Decimatie

Het Romeinse leger
..Romeins leger Het Romeinse leger Leger van het Romeinse Koninkrijk Leger van het Romeinse Keizerrijk Laat-Romeinse leger Leger van de Romeinse Republiek Legeronderdelen Legioen Cohort Manipel Centurie Contubernium Auxilia Equites Triarii Principes Hastati Velites Katafrakt Vexillatio Pretoriaanse garde Militaire termen SPQR Phalerae Aquila Signum legionum Donativum Acies triplex Decimatie Winterkamp Zomerkamp
..Legioenen Legio I Germanica Legio I Adiutrix Legio I Italica Legio I Macriana Liberatrix Legio I Minervia Legio I Parthica Legio II Augusta Legio II Adiutrix Legio II Italica Legio II Parthica Legio II Traiana Fortis Legio III Gallica Legio III Augusta Legio III Cyrenaica Legio III Italica Legio III Parthica Legio IIII Macedonica Legio IV Scythica Legio IV Flavia Felix Legio IV Parthica Legio V Alaudae Legio V Macedonica Legio VI Ferrata Legio VI Victrix Legio VII Claudia Legio VII Gemina Legio VIII Augusta Legio IX Hispana Legio X Gemina Legio X Fretensis Legio XI Claudia Legio XII Fulminata Legio XIII Gemina Legio XIIII Gemina Legio XV Primigenia Legio XV Apollinaris Legio XVI Gallica Legio XVI Flavia Firma Legio XVII Legio XVIII Legio XIX Legio XX Valeria Victrix Legio XXI Rapax Legio XXII Deiotariana Legio XXII Primigenia Legio XXX Ulpia Victrix
..Marine Classis Misenensis Classis Ravennatis Classis Syriaca Classis Alexandrina Classis Mauretania Classis Germanica Classis Britannica Classis Pannonica Classis Moesica Classis Pontica
..Rangen Tribunus Legatus Augusti pro praetore Legatus pro praetore Legatus legionis Praefectus Primus pilus Centurio Optio Decurio Aquilifer Tesserarius Cornicen Signifer Imaginifer Romeins legionair
..Wapens Handwapens Gladius (kort steekzwaard) Pugio (dolk) Spatha (langer zwaard) Semi-spatha (klein zwaard) Hasta (lans) Pilum (werpspeer) Slinger Zware wapens Stormram Belegeringstoren Katapult Ballista Scorpio Cheiroballistra Carroballista Onager Bescherming Subarmalis (leren vest) Lorica musculata (kuras) Lorica squamata (schubbenpantser) Lorica plumata (schubbenpantser) Lorica hamata (maliënkolder) Lorica segmentata (kuras van stroken metaal) Cassis (helm) Scutum (schild) Pluteus (schutscherm) Vinea (schutdak) Testudo (stormdak)

Decimatio (decimeren) was bij de Romeinen een collectieve strafmaatregel voor troepen die zich in de strijd laf hadden gedragen.

Eén op de tien werd gestraft met stokslagen, zweepslagen of inhouding van soldij. Dat één op de tien ter dood gebracht werd, was extreem uitzonderlijk. Dit laatste zou trouwens een ernstig verzwakt en gedemoraliseerd legioen opleveren dat zich wellicht tegen de staat kon keren. Daarom is deze straf in de oude Romeinse geschiedenis maar drie keer met enige waarschijnlijkheid uitgevoerd, in 471 v.Chr. voor het eerst.

Nadat de straf eeuwenlang in onbruik was geraakt, werd ze in 72/71 v.Chr. als het ware heruitgevonden onder Crassus in de Derde Slavenoorlog. De laatste keer dat ze werd uitgevoerd was in 17 v.Chr. door Augustus.

Huidige betekenis

Tegenwoordig wordt decimeren gebruikt om een zeer grote afname aan te geven; bijvoorbeeld in de zin "de populatie is gedecimeerd". Hoewel letterlijk genomen er 90% zou moeten overblijven, wordt er een afname van 50% of meer mee bedoeld.

Literatuur

• Michael J. Taylor, "Decimatio: Myth, Discipline, and Death in the Roman Republic" in: Antichthon, 2022, p. 1-16. DOI:10.1017/ann.2022.9

Bronnen, noten en/of referenties

WikiWoordenboek