De Papegaai

Voor de gelijknamige televisieserie, zie De Papegaai (televisieserie)

De Papegaai of Sint-Jozefkerk is een rooms-katholieke kerkgebouw aan de Amsterdamse Kalverstraat (huisnummer 58). Het gebouw en de geloofsgemeenschap maken deel uit van de Sint-Nicolaasparochie in Amsterdam-Centrum

De Papegaai
De Papegaai in 2012
Plaats	Amsterdam
Gewijd aan	Jozef van Nazareth
Coördinaten	52° 22′ NB, 4° 54′ OL
Gebouwd in	1848
Monument­nummer	2147
Architectuur
Architect(en)	Gerrit Moele
Kerkprovincie
Bisdom	Haarlem-Amsterdam
Detailkaart
Officiële website
Portaal    Christendom

Geschiedenis

De statie werd opgericht in 1672. De eerste pastoor was Willem Willemart. Daarvoor was hij in de statie De Duif werkzaam geweest. Hoewel het huis dat hij in de Kalverstraat huurde een kompas op de gevel had als verwijzing naar de achternaam van de eigenaar Willem Compas, kreeg de schuilkerk de bijnaam De Papegaai.
In 1689 kocht G. Fox, de opvolger van Willem Willemart, het pand. Omdat hij geld tekortkwam, leende hij bij het R.C. Oude Armencomptoir. Vervolgens behoorde het huis aan het rooms-katholieke oude armenkantoor tot het in 1846 voor ƒ 24.000 werd teruggekocht om er een kerk te kunnen bouwen, die in 1848-1849 verrees. Het werd de eerste neogotische kerk in Amsterdam. De architect was Gerrit Moele jr..
Na het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie in Nederland in 1853 kreeg De Papegaai een functie als bijkerk van de Franse Kerk aan de Nieuwezijds Voorburgwal. In die tijd had de Franse kerk nog de heilige Petrus en Paulus als patroon, terwijl De Papegaai was toegewijd aan de heilige Jozef. Toen de Franse kerk in 1911 gesloten werd nam De Papegaai de beide patronen over. Sedertdien heet de kerk officieel de kerk van de heilige Petrus en Paulus.

Sinds 8 december 2021 is bij decreet van mgr. Jan Hendriks, bisschop van bisdom Haarlem-Amsterdam het kerkgebouw weer gewijd aan Jozef van Nazareth.

Interieur

De kerk staat op de Monumentenlijst en wordt daar beschreven als een driebeukige basiliek met tribune, in Willem II-stijl. Het stucwerk dient uitsluitend voor decoratie en heeft geen dragende functie.

Functie

De Papegaai maakt anno 2021 samen met de Sint-Nicolaasbasiliek deel uit van de binnenstadsparochie van de Heilige Nicolaas. De Papegaai is de grootste voormalige Amsterdamse schuilkerk die nog in gebruik is. Zij trekt de aandacht van het winkelend publiek in de Kalverstraat door het bord "Een kwartier voor God".

Galerij

• 
  De gevel van de kerk
• 
  De Papegaai
• 
  Mozaïek

Literatuur

• T.H. von der Dunk, 'De bouw van de Papegaai: Amsterdams eerste neogotische katholieke kerk', Jaarboek Amstelodamum, 97 (2005), p.155-183.
• P.M. Grijpink, 'De kerk van den H.Josef te Amsterdam', Bijdragen voor de Geschiedenis van het Bisdom van Haarlem, 33 (1911), p.271-313.

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen

• Blokland, S. van, Rooms-katholieke kerken in Amsterdam 1306-1935, Amsterdam: Stadsuitgeverij Amsterdam, 2002, pp. 36-37;
• Afsluiting Sint Jozefjaar: Papegaai wordt Jozefkerk Weblogbericht met decreet Arsacal.nl d.d. 8 december 2021; gearchiveerd d.d. 1 september 2024.

---

Noten

---

Referenties