Wikipedia

Christelijke Volkspartij (België)

politieke partij uit België
(Doorverwezen vanaf CVP(België))
Niet te verwarren met de Christene Volkspartij (CVP)

De Christelijke Volkspartij (CVP) was een christendemocratische Belgische politieke partij en was de opvolger van het Katholiek Verbond van België. In 2001 werd de partij omgevormd tot Christen-Democratisch en Vlaams (CD&V).

Christelijke Volkspartij
(CVP)
Plaats uw zelfgemaakte foto hier
Algemene gegevens
Partijvoorzitter Stefaan De Clerck
Actief in Vlag van België België (1945 - 1972)
Vlag Vlaanderen Vlaanderen (1945 - 2001)
Vlag België België (1945 - 2001)
Hoofdkantoor Wetstraat 89
1040 Brussel
Vlag van België België
Ideologie en geschiedenis
Richting Centrum
Ideologie Christendemocratie
Opgericht 1945 (1972)
Opheffing 2001
Ontstaan uit KVV / PCS
Opgegaan in CD&V
Verwante organisaties
Jongeren­organisatie Jong-CVP
Portaal  Portaalicoon   Politiek
België

Geschiedenis

bewerken

Oprichting na Tweede Wereldoorlog

bewerken
 
Gaston Eyskens
 
Leo Tindemans
 
Wilfried Martens
 
Jean-Luc Dehaene

De Christelijke Volkspartij (afgekort als CVP) werd opgericht op 18-19 augustus 1945 onder voorzitterschap van August de Schryver en was de opvolger van de Katholieke Partij, de Katholieke Vlaamse Volkspartij (KVV) en de Parti catholique social (PCS). Bij de verkiezingen van 1946 was de CVP meteen de grootste partij. In de eerste jaren na de oorlog beroerde de koningskwestie de maatschappij en politiek. Vanaf maart 1947 tot aan de verkiezingen van 13 juni 1999 nam de CVP vrijwel onafgebroken deel aan de regering, met uitzondering van de periode 1954-1958 toen een coalitie van socialisten (BSP) en liberalen (LP) onder leiding van Achiel Van Acker aan de macht was.

In 1950 behaalde de partij de absolute meerderheid in de Kamer van volksvertegenwoordigers én de Senaat - de laatste keer dat een partij die in beide Kamers kon behalen. Van 1950 tot 1954 vormde de CVP homogene regeringen. Na vier jaar paars van 1954 tot 1958 haalt de CVP opnieuw de absolute meerderheid in de Senaat - in de Kamer haalde ze die nét niet. Daarop volgt de laatste homogene regering in de Belgische geschiedenis, die echter reeds na vier maanden valt. Tot aan de verkiezingen van 1961 werd dan met de liberalen bestuurd. De Eenheidswet en het grote protest bezorgen de CVP een lagere verkiezingsscore in 1961.

De jaren vijftig staan in het teken van de schoolstrijd. De CVP verdedigt de belangen van de vrije (vaak katholieke) scholen en wil ze financieel ondersteunen. In 1958 komt onder leiding van Gaston Eyskens het schoolpact. Het sleutelplan (sociaaleconomisch plan) was een reactie van de CVP na het schoolpact waarbij men zich richt op het sociaaleconomische aspect, inzake werkloosheid en werk in eigen streek.

Van unitaire partij naar splitsing

bewerken

Als gevolg van de taalstrijd en meer bepaald de strijd om de totale vernederlandsing van de Leuvense universiteit in de jaren zestig, werd de unitaire partij in 1969 opgesplitst[1] in een Vlaamse en een Franstalige partij, de laatste onder de naam PSC (Parti Social Chrétien, sinds mei 2002 omgevormd tot cdH, Centre démocrate humaniste).

De CVP-staat

bewerken

Eind jaren 60 komt er binnen de CVP een nieuwe generatie aan de macht. Wilfried Martens als partijvoorzitter, maar vooral de populaire Leo Tindemans zorgen ervoor dat de CVP de grootste partij van het land blijft. In de jaren 70 gaat de meeste aandacht uit naar de staatshervorming. Tussen 1977 en 1981 zijn er 8 verschillende regeringen onder leiding van Tindemans, Martens, Vanden Boeynants en Mark Eyskens. Tijdens de verkiezingen van november 1981 lijdt de CVP een zeer zware nederlaag. In de jaren 80 zorgt de kwestie-Voeren en de plaatsing van Amerikaanse kruisraketten op Belgisch grondgebied voor beroering. De meningen over dit laatste zijn verdeeld, ook binnen de CVP. Bij de verkiezingen van 1985 herstelt de CVP, maar bij de verkiezingen van 1987 scoort ze bijna even slecht als in 1981.

In 1990 wordt de abortuswet tegen de wil van de CVP goedgekeurd. Begin oktober 1991 valt de regering na een bijzonder hevige communautaire confrontatie over de uitvoer van wapens naar het Midden-Oosten. Bij de daaropvolgende verkiezingen van november 1991 lijden de regeringspartijen een zware nederlaag, net als de Volksunie; de winst gaat vooral naar het Vlaams Blok, waardoor deze verkiezingsdag bekend werd als Zwarte Zondag. De toenmalige premier Wilfried Martens werd na deze verkiezingen vervangen als eerste minister door Jean-Luc Dehaene. Martens, die in 1990 voorzitter was geworden van de Europese Volkspartij, bleef in deze hoedanigheid wel politiek actief tot aan zijn dood in 2013.

Periode-Dehaene

bewerken

In 1991 wordt Jean-Luc Dehaene premier. Onder zijn bewind wordt België een echte federale staat met het Sint-Michielsakkoord (1992-1993). In de jaren 90 moet er flink worden bespaard om de Maastrichtnorm te halen om in de eurozone te stappen.

De verkiezingen van 13 juni 1999

bewerken

Een gestage electorale achteruitgang van de CVP sinds de jaren 80 en vooral een voedselschandaal, zgn. dioxinecrisis dat in mei 1999 uitbrak, leidden bij de nationale en deelstaatverkiezingen van 13 juni 1999 hoofdzakelijk tot een historische nederlaag voor CVP en bijkomend een nationale politieke aardverschuiving. Bij de regeringsvorming verdween de CVP voor het eerst sinds 1958 in de oppositie, zowel op federaal als op Vlaams bestuursniveau. Dehaene verliet daarop de nationale politiek, ondanks een groot aantal voorkeurstemmen. De CVP bleef weliswaar de grootste fractie in het Vlaamse parlement, maar moest in het federale parlement de VLD laten voorgaan. De coalitie zonder de CVP bestond uit drie partijen: liberalen, socialisten en groenen (de zogenaamde paars-groene coalitie van het kabinet Verhofstadt I). In de Vlaamse Regering kwam daar nog VU-ID bij.

Een nieuwe naam

bewerken

Op 9 oktober 1999 werd Stefaan De Clerck gekozen tot algemeen partijvoorzitter (als opvolger van Marc Van Peel) en startte in 2000 een organisatorische en ideologische hervorming. Bijgevolg veranderde de partij in 2001 haar naam in Christen-Democratisch en Vlaams (CD&V).

Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2000 zette zich enig herstel in en eind 2007, gedurende de interim-regering-Verhofstadt III, kwam de partij voor het eerst sinds de naamsverandering terug in de federale regering na 8 jaar afwezigheid.

Structuur

bewerken

Voorzitters

bewerken
Voorzitters CVP/PSC
Naam Periode Opmerkingen
August de Schryver 19 augustus 1945 - 27 november 1949 Verkozen op 19 augustus 1945. Herkozen op 14 juli 1946, 6 juli 1947 en 21 juni 1948.
François-Xavier van der Straten-Waillet 27 november 1949 - 24 september 1950 Verkozen op 27 november 1949.
Théo Lefèvre 24 september 1950 - 27 mei 1961 Verkozen op 24 september 1950. Herkozen op 9 december 1951, 29 juni 1952, 19 december 1954, 11 december 1955, 8 december 1956, 15 december 1957, 6 maart 1960 en 18 december 1960.
Paul Vanden Boeynants 27 mei 1961 - 30 april 1966 Verkozen op 27 mei 1961. Herkozen op 3 december 1961, 14 december 1963 en 19 december 1965.
Robert Houben 30 april 1966 - 24 november 1972 Verkozen op 30 april 1966. Herkozen op 19 februari 1967.
Voorzitters Vlaamse vleugel CVP
Paul-Willem Segers 19 augustus 1945 - 20 augustus 1949
Gilbert Mullie 20 augustus 1949 - 24 september 1950 Waarnemend voorzitter tot 27 november 1949.
Jozef Deschuyffeleer 24 september 1950 - 21 juni 1959 Overleden in functie.
Alfred Bertrand 9 juli 1959 - 27 mei 1961
Jos De Saeger 27 mei 1961 - 15 december 1963
Robert Vandekerckhove 15 december 1963 - 27 april 1969
Voorzitters CVP
Voorzitter Periode Opmerkingen
Robert Vandekerckhove 27 april 1969 - 4 maart 1972 Verkozen op 27 april 1969.
Wilfried Martens 4 maart 1972 - 6 april 1979 Verkozen op 4 maart 1972. Herkozen op 8 december 1974 en 18 december 1977.
Leo Tindemans 6 april 1979 - 18 december 1981 Waarnemend voorzitter tot 15 december 1979, officieel verkozen op 15 december 1979.
Frank Swaelen 18 december 1981 - 17 september 1988 Waarnemend voorzitter tot 14 maart 1982. Officieel verkozen op 14 maart 1982, herkozen op 31 maart 1986.
Herman Van Rompuy 17 september 1988 - 7 september 1993 Verkozen op 17 september 1988, herkozen op 3 oktober 1992.
Johan Van Hecke 7 september 1993 - 6 juni 1996 Waarnemend voorzitter tot 5 december 1993, officieel verkozen op 5 december 1993.
Marc Van Peel 6 juni 1996 - 8 oktober 1999 Waarnemend voorzitter tot 30 november 1996, officieel verkozen op 30 november 1996.
Stefaan De Clerck 8 oktober 1999 - 29 september 2001 Verkozen op 8 oktober 1999.

Politieke mandaten

bewerken

Verleden

bewerken

Overzicht deelnames federale regering

bewerken
Regering Premier Partijen Van Tot
Spaak III Paul-Henri Spaak BSP-PSB, CVP/PSC 20 maart 1947 27 nov. 1948
Spaak IV Paul-Henri Spaak BSP-PSB, CVP/PSC 27 nov. 1948 11 aug. 1949
G. Eyskens I Gaston Eyskens CVP/PSC, LP-PL 11 aug. 1949 8 juni 1950
Duvieusart Jean Duvieusart PSC/CVP 8 juni 1950 16 aug. 1950
Pholien Joseph Pholien PSC/CVP 16 aug. 1950 15 jan. 1952
Van Houtte Jean van Houtte CVP/PSC 15 jan. 1952 23 april 1954
G. Eyskens II Gaston Eyskens CVP/PSC 26 juni 1958 6 nov. 1958
G. Eyskens III Gaston Eyskens CVP/PSC, LP-PL 6 nov. 1958 25 april 1961
Lefèvre Théo Lefèvre CVP/PSC, BSP-PSB 25 april 1961 28 juli 1965
Harmel Pierre Harmel PSC/CVP, BSP-PSB 28 juli 1965 19 maart 1966
Vanden Boeynants I Paul Vanden Boeynants CVP/PSC, PVV/PLP 19 maart 1966 17 juni 1968
G. Eyskens IV Gaston Eyskens CVP/PSC, BSP-PSB 17 juni 1968 20 jan. 1972
G. Eyskens V Gaston Eyskens CVP/PSC, BSP-PSB 20 jan. 1972 26 jan. 1973
Leburton Edmond Leburton BSP-PSB, CVP/PSC, PVV/PLP 26 jan. 1973 25 april 1974
Tindemans I Leo Tindemans CVP/PSC, PVV/PLP 25 april 1974 11 juni 1974
Tindemans II Leo Tindemans CVP/PSC, PVV/PLP, RW 11 juni 1974 6 maart 1977
Tindemans III Leo Tindemans CVP/PSC, PVV/PLP 6 maart 1977 3 juni 1977
Tindemans IV Leo Tindemans CVP/PSC, BSP-PSB, VU/FDF 3 juni 1977 20 okt. 1978
Vanden Boeynants II Paul Vanden Boeynants CVP/PSC, BSP-PSB, VU/FDF 20 okt. 1978 3 april 1979
Martens I Wilfried Martens CVP/PSC, SP/PS, FDF 3 april 1979 23 januari 1980
Martens II Wilfried Martens CVP/PSC, SP/PS 23 januari 1980 18 mei 1980
Martens III Wilfried Martens CVP/PSC, SP/PS, PVV/PRL 18 mei 1980 22 okt. 1980
Martens IV Wilfried Martens CVP/PSC, SP/PS 22 okt. 1980 6 april 1981
M. Eyskens Mark Eyskens CVP/PSC, SP/PS 6 april 1981 17 dec. 1981
Martens V Wilfried Martens CVP/PSC, PVV/PRL 17 dec. 1981 28 nov. 1985
Martens VI Wilfried Martens CVP/PSC, PVV/PRL 28 nov. 1985 21 okt. 1987
Martens VII Wilfried Martens CVP/PSC, PVV/PRL 21 okt. 1987 9 mei 1988
Martens VIII Wilfried Martens CVP/PSC, SP/PS, VU 9 mei 1988 29 sept. 1991
Martens IX Wilfried Martens CVP/PSC, SP/PS 29 sept. 1991 7 maart 1992
Dehaene I Jean-Luc Dehaene CVP/PSC, SP/PS 7 maart 1992 23 juni 1995
Dehaene II Jean-Luc Dehaene CVP/PSC, SP/PS 23 juni 1995 12 juli 1999

Overzicht Vlaamse Regeringsdeelnames

bewerken
Regering Minister-president Partijen Periode
Geens I Gaston Geens CVP, SP, PVV, VU 1981-1985
Geens II Gaston Geens CVP, PVV 1985-1988
Geens III Gaston Geens CVP, PVV 1988
Geens IV Gaston Geens CVP, SP, PVV, VU 1988-1992
Van den Brande I Luc Van den Brande CVP, SP 1992
Van den Brande II Luc Van den Brande CVP, SP, VU 1992
Van den Brande III Luc Van den Brande CVP, SP, VU 1992-1995
Van den Brande IV Luc Van den Brande CVP, SP 1995-1999

Gewezen ministers

bewerken
1944–1971
bewerken

Minister en staatssecretaris van de unitaire CVP/PSC partij waren:

1971–1999
bewerken

Ministers en staatssecretarissen van de onafhankelijke CVP waren:

bewerken
Overgenomen van "https://nl.wiki.x.io/w/index.php?title=Christelijke_Volkspartij_(België)&oldid=62212168"