De nieuwe rijschool
De nieuwe rijschool (volledige naam De nieuwe rijschool : een beweegbaar prenteboek met rijmen) is een beweegbaar prentenboek met rijmen uit 1856. Het wordt gezien als een mijlpaal in de ontwikkeling van het Nederlandse kinderboek omdat het het eerste beweegbare prentenboek voor kinderen was. Het werd geschreven door Adriaan van der Hoop jrsz., geïllustreerd door Hendrik Scheeve, uitgegeven door H.A.M. Roelants in Schiedam en gedrukt bij H.L. van Hoogstraten in Zwolle. Het enige bekende exemplaar wordt bewaard in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag.
| De nieuwe rijschool | ||||
|---|---|---|---|---|
_-_KW_2281_A_136.jpg)
| ||||
Een beweegbaar prenteboek met rijmen
| ||||
| Auteur(s) | Adriaan van der Hoop jrsz. | |||
| Voorwoord | Adriaan van der Hoop jrsz. | |||
| Kaftontwerper | Hendrik Scheeve | |||
| Illustrator | Hendrik Scheeve | |||
| Land | Nederland | |||
| Taal | Nederlands | |||
| Oorspronkelijke taal | Nederlands | |||
| Onderwerp | Rijdieren | |||
| Genre | Prentenboek, Jeugdliteratuur | |||
| Uitgever | H.A.M. Roelants, Schiedam | |||
| Oorspronkelijke uitgever | H.A.M. Roelants, Schiedam | |||
| Uitgegeven | 1856 | |||
| Medium | Papier en zes gekleurde lithografieen | |||
| Pagina's | 12 tekstpagina's, 6 bladen met platen | |||
| Grootte | 25 × 32 cm | |||
| PPN | 305451642 | |||
| Externe link | ||||
| Volledige tekst | Digitaal bladerboek | |||
| ||||
Vernieuwend
bewerkenHet boek wordt gezien als een mijlpaal in de ontwikkeling van het Nederlandse kinderboek. Het was namelijk het eerste beweegbare prentenboek voor kinderen.[1]
Het prentenboek is losbladig en bestaat afwisselend uit dubbele tekstpagina’s en zes in kleur gedrukte lithografieën met afbeeldingen van ruiters en rijdieren. Dankzij een constructie van onderling verwisselbare losse onderdelen met insteekstrookjes kunnen combinaties van ruiters en rijdieren worden gemaakt. Bovendien kunnen de onderdelen d.m.v. de strookjes bewogen worden. Het prentenboek opent met een voorwoord door de schrijver, waarin verteld wordt dat zoiets als dit nog niet eerder gezien werd in Holland.[2][3]
Een "Rijschool" was in de negentiende eeuw een soort circus. Het boek bevat afbeeldingen van een kameel met Bedoeïenen, buffel met Polichinel (Jan Klaassen), paard met Nederlandse huzaar, bok met pierrot, leeuw met Engelse jager en kat met ‘kleine boersche snuiter’. De achterkant van het dier staat steeds op het papier gedrukt, maar de voorkant is een los onderdeel dat verwijderd kan worden. De ruiters bestaan steeds uit twee delen (bovenkant en onderkant), behalve het boertje dat uit één stuk bestaat.
-
Combinatie van elementen (leeuw, huzaar, pierrotbroek, paard) uit De nieuwe rijschool -
Jan Klaassen op een buffel (eigenlijk een os) uit De nieuwe rijschool
_-_combination_-_KW_2281_A_136.jpg)
Facsimile
bewerkenIn september 2016 verscheen een gelimiteerde (100 exemplaren) bibliofiele facsimile-uitgave van het boek. De facsimile bestaat uit het boek, een begeleidend boekwerk en een beukenhouten doos.[4]
Zie ook
bewerken- Over De nieuwe rijschool, website Koninklijke Bibliotheek
- Video over De nieuwe rijschool, Youtube
- Biografieën en werken van Adriaan van der Hoop jrsz. bij de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (dbnl), geraadpleegd 27-4-2017
- Over Hendrik Scheeve, website RKD, geraadpleegd 27-4-2017
- ↑ Het eerste beweegbare prentenboek voor kinderen: Lust en leerling: Geschiedenis van het Nederlandse kinderboek in de negentiende eeuw, pag. 397, ISBN 9040095299
- ↑ Kees Keijzer De Nieuwe Rijschool: Inspiratiebronnen, voorlopers of aanleidingen, in: Boekenpost 146, jr 24 (2016), pp.10-13
- ↑ Kees Keijzer Mogelijke inspiratiebronnen voor De Nieuwe Rijschool, in: Boekenpost 147, jr 25 (2017), pp.32-35
- ↑ Facsimile-uitgave: Facsimile-uitgave De nieuwe rijschool, website Koninklijke Bibliotheek, geraadpleegd 27-4-2017. Gearchiveerd op 2 februari 2017.