Training)
24 november 1987
Het is voor vrijwillig brandweerman Klaas Kozijn zijn eerste dag bij de brandweer, totdat er een bericht komt over de radio. Brandweerman Krispijn is ondertussen bezig met het koken van de aardappelpuree.
4
4
De lekke band (Een lekke band) – (Flat Tyre)
26 november 1987
Nadat Klaas Kozijn naar een boot-verkoop is geweest, krijgt hij met zijn bus een lekke band waardoor er vertragingen ontstaan in Piekepolder. Gelukkig komt Brandweerman hem te hulp.
5
5
Uit kamperen (Kamperen) – (Camping)
1 december 1987
Wat hebben een kikker en een vette lap te maken met kamperen? Daar komen brandweerman Sam, Sara en Jaap al snel achter. Ondertussen gaat de bus van Klaas Kozijn kapot en vat de tent van de kampeerders vlam.
6
6
De grappen van Norbert (Norbert gaat te ver) – (Norman's Tricky Day)
3 december 1987
Norbert Puk is weer zoals altijd bezig met zijn grappen, maar deze keer gaat hij te ver. Hij zorgt voor een chaos op de brandweerkazerne door een valse brandmelding te doen in Bella's Café, Norman Price is aan zijn oude trucs zoals gewoonlijk, maar dit keer een te veel speelt hij. Hij veroorzaakt ravage op de brandweerkazerne, het maken van een hoax-oproep naar Bell's Café 999, smeert vet op de glijpaal en activeert het kazernealarm. Brandweerman Sam komt in actie.
7
7
De kat is zoek (De verloren kat) – (Lost Cat)
8 december 1987
Zaterdagen zijn druk genoeg voor Bella, zonder te maken hebben met frituurpan branden en verloren katten. Ondertussen komt Klaas Kozijn vast te zitten in een boom op het Piekepolder-plein. Brandweerman Sam komt hem redden. Brandweerman Krispijn is de deur aan het verven van de Piekepolder brandweerkazerne
8
8
Televisie toestanden (De commandant wordt beroemd) – (Telly Trouble)
10 december 1987
Kazernecommandant Staal komt op televisie en iedereen in Piekepolder en iedereen wil het volgen. Brandweerman Sam en brandweerman Krispijn komen in actie wanneer een televisie in brand vliegt in Bella Lasagna's Café.
Op jacht naar de schat (Schatgraven) – (Treasure Hunt)
1 november 1988
Brandweerman Sam laat zijn nieuwe metaaldetector zien aan Sara en Jaap en ze raken verslaafd aan het zoeken naar schatten. Helaas zorgen ze ervoor dat de waterleiding in het park barst tijdens een zoekactie naar Bella's sleutels. Norbert Puk's spel "Ridders van de Ronde Tafel" gaat fout als zijn 'pan-helm' komt vast te zitten op zijn hoofd. Kortom, het is een drukke dag voor Brandweerman Sam en de rest van de bemanning.
2
10
Sams vrije dag (Sam heeft een vrije dag) – (Sam's Day Off)
8 november 1988
Brandweerman Sam's Popcorn Machine is ideaal voor de bioscoop, maar hij gaat een beetje te ver. Gelukkig, Brandweerman Krispijn, Klaas Kozijn en kazernecommandant Staal komen hem redden.
3
11
Dief in Piekepolder (Er is een dief in het dorp) – (Thief In Pontypandy)
15 november 1988
Brandweerman Sam is zijn horloge kwijt, Bella's ketting en Dieuwertje's oorbellen zijn verdwenen. Kan Sam het mysterie oplossen? Dan is er een schoorsteenbrand bij Bella Lasagna's Café...
4
12
De scheikundedoos (Norbert heeft een laboratorium) – (Chemistry Set)
22 november 1988
Norbert Puk droomt ervan een stinkbom te maken waar hij wereldberoemd mee wordt. Deze droom valt in duigen als zijn moeder in zijn laboratorium komt.
5
13
De wensput (De zoektocht) – (Wishing Well)
6 december 1988
Klaas Kozijn organiseert een zoektocht naar Norbert als deze niet terug is gekomen van het aardbeien plukken.
6
14
Sam de uitvinder – (Sam The Great Inventor)
13 december 1988
Brandweerman Sam is helemaal klaar om de beste uitvinder in Wales wedstrijd te winnen, totdat Norbert Puk met een van zijn uitvindingen gaat spelen. Ondertussen laat Dieuwertje Puk het strijkijzer aan staan waardoor er brand ontstaat in haar winkel. Brandweerman Sam komt te hulp.
7
15
Veilig met Sam (Special) – (Safe With Sam)
29 november 1988
Er wordt een vuurwerkshow gehouden om de 50e verjaardag van de Piekepolder Brandweerkazerne te vieren. Maar er zijn veel waardevolle lessen te leren over de veiligheid.
8
16
Sneeuwfeest (Special) – (Snow Business)
22 december 1988
Alle voorbereidingen voor Kerstmis stoppen wanneer de bemanning wordt opgeroepen om Sara en Jaap te redden die gevangenzitten op het ijs. Brandweerman Krispijn is in de keuken bezig met een kalkoen voor de kerst. Klaas Kozijn komt met zijn bus vast te zitten in de sneeuw en brandweerman Sam komt hem te hulp.
De eerste begintune is gezongen door Olaf Wijnants. In de nieuwere versie is de songtekst wat gewijzigd en werd het gezongen door Stan Limburg.
1e versie
Hoort hij de alarmbel gaan
Brandweerman Sam treedt ijlings aan
Met zijn helm en met zijn jas
Want die komen goed van pas
Hij is altijd paraat – Brandweerman Sam
Hij is heel accuraat – Brandweerman Sam
Hij is de held van de buurt
Waar Sam zijn auto ook stuurt
Loopt-ie door een drukke straat
Staat hij klaar met raad en daad
Is er soms een schoorsteenbrand
Dan komt Sam hem blussen want
Hij is altijd paraat – Brandweerman Sam
Hij is heel accuraat – Brandweerman Sam
Hij is de held van de buurt
Waar Sam zijn auto ook stuurt
2e versie
Hoort hij de alarmbel gaan
Dan komt Sam er heel snel aan
Als je vastzit, roep 'm dan
Want hij helpt zo goed hij kan
Want hij staat altijd paraat – Brandweerman Sam
En hij is heel accuraat – Brandweerman Sam
Hoe kort z'n nachtrust ook duurt
Sam is de held van de buurt
Nooit voor één gevaar beducht
Ondergronds of door de lucht
Brandweerman Sam en heel z'n ploeg
Krijgen van redden nooit genoeg
Want hij staat altijd paraat – Brandweerman Sam
En hij is heel accuraat – Brandweerman Sam
Hoe kort z'n nachtrust ook duurt
Sam is de held van de buurt
De reden dat de man achter de originele Nederlands vertelstem Olaf Wijnants wel de eerste reeks, maar niet de nieuwe afleveringen insprak, is omdat hem dat nooit is gevraagd. Stan Limburg verving hem.