Christian-Jaque

Christian-Jaque
Algemene informatie
Volledige naam	Christian-Albert-François Maudet
Geboren	Parijs, 4 september 1904
Overleden	Boulogne-Billancourt, 8 juli 1994
Land	Frankrijk
Werk
Jaren actief	1928 - 1985
Beroep	Filmregisseur en scenarioschrijver
	(en) IMDb-profiel
	MovieMeter-profiel
	(mul) TMDb-profiel; (en) AllMovie-profiel
Portaal	Film

Christian-Albert-François Maudet, volledige naam van Christian-Jaque, (Parijs, 4 september 1904 - Boulogne-Billancourt, 8 juli 1994) was een Franse filmregisseur en scenarioschrijver. Hij realiseerde tussen 1932 en 1977 zestig lange speelfilms. Zes korte films, een middellange film en drie anthologiefilms staan eveneens op zijn naam.

Leven en werk

Afkomst en opleiding

Christian-Jaque werd in Parijs geboren als de zoon van een directeur van een gieterij. Na zijn middelbare school vatte hij architectuurstudies aan aan de École nationale supérieure des beaux-arts en aan de École nationale supérieure des arts décoratifs. Samen met zijn vriend Jacques Chabraison begon hij filmaffiches te tekenen voor de Amerikaanse filmmaatschappij First National Pictures. Ze handtekenden hun werk door hun voornamen aan elkaar te koppelen: Christian-Ja(c)que(s). Christian-Jaque hield dat pseudoniem aan wanneer hij in 1926 stage als journalist deed bij het tijdschrift Cinégraph. In 1927 werd hij decorontwerper en in die hoedanigheid werkte hij regelmatig samen met filmregisseur André Hugon.

Jaren dertig: debuut als filmregisseur en samenwerking met Fernandel

In 1932 zette hij het ontwerpen van decors stop om datzelfde jaar nog zijn debuut achter de camera te maken met de komedie Le Bidon d'or. Een jaar later castte hij Fernandel in de komische korte film Ça colle. De volgende jaren hield hij zich vooral bezig met het verfilmen van een ganse reeks komedies en vaudevilles.

1936 en 1937 betekenden belangrijke jaren voor Christian-Jaque. Hij werd opgemerkt door het filmpubliek dankzij Monsieur Personne (1936), een elegante misdaadkomedie waarin Jules Berry de titelrol vertolkte van een gentleman-dief die deed denken aan Arsène Lupin. In de musicalfilm Rigolboche (1936) belichaamde Mistinguett in haar laatste fictierol de beroemde cancandanseres Rigolboche. De tragikomedie Un de la légion (1936), Christian-Jaque's eerste lange speelfilm met Fernandel, sloeg eveneens aan bij het publiek. De samenwerking met Fernandel verliep zo goed dat Christian-Jaque nog zes films met hem realiseerde. Op die manier droeg hij, net zoals Marcel Pagnol, veel bij tot de snel groeiende populariteit van Fernandel. De tragikomedie Josette (met Fernandel, 1937) ging François Ier (1937) onmiddellijk vooraf. François Ier was de meest succesrijke van de zeven films die Christian-Jaque in de jaren dertig met Fernandel draaide. In deze hilarische komedie werd Fernandel terug geslingerd in de tijd van renaissance koning Frans I van Frankrijk. Na deze kaskraker volgden onder meer Les Pirates du rail (1938), zijn eerste drama, de komische avonturenfilm Ernest le rebelle (met Fernandel, 1938) en de komedie Raphaël le tatoué (met Fernandel, 1939).

Datzelfde jaar werd zijn werk dramatischer: Les Disparus de Saint-Agil, de verfilming van de gelijknamige roman van Pierre Véry, was een in een college voor weeskinderen gesitueerde misdaadfilm met voorop in de cast een verontrustende Erich von Stroheim.

Jaren veertig: drama's en eerste grote successen

Onder de bezetting veranderde het werk van Christian-Jaque helemaal van toon. In L'Enfer des anges (1941), reeds opgenomen in 1939, schetste hij de jeugdcriminaliteit in een arme Parijse wijk. Met dit ontroerend sociaal drama bewees hij dat hij meer in zijn mars had dan enkel komedies en vaudevilles maken. De misdaadkomedie L'Assassinat du père Noël (1941) was zijn tweede verfilming van een roman van Pierre Véry. Véry schreef mee aan het scenario en dat deed hij voor nog andere films van Christian-Jaque.

In volle oorlogsperiode was de biopic La Symphonie fantastique een van de grootste successen van 1942. Jean-Louis Barrault gaf kleur aan het geromanceerde leven van Hector Berlioz. Hij kroop voor Christian-Jaque een tweede keer in de huid van een historisch personage: de biopic D'homme à hommes (1948) waarin hij Henri Dunant speelde genoot evenveel commerciële bijval.

In het drama Voyage sans espoir (1943) koppelde Christian-Jaque zijn tweede vrouw Simone Renant in de vrouwelijke hoofdrol aan Jean Marais. Het was Renants vierde en laatste samenwerking en haar enige hoofdrol in een film van haar man.

Met Carmen (1945), naar de gelijknamige novelle van Prosper Mérimée, verfilmde Christian-Jaque voor het eerst een literaire klassieker. Marais verscheen opnieuw in dit drama dat uitgroeide tot een reusachtig succes. Het jaar 1945 werd commercieel gezien een absoluut topjaar voor Christian-Jaque: behalve Carmen deed het op de gelijknamige novelle van Guy de Maupassant gestoelde Boule de suif het eveneens erg goed aan de Franse filmkassa. Dit tijdens de Frans-Duitse Oorlog van 1870-1871 gesitueerd drama greep Christian-Jaque niet alleen aan om onverdraagzaamheid aan de kaak te stellen maar ook om zijn patriottische gevoelens te ventileren. De horror- en misdaadfilm Sortilèges (naar een scenario van Jacques Prévert) maakte het triomfjaar 1945 compleet.

Christian-Jaque ging op zijn elan verder met de satirische tragikomedie Un revenant (1946) waarvoor hij de beroemde toneelacteur en -regisseur Louis Jouvet voor de hoofdrol kon strikken. Met het romantisch drama La Chartreuse de Parme (1948), de filmversie van Stendhals La Chartreuse de Parme, leverde Christian-Jaque de succesrijkste Franse film van het jaar af.

Jaren vijftig: bevestiging van het succes

Met de komedie Barbe-Bleue zette Christian-Jaque succesrijk de jaren vijftig in. Pierre Brasseur gaf kleur aan de sinistere figuur van Blauwbaard. De meermaals gelauwerde avontuurlijke mantel- en degenfilm Fanfan la Tulipe (1952) werd een Franse klassieker. De charismatische Gérard Philipe, in een van zijn populairste rollen ooit, nam met veel onstuimige zwier de titelrol voor zijn rekening. Philipe werd aan de Franse kassa slechts verslagen door Fernandel (in de legendarische filmkomedie Le Petit Monde de don Camillo) en door Luis Mariano (in de verfilmde operette Violettes impériales).

Nog in 1952 gaf Christian-Jaque zijn vierde vrouw Martine Carol een eerste rol in de succesrijke komedie Adorables Créatures. Ze speelde er, naast Danielle Darrieux, een van de veroveringen van een terugblikkende Don Juan. Voor Carol volgden nog vijf andere rollen. Het historisch fresco Lucrèce Borgia was het grootste succes van het koppel Christian-Jaque-Carol. Andere pseudohistorische films van hun hand als Madame du Barry (1954) en Nana (naar de gelijknamige roman van Émile Zola, 1955) behaalden niet het verhoopte succes.

Van de dramatische avonturenfilm Si tous les gars du monde (1956), gedraaid zonder grote vedetten en met een debuterende Jean-Louis Trintignant, maakte de regisseur een ode aan de hoop en de solidariteit. Dit sociaal drama werd met heel wat onderscheidingen bedacht.

De komedie La loi, c'est la loi (1958) deed opnieuw de kassa rinkelen: Christian-Jaque regisseerde Fernandel voor de laatste keer en hij koppelde hem aan de beroemde Italiaanse komische acteur Totò in een verhaal over de lotgevallen van twee jeugdvrienden van wie de een douanier en de ander smokkelaar is geworden.

Met de kaskraker Babette s'en va-t-en guerre (1959), een Tweede Wereldoorlogkomedie, sloten zowel Christian-Jaque als hoofdactrice Brigitte Bardot (in de titelrol) succesrijk de jaren vijftig af.

Jaren zestig

De historische tragikomedie Madame Sans-Gêne (1961) toonde een vrijpostige Sophia Loren die de titelrol alle eer aandeed. La Tulipe noire (1964) was Christian-Jaque's laatste echt groot succes. In deze, net als zijn voorloper Fanfan la Tulipe, in de 18e eeuw gesitueerde mantel- en degenfilm verving Alain Delon waardig Gérard Philipe in de titelrol.

Jaren zeventig

Don Camillo et les Contestataires (1970) zou de zesde Don Camillofilm geworden zijn maar de film is onvoltooid gebleven omdat Fernandel ernstig ziek werd. In Les Pétroleuses (1971) waren Brigitte Bardot en Claudia Cardinale rivalen. Deze leuke westernparodie was Christian-Jaque's laatste bioscoopsucces.

Trouwe samenwerkingen

Christian-Jaque werkte regelmatig samen met Fernandel (8), Bernard Blier (8), Martine Carol (6), Marcel Mouloudji (5), Renée Faure (4), Jean Marais (4) en François Périer (4). Hij deed ook meerdere keren een beroep op Pierre Brasseur (3), Gérard Philipe (3), Jules Berry (3), Robert Hossein (3), Erich von Stroheim (2), Jean-Louis Barrault (2), Raymond Rouleau (2), Bourvil (2), Micheline Presle (2), Brigitte Bardot (2), Michèle Mercier (2), Edwige Feuillère (2), Marina Vlady, Virna Lisi (2) en Antonella Lualdi (2).

Televisie

In het begin van de jaren zeventig was Christian-Jaque ondertussen aan de slag gegaan bij de televisie om de regie van een flink aantal films en series op zich te nemen. Vooraleer hij zich definitief terugtrok uit de filmwereld bracht hij in de documentaire Carné, l'homme à la caméra nog een ontroerend portret van zijn beroemde filmcollega en generatiegenoot.

Privéleven

Christian-Jaque was zes keer getrouwd:

Germaine Spy (1931-1938)
Simone Renant (1940-1944)
Renée Faure (1947-1953)
Martine Carol (1954-1959)
Laurence Christol (1961-1983)
Denise Morlot (1992-1994)

Bepaalde bronnen beweren dat zijn allereerste vrouw de Frans-Amerikaanse actrice Christiane Delyne was, aan wie hij in de jaren dertig zes rollen gaf.

In 1994 overleed Christian-Jaque op 89-jarige leeftijd aan een hartaanval. Hij ligt begraven op het cimetière du Père-Lachaise.

Filmografie

Filmregisseur

1932 - Le Bidon d'or
1932 - Le Tendron d'Achille
1932 - Adhémar Lampiot
1933 - Ça colle
1933 - Un bœuf sur la langue
1933 - L'Article 382 (of La Montre) (middellange film)
1934 - L'Atroce Menace
1934 - Vilaine Histoire
1934 - Le Père Lampion
1934 - Compartiment de dames seules (middellange film)
1935 - Voyage d'agrément
1935 - Sous la griffe
1935 - La Sonnette d'alarme
1935 - Sacré Léonce
1935 - La Famille Pont-Biquet
1936 - Un de la légion
1936 - Rigolboche
1936 - On ne roule pas Antoinette (samen met Paul Madeux)
1936 - Monsieur Personne
1936 - L'École des journalistes
1937 - Josette
1937 - François Ier
1937 - Les Perles de la couronne (samen met Sacha Guitry)
1937 - La Maison d'en face
1937 - Les Dégourdis de la 11e
1937 - À Venise, une nuit
1938 - Les Pirates du rail
1938 - Les Disparus de Saint-Agil
1938 - Ernest le rebelle
1939 - Raphaël le tatoué
1939 - Le Grand Élan
1941 - L'Enfer des anges
1941 - Premier Bal
1941 - L'Assassinat du père Noël
1942 - La Symphonie fantastique
1943 - Voyage sans espoir
1945 - Carmen
1945 - Boule de suif
1945 - Sortilèges
1946 - Un revenant
1948 - La Chartreuse de Parme
1948 - D'homme à hommes
1949 - Singoalla
1950 - Souvenirs perdus (anthologiefilm)
1951 - Barbe-Bleue
1952 - Fanfan la Tulipe
1952 - Adorables Créatures
1953 - Lucrèce Borgia
1954 - Destinées (anthologiefilm, episode Lysistrata)
1954 - Madame du Barry
1955 - Nana
1956 - Si tous les gars du monde
1957 - Nathalie
1958 - La loi, c'est la loi
1959 - Babette s'en va-t-en guerre
1960 - La Française et l'Amour (anthologiefilm, episode Le Divorce)
1961 - Madame Sans-Gêne
1962 - Les Bonnes Causes
1964 - La Tulipe noire
1964 - Le Repas des fauves
1964 - Le gentleman de Cocody
1965 - Guerre secrète (samen met Werner Klingler, Carlo Lizzani en Terence Young)
1965 - Marco Polo (onvoltooid)
1966 - Le Saint prend l'affût
1966 - La Seconde Vérité
1967 - Deux billets pour Mexico
1968 - Les Amours de Lady Hamilton
1970 - Don Camillo et les Contestataires (onvoltooid)
1971 - Les Pétroleuses
1975 - Docteur Justice
1977 - La Vie parisienne

Decorontwerper

1928 - La Marche nuptiale (André Hugon)
1928 - La Grande Passion (André Hugon)
1929 - Les Trois Masques (André Hugon)
1930 - La Femme et le Rossignol (André Hugon)
1930 - Au Bonheur des Dames (Julien Duvivier)
1930 - La Tendresse (André Hugon)
1931 - Le Marchand de sable (André Hugon)
1932 - La Croix du sud (André Hugon)

Prijzen

1937: Les Perles de la couronne : Pris voor het beste scenario op het Filmfestival van Venetië
1952: Fanfan la Tulipe : Prix de la mise en scène op het Filmfestival van Cannes
Si tous les gars du monde
- Prix de la Fraternité (1956)
- Prix Fémina belge du cinéma (1956)
- Prijs van de Jury voor het beste buitenlands scenario op het Internationaal filmfestival van San Sebastian
- Křišťálový glóbus op het Internationaal filmfestival van Karlsbad (1956)
- Zilveren medaille van de Europese film op het Filmfestival van Venetië (1957)
- Prix des Nations Unies (1957)
- Golden Laurel Award (1957)
- Prijs van de Jeugdbewegingen in de Sovjet-Unie
1985: Ere-César voor het geheel van zijn carrière

Bibliografie

Arnaud Chapuy: Martine Carol filmée par Christian-Jaque : un phénomène du cinéma populaire, Paris, Harmattan, collection Champs visuels, 2001
Raymond Chirat en Olivier Barrot: Travelling : Christian-Jaque, herfst 1976, n°47
Jean A. Gili en Jacques Lourcelles: 1895 : Christian-Jaque, oktober 1999, n°28