Conrad's premie

Conrad's premie (soms ten onrechte Conradmedaille genoemd) is een Nederlandse wetenschapsprijs die volgt uit een legaat van een van de oprichters van het Koninklijk Instituut van Ingenieurs (KIvI), ir. F.W. Conrad jr.

Medaille bij Conrad's Premie, 1936

Instelling

In zijn testament heeft Conrad onderstaande tekst nagelaten:

De ondergeteekende een bewijs willende nalaten van zijne voorliefde voor het Koninklijk Instituut van Ingenieurs, gevestigd te 's-Gravenhage, en zijn aandenken als Oprigter dier instelling in geheugen willende houden, heeft zijne nagelaten betrekkingen verzocht aan gezegd Instituut uit te keeren eene gift van vijfhonderd gulden, onder de volgende voorwaar­den:

1 Dat daarvoor zal worden aangekocht een nationaal effect.

2 Dat dit effect zal zijn en blijven een onvervreemdbaar eigendom van bovengenoemd Instituut.

3 Dat de jaarlijkse rente van dit effect het bedrag van twintig gulden, zijnde mijne contributie als permanent lid, zal worden bestemd om iedere vijf jaren te zamen te voegen tot een bedrag van honderd gulden, ten einde deze soms uit te deelen als premie om te worden uitgekeerd aan het gewoon of buitengewoon lid van het Instituut, dat gedurende dat tijdsverloop van vijf jaren de beste Verhandeling, Memorie of ander geschrift in de werken van het Instituut zal hebben geleverd, of de nuttigste vinding in het vak van den Ingenieur zal hebben medegedeeld.

4 Dat wanneer de jaarlijksche rente van bovenbedoeld effect meer dan twintig gulden mogt bedragen, dit meerdere bij het kapitaal zal worden gevoegd.

5 Dat de beslissing aan wien de sub 3e. bedoelde premie moet worden uitgekeerd zal geschieden bij meerderheid van stemmen van den Raad van Bestuur, daartoe expresselijk voltallig bijeen ter roepen.

6 Dat deze premie den naam zal dragen van Conrad's Premie.

7 De goedkeuring van den Beschermheer zal hierop worden verzocht.

Aldus eigenhandig geschreven en getekend op de Huize de Wiers, den 16den October des jaars 1800 negen en zestig.

Conrad.

Dit legaat is in de vergadering van het KIvI van 12 april 1870 ingebracht, en geaccepteerd. De vereiste koninklijke goedkeuring is aangevraagd. Conrad was vanaf de oprichting van het KIvI in 1847 de president van het KIvI. In 1870 was het bedrag van ƒ 500 een redelijk kapitaal. Het zou in de tegenwoordige tijd zo'n € 15000 zijn. Uit het legaat blijkt dat de premie bedoeld was als een premie voor een (enkele) goede publicatie met praktische toepassing.

Aangepast doel

Het kapitaal heeft geen grote groei doorgemaakt, waardoor de premie niet meer een substantiële financiële gift is, maar vooral een premie met veel prestige. In 1998 heeft het KIvI bestuur besloten de focus wat te verleggen naar een persoon of groep van personen of instelling die door woord, schrift, beeld of systeem uitstekende bijdragen heeft geleverd aan het inzichtelijk maken en/of verbreiden van de technische wetenschappen en hun afgeleiden. Dit geleid heeft tot een premie voor newMetropolis in 1998 (i.p.v. 1995) en Het Klokhuis (in 2000). De premie van 2005 aan Dr. Rakhorst van de Rijksuniversiteit Groningen is naar hem gegaan voor de ontwikkeling van kunstorganen, dus niet zozeer naar een publicatie.

Tegenwoordig (in 2022) wordt de historisch belangrijke premie in principe toegekend door het hoofdbestuur van het KIvI op voordracht van de Raad Wetenschap, Techniek en Maatschappij van het KIvI voor:

Publicatie van het beste werk op ingenieursniveau in een bepaald vakgebied (in boekvorm), in 'De Ingenieur' of een ander wetenschappelijk tijdschrift.

Echter, sinds 2005 is de premie niet meer uitgereikt.

Prijswinnaars

Jaar	Winnaar	Bijdrage
2020
2015
2010
2005	Dr. Gerard Rakhorst	Ontwikkeling nieuwe pomptechnieken waarmee te transplanteren organen langer en beter bewaard kunnen worden, waardoor het aantal beschikbare donororganen groter wordt.
2000	Het Klokhuis	Het toegankelijk maken van techniek en wetenschap voor een jong en groot publiek.
1995	newMetropolis	Representativiteit van geëxposeerde techniek
1990	Prof.ir. J. in 't Veld	Analyse van organisatieproblemen; een toepassing van denken in systemen en processen. Organisatiestructuur en arbeidsplaats. Manager en informatie.
1985	Prof.ir. Gideon Chr. Meeuse	Hoogleraar Transport Logistiek TU Delft,
1980
1975
1970	Dr.ir. W.J. Beek	Werk ter bevordering van de bestudering op het gebied van chemische techniek.
1965	Dr. J.J. Dronkers	Tidal computations in rivers and coastal waters
1960	Ir. F.J. Fontein
1955	Ir. F.Q. den Hollander	Enige beschouwingen over de modernisering van de Nederlandse Spoorwegen
1950	Ir. J.P. Josephus Jitta	Het ontwerp van de schutsluis bij Tiel. Het ontwerp van de schutsluizen van het Friese kanalenplan. De vernieling en de herstelling van de Noordersluis te IJmuiden. Het herstel van de schutsluis te Belfeld. Afdrukinrichtingen voor sluisdeuren of stuwsluizen, welke door grote horizontale druk zijn belast.
1941	Ir. Ch.H.J. Driessen	Nieuwe inzichten bij de berekening van den bovenbouw der spoorwegen
1936	Prof.dr. G. Holst	Natriumlampen
1931	Prof.dr.ir. F.K.Th. van Iterson	De warmte-overgang van vaste lichamen op turbulent stroomende vloestoffen. De theorie van den Stoomketel. Doorlaatbaarheidscoëfficient van zand. Draagvermogen van bouwgrond, theorie van de fundering op staal. De elasticiteitsmodulus van bouwgrond. De gronddruktheorie van Coulomb voor keermuren. Theorie van het in de grond boren met zware spoeling en van het schachtdelven volgens de methode van Honigmann. Winddruk op cilinders in het algemeen, op gashouders in het bijzonder.
1926	Dr.ir. J.A. Ringers	De voorbereiding van den bouw van de nieuwe schutsluis te IJmuiden. De nieuwe schutsluis te IJmuiden.
1921	Johannes van Oldenborgh	Mededeeling omtrent de uitkomsten van door het rijksbureau voor de drinkwatervoorziening ingestelde geo-hydraulische onderzoekingen in verschillende duingebieden. Een en ander omtrent de taak en werkwijze van het rijksbureau voor drinkwatervoorziening.
1916	Ir. J.J. Canter Cremers	Enige beschouwingen over beneden-rivieren.
1911	Jhr. Ir. R.R.L. de Muralt	Een zeeglooiing van gewapend beton. Een duinverdediging van gewapend beton. Een nieuwe methode voor de uitvoering van zinkwerken aan vooroevers van zeedijken. Nieuw peilgereedschap voor de opneming van vooroevers van zedijken. De uitvoering van zeezinkwerken in gewapend beton. Spijkerglooiing voor taludverdediging.
1906	Ir. Johan Mathias Karel Pennink (directeur gemeentelijk waterleidingsbedrijf)	De Prise d'eau der Amsterdamse Duinwaterleiding Over de beweging van Grondwater.
1901	Ir. A.P. Melchior	Toepassing van de formule van Lauterburg voor de bepaling van den grootsten afvoer van de rivieren op Java.
1896	H.J.E. Wenckebach	Over het roesten van ijzeren bruggen en de middelen ter bestrijding daarvan.
1891	Ir. H.E. de Bruyn	Beschouwingen over de theorie van eb en vloed.
1886	Ir. J.M. Telders	Verhandeling over de herstelling van de brug over den Yssel te Kampen.
1881	Ir. Dirk Arnold Wittop Koning	Mededeeling aangaande het oprichten en het op de plaats stellen van pijler IV der Willemsbrug over de Nieuwe Maas te Rotterdam.
1876	Martinus van Ruth	Verslag omtrent de vervaardiging van spoorstaven voor de Staatsspoorwegen

Referentie