Dáil Éireann

Dáil Éireann
Wetgevend orgaan van Ierland
	Logo van de Oireachtas
Algemene informatie
Aantal leden	160
Ontmoetingsplaats	Leinster House, Dublin
Huidige legislatuur
Voorzitter	Seán Ó Fearghaíl
Zetelverdeling
Andere
Website	Officiële website
Portaal	Politiek

Dáil Éireann (uitgesproken als "dool" of "doil" "eer-rinn") is het lagerhuis van de Oireachtas, het parlement van Ierland. Het houdt zijn vergaderingen sinds 1922 in Leinster House in Dublin.

Verkiezing

Bij de verkiezingen voor de Dáil hebben Ierse en Britse burgers die 18 jaar of ouder zijn en in de Republiek wonen stemrecht. De verkiezingen worden ten minste eens per vijf jaar gehouden. In de praktijk bepaalt de Taoiseach (de premier) wanneer er verkiezingen zijn door de president te verzoeken de Dáil te ontbinden. In dat geval dienen er binnen dertig dagen verkiezingen plaats te vinden.

Het Ierse kiessysteem is een combinatie van evenredige vertegenwoordiging en een districtenstelsel. Het gehele land is opgedeeld in districten, waarbij per district meerdere kandidaten worden gekozen. Bijzonder aan het systeem is het principe van de simple transferable vote. Dit principe houdt in dat de kiezer op de kieslijst zelf een volgorde aanbrengt. De kandidaat die hem/haar het meeste aanspreekt wordt dan bovenaan gezet, en vervolgens kan worden aangegeven wat de tweede en verdere voorkeur van de kiezer is.

Bij het tellen van de stemmen worden eerst van alle kandidaten het aantal eerste voorkeurstemmen geteld. Als een of meer van de kandidaten voldoende eerste voorkeurstemmen heeft gehaald dan worden zij verkozen verklaard. Meestal zijn dan nog niet alle zetels in het district vergeven. De kandidaat met de minste eerste voorkeurstemmen valt dan af. Zijn stemmen worden dan verdeeld naar de tweede voorkeur die zijn kiezers hadden aangegeven. Zijn er na de tweede telronde nog steeds zetels open dan valt vervolgens de kandidaat af die dan de minste stemmen (eigen eerste voorkeur+tweede voorkeur van de al afgevallen kandidaat) heeft. Dit proces gaat net zo lang door tot alle zetels zijn gevuld.

Een opmerkelijk effect van dit systeem is dat kandidaten van dezelfde partij in de praktijk elkaars grootste concurrenten zijn.

Samenstelling

De huidige (2020) 33e Dáil heeft 160 leden. Lidmaatschap van de Dáil is open voor burgers van 18 jaar en ouder. Een lid van de Dáil staat bekend als een Teachta Dála (TD). De Grondwet bepaalt dat de zittende voorzitter, de Ceann Comhairle, automatisch herkozen is. Hij geldt niet als verkozene voor de partij waarvan hij lid is. De verdeling over de partijen bij de laatste verkiezingen was:

		Partijen
		Fianna Fáil	Fine Gael	Labour	onafhankelijk
Ierse Republiek	1e Dáil 1918
	2e Dáil 1921
	3e Dáil 1922
Ierse Vrijstaat	4e Dáil 1923
	5e Dáil1927	44	47	22
	6e Dáil1927	57	62	13
	7e Dáil1932	72	57	7	14
	8e Dáil1933	77		8	9
	9e Dáil1937	69	48	13	8

partij	1951		1954		1957		1961		1965		1969		1973		1977	1981	1982	1982 (2)	1987	1989	1992	1997	2002	2007	2011	2016	2020
Fianna Fáil	69	▲ 1	65	▼ 4	78	▲ 13	70	▼ 8	72	▲ 2	75	▲ 3	69	▼ 6	84	77	81	75	81	77	68	77	81	77	20	44	37
Fine Gael	40	▲ 9	50	▲ 10	40	▼ 10	47	▲ 7	47		50	▲ 3	54	▲ 4	43	63	63	70	50	55	45	54	31	51	76	50	35
Labour Party	16	▼ 3	19	▲ 2	12	▼ 7	22	▲ 10	22		18	▼ 4	19	▲ 1	17	15	15	16	12	15	33	16	20	20	37	7	6
Green Party																			0	1	1	2	6	6	0	2	12
Sinn Féin	0		0		4	▲ 4	0	▼ 4	0		0		0		0	1	0	0	0	0	0	1	5	4	14	23	37
Social Democrats																							-	-	-	3	6
Solidarity - People Before Profit																							-	-	-	6	5
I4C																							-	-	-	4	1
Aontú																							-	-	-	-	1
onafhankelijk									2		1												14	5	15	19	19
United Left Alliance*																							-	-	5	-	-
Socialist Party																						1	1	0	-	-	-
Progressive Democrats																			14		10	4	8	2	-	-	-
Ceann Comhairle																							1	1	1	1	1
zetels	147		147		147		144		144		144		144		148	166	166	166	166	166	166	166	166	166	166	158	160

Zie ook

Lijst van kiesdistricten in Ierland

Bronnen, noten en/of referenties