De 46 van het Rademakersbroek

De 46 van het Rademakersbroek was een groep van 46 Nederlandse mannen die op 2 maart 1945 in een akker aan het Rademakersbroek te Varsseveld zijn gefusilleerd. De executie diende ter vergelding voor een actie van verzetsgroep De Bark, die in de nacht van 25 op 26 februari 1945 aan vier Duitse militairen het leven kostte. De slachtoffers van het Rademakersbroek waren allen zogeheten Todeskandidaten uit gevangenis de Kruisberg te Doetinchem. Sinds 1949 staat op de plek van de executie een monument.

De 46 van het Rademakersbroek
Het monument voor de 46 van het Rademakersbroek in 2014
Plaats	Varsseveld
Coördinaten	51° 56′ NB, 6° 30′ OL
Datum	2 maart 1945
Locatie	Rademakersbroek
Oorzaak	fusillade
Doden	46
Portaal    Geschiedenis‎

Tijdlijn

Eind februari werden drie landmeters en hun chauffeur, allen Fallschirmjäger bij de Wehrmacht, gevangen genomen door verzetsstrijders van De Bark. In een zoektocht naar geschikte plekken voor het opstellen van hun geschut waren de Duitse militairen nietsvermoedend de boerderij binnengedrongen die als uitvalsbasis diende voor de verzetsgroep. De verzetsgroep besloot de Duitsers om het leven te brengen en probeerde het te laten lijken alsof de Duitsers slachtoffer van een ongeval waren geworden. Hiertoe plaatsten zij de lichamen in een auto met explosieven, en reden deze auto tegen een boom. In de nacht van 25 op 26 februari 1945 werden op de Aaltenseweg te Varsseveld de lichamen gevonden. Al snel ontdekte de bezetter dat geen sprake was van een ongeval, maar dat de militairen opzettelijk om het leven waren gebracht.

Aanvankelijk wilde de bezetter ter vergelding alle mannen uit de omgeving van de Aaltenseweg laten executeren. Dat werd door burgemeester Joost Boot van de toenmalige gemeente Wisch voorkomen. Op 2 maart 1945 werden in de vroege ochtend 46 Todeskandidaten vanuit de gevangenis in Doetinchem op transport gezet. Zij kwamen rond 8 uur 's ochtends aan op de akker aan het Rademakersbroek. Het executiepeloton, dat werd samengesteld uit leden van dezelfde divisie als waar de vier door de verzetsgroep om het leven gebrachte militairen toe behoorden, voltrok het vonnis. Nadat een gedeelte van de SS'ers nog op de boerderij had ontbeten, werden rond half 11 de lichamen van de 46 door vier boeren uit de omgeving op een platte kar naar begraafplaats Rentinkkamp te Varsseveld gereden.

Vier weken later werd de omgeving bevrijd.

Monument

Op 4 mei 1949 werd aan het Rademakersbroek een monument onthuld ter nagedachtenis aan de 46. In het monument is een glazen stolp verwerkt waarin zich graan bevindt van de korenhalmen die groeiden op de plek waar de mannen zijn gevallen. Bij dit monument vindt jaarlijks op 2 maart een herdenking plaats.

Bronnen, noten en/of referenties

Mediabestanden

Zie de categorie Verzetsmonument Rademakersbroek van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.