De soldaat en het lachende meisje

schilderij van Vermeer

De soldaat en het lachende meisje is een schilderij van de Hollandse meester Johannes Vermeer. Vermeer schilderde dit werk tussen 1655 en 1660.

De soldaat en het lachende meisje
De soldaat en het lachende meisje
Kunstenaar Johannes Vermeer
Jaar Ca. 1657[1]
Techniek Olieverfschilderij
Afmetingen 50,5 × 46 cm
Verblijfplaats Frick Collection, New York
Inventarisnummer 1911.1.127
RKD-gegevens
Portaal  Portaalicoon   Kunst & Cultuur

Het werk

bewerken
Voorstelling

Vermeer schilderde een gezellig tafereel: een soldaat en een meisje zitten aan een tafeltje. De soldaat is enkel van achteren te zien. Het meisje heeft een glas in haar hand en lacht hem toe. Aan de achterwand hangt een kaart, die zeer gedetailleerd uitgewerkt is. Het buitenlicht komt van links, door een raam dat open staat.

Vermeer speelt in het werk met licht: de soldaat is weinig belicht, terwijl het meisje in het licht baadt. Doordat de man veel groter is afgebeeld dan het meisje lijkt het alsof wij, toeschouwer, dichtbij staan.[2]

Details

De wandkaart is van de gewesten van Holland en West-Friesland. De kaart is, ten opzichte van de huidige kaarten, een kwartslag gedraaid. Het land is blauw; de Noordzee (bovenin) en de Zuyderzee (rechtsonder) zijn beige. Beide personen zitten op 'Spaanse leren stoelen' met zitkussens. Spaanse stoelen werden kwamen niet uit Spanje, maar werden door Spaanse stoelenmakers in ons land gemaakt. Zowel stoelen als zitkussens zijn in de inventaris van Vermeer na zijn overlijden aangetroffen.[2]

Perspectief

Het schilderij is zorgvuldig opgebouwd. De 'horizon' van het schilderij loopt ter hoogte van de ogen van het lachende meisje. Het punt waar alle perspectieflijnen bij elkaar komen, het centraal verdwijnpunt, ligt vlak onder de rand van de hoed. Ter plekke van het centraal verdwijnpunt is in het doek een speldenprik gevonden.[3]

Typisch Vermeer

bewerken

Vermeer had enkele vaak terugkerende kenmerken binnen zijn werken. Ook de soldaat en het lachend meisje heeft van die typische kenmerken. Enkele voorbeelden:

  • Dit werk werd geschilderd met olieverf op doek. Tijdens heel zijn carrière zou Vermeer slechts 2 maal van deze techniek afwijken: bij Meisje met de rode hoed en Meisje met de fluit schilderde hij op hout.
  • Het licht valt aan de linkerkant van het schilderij binnen. Dit is onder andere ook het geval bij Het melkmeisje, De muziekles, De geograaf, enz.
  • Het gaat zeer vaak om huiselijke taferelen: Vermeer vond dat er niet uitsluitend religieuze thema’s moesten behandeld worden binnen de kunst, ook eigentijdse onderwerpen moesten afgebeeld worden.