Chef Defensiestaf

De chef-Defensiestaf (CDS) was tot september 2005 de hoogste militaire functie van de Nederlandse Krijgsmacht. Daarna werd de functie van chef-Defensiestaf omgedoopt tot Commandant der Strijdkrachten, die wordt afgekort met CdS. De commandant der Strijdkrachten heeft sindsdien formeel het bevel van de gehele krijgsmacht, maar blijft ook chef van de Defensiestaf.

Defensie van Nederland
Instanties
Ministerie van Defensie Nederlandse Krijgsmacht Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst
Krijgsmachtdelen
Koninklijke Landmacht Koninklijke Luchtmacht Koninklijke Marine Koninklijke Marechaussee
Interservice-organisaties
Defensie Ondersteuningscommando Commando Materieel en IT
Functies
Minister van Defensie Commandant der Strijdkrachten Inspecteur-generaal der Krijgsmacht

De chef-Defensiestaf gaf leiding aan de Defensiestaf en was de belangrijkste militaire adviseur van de minister en de staatssecretaris van Defensie. De Defensiestaf is belast met zaken die alle krijgsmachtdelen aangaan en met internationale aspecten van het veiligheidsbeleid. De CDS trad tevens op als voorzitter van gezamenlijke vergaderingen van de hoogste bevelhebbers van de marine, landmacht en luchtmacht:

• bevelhebber der Zeestrijdkrachten (tegenwoordig: commandant Zeestrijdkrachten)
• bevelhebber der Landstrijdkrachten (tegenwoordig: commandant Landstrijdkrachten)
• bevelhebber der Luchtstrijdkrachten (tegenwoordig: commandant Luchtstrijdkrachten)

De CDS was de eerst verantwoordelijke voor de uitvoering en de evaluatie van crisisbeheersings- en humanitaire operaties.

De CDS was bij toerbeurt afkomstig uit één der drie, tegenwoordig vier, krijgsmachtdelen en werd bij aanvang van de functie doorgaans bevorderd tot luitenant-generaal of generaal (indien de CDS afkomstig was uit de marine volgde bevordering tot vice-admiraal of luitenant-admiraal). Toen de functie in 1976 werd hernoemd van voorzitter Comité Verenigde Chefs van Staven naar chef Defensiestaf, werd het definitief een generaals- of luitenant-admiraalsfunctie. Hoewel de CDS hiërarchisch één rang hoger was dan de bevelhebbers, stond hij functioneel op hetzelfde niveau: de CDS was dus geen opperbevelhebber, de uiteindelijk verantwoording van de krijgsmacht ligt in Nederland bij de minister van Defensie.

Overzicht

Opperbevelhebbers van de Land- en Zeemacht			Termijn	Krijgsmachtdeel / Eenheid
		generaal C.J. (Cornelis) Snijders (1852–1939)	31 juli 1914 – 9 november 1918	Nederlandsch-Indisch Leger Landmacht	Genie
		luitenant–generaal W.F. (Willem) Pop (1858–1931)	9 november 1918 – 20 november 1919	Landmacht	Artillerie
Vacant Interbellum (20 november 1919 – 28 augustus 1939)
		generaal I.H. (Izaäk) Reijnders (1879–1966)	28 augustus 1939 – 6 februari 1940	Landmacht	Infanterie
		generaal H.G. (Henri) Winkelman (1876–1952)	6 februari 1940 – 15 mei 1940	Landmacht	Infanterie
Vacant Tweede Wereldoorlog (15 mei 1940 – 3 september 1944)
Bevelhebber Binnenlandse Strijdkrachten			Termijn	Krijgsmachtdeel / Eenheid
		generaal / luitenant–admiraal z.k.h. prins Bernhard van Lippe-Biesterfeld (1911–2004)	3 september 1944 – 13 september 1945	Landmacht Nederlandsch-Indisch Leger Marine	Binnenlandse Strijdkrachten
Chef Staf Militair Gezag			Termijn	Krijgsmachtdeel / Eenheid
		generaal mr. H.J. (Hans) Kruls (1902–1975)	13 september 1945 – 1 januari 1946	Landmacht	Artillerie
Vacant Tijdens de reorganisatie van de krijgsmacht (1 januari 1946 – 1 januari 1949)
Voorzitters Comité Verenigde Chefs van Staven			Termijn	Krijgsmachtdeel / Eenheid
		generaal mr. H.J. (Hans) Kruls (1902–1975)	1 januari 1949 – 1 februari 1951	Landmacht	Artillerie
		viceadmiraal jhr. E.J. (Ed) van Holthe (1896–1967)	1 februari 1951 – 1 januari 1953	Marine	Vlooteenheden Onderzeedienst
		luitenant–generaal I.A. (Fons) Aler (1896–1981)	1 januari 1953 – september 1953	Landmacht (1917–1923) (1946–1953) Luchtmacht (1953–1954)	Luchtvaartafdeeling (1917–1923) (1946–1953) Transportvliegtuigen (1953–1954)
		generaal B.R.P.F. (Ben) Hasselman (1898–1984)	oktober 1953 – 1 januari 1958	Landmacht	Cavalerie
		luitenant–generaal H. (Heije) Schaper (1906–1996)	1 januari 1958 – mei 1959	Marine (1929–1954) Luchtmacht (1954–1961)	Marine Luchtvaartdienst (1929–1954) Jachtvliegtuigen (1954–1961)
		luitenant–admiraal H.H.L. (Henk) Pröpper (1906–1995)	mei 1959 – mei 1962	Marine	Vlooteenheden
		generaal G.J. (Gillis) le Fèvre de Montigny (1901–1982)	juni 1962 – april 1965	Landmacht	Infanterie
		generaal H.P. (Hein) Zielstra (1908–1985)	mei 1965 – december 1968	Luchtmacht	Jachtvliegtuigen
		luitenant–admiraal H.M. (Hugo) van den Wall Bake (1913–1981)	januari 1969 – december 1971	Marine	Vlooteenheden
		luitenant–generaal W. (Willem) van Rijn (1915–1997)	januari 1972 – september 1973	Landmacht	Infanterie
		generaal A.J.W. (Robbie) Wijting (1925–1986)	november 1973 – 1 december 1976	Luchtmacht	Jachtvliegtuigen
Chefs van de Defensiestaf			Termijn	Krijgsmachtdeel / Eenheid
		generaal A.J.W. (Robbie) Wijting (1925–1986)	1 december 1976 – oktober 1980	Luchtmacht	Jachtvliegtuigen
		generaal C. (Cor) de Jager (1925–2001)	november 1980 – juni 1983	Landmacht	Artillerie
		generaal G.L.J. (Govert) Huijser (1931–2014)	juli 1983 – december 1988	Landmacht	Infanterie
		generaal P.J. (Peter) Graaff (1936–2014)	december 1988 – mei 1992	Landmacht	Genie
		generaal A.K. (Arie) van der Vlis (1940–2020)	mei 1992 – augustus 1994	Landmacht	Verbindingsdienst
		generaal H.G.B. (Henk) van den Breemen (1941–2024)	augustus 1994 – 5 juni 1998	Marine	Korps Mariniers
		luitenant–admiraal L. (Luuk) Kroon (1942–2012)	5 juni 1998 – 5 juni 2004	Marine	Vlooteenheden
		generaal D.L. (Dick) Berlijn (1950)	5 juni 2004 – 5 september 2005	Luchtmacht	Jachtvliegtuigen

Trivia

Eenmaal was de chef van de Defensiestaf afkomstig uit het Korps Mariniers, een onderdeel van de Koninklijke Marine. Dit was de enige maal dat het Korps een viersterrengeneraal heeft gekend.