Denise Tolkowsky

Brits-Belgisch pianiste en componiste

Denise Tolkowsky (Brighton, 11 augustus 1918Antwerpen, 9 maart 1991) was een Belgisch pianiste en componiste.

Denise Tolkowsky
Denise Tolkowsky (1961)
Denise Tolkowsky (1961)
Geboren Brighton, 11 augustus 1918
Overleden Antwerpen, 9 maart 1991
Land Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk, Vlag van België België
Jaren actief 1924-1991
Beroep(en) pianiste
componiste
Stijl Expressionisme
Instrument(en) Piano
Invloed(en) Claude Debussy
Maurice Ravel
Béla Bartók
(en) Discogs-profiel
(en) MusicBrainz-profiel
Portaal  Portaalicoon   Klassieke muziek

Biografie

bewerken

Tolkowsky werd in 1918 geboren in de Britse stad Brighton. Haar familie was daarnaartoe gevlucht bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Ze werd geboren in een muzikaal gezin: haar moeder was Anna Kennes, een uit Vlaanderen afkomstig zangeres en actrice bij de Koninklijke Vlaamse Opera en haar vader, Samuel Tolkowsky, was een uit Rusland afkomstige diamanthandelaar met een voorliefde voor muziek.

Op jonge leeftijd kreeg Tolkowsky pianoles van haar zus. Reeds op zesjarige leeftijd behaalde ze een diplôme superieur op een landelijke pianowedstrijd in Antwerpen. Na een aanbeveling van haar pianolerares begon ze op twaalfjarige leeftijd aan haar studie aan het Koninklijk Conservatorium Antwerpen. Ze behaalde haar diploma piano bij Emmanuel Durlet en harmonie bij Edward Verheyden. Vervolgens behaalde ze haar diploma's compositie en orkestratie bij Flor Alpaerts en contrapunt en fuga bij Karel Candael. Ook behaalde ze een getuigschrift voor letterkunde en kunstgeschiedenis.

Tolkowsky begon met componeren op haar vijftiende. Haar eerste werken waren in de stijl van componisten als Claude Debussy en Maurice Ravel. Na een tijd waren er meer invloeden van Béla Bartók te herkennen. Doorheen de jaren werd haar werk steeds expressionistischer.[1] Ze schreef voor theater, orkest, kamerensemble, solopiano en zang. Ook schreef ze een aantal liedjes.

Tolkowsky was gehuwd met Alex de Vries, eveneens een bekend pianist. Als componiste en concertpianiste werkten zij zo nu en dan als duo. Ze kon haar hoger diploma piano echter niet behalen: door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog moest ze, als Jood, vluchten uit Antwerpen en bijgevolg haar studies stopzetten. Ze dook met haar man onder in Gent. Vanuit de kelder waarin ze verbleven schreef ze diverse liederen en pianostukken. Enkele door haar geschreven werken kregen een titel die refereerde aan de oorlogstijd. Na de oorlog keerden ze samen terug naar Antwerpen. Het duo trad samen op met zogeheten quatre-mainsstukken, pianowerken voor vier handen op één piano. Van 1947 tot 1949 was Tolkowsky muziekdirectrice van de Belgische Balletten. Ook gaf ze privéles voor piano en compositie.

Haar echtgenoot overleed in mei 1964. Om zijn werk niet verloren te laten gaan, richtte ze het Alex de Vries Fonds op, een fonds om beginnende muzikanten te helpen bij het opbouwen van hun carrière. Tolkowsky stelde daarnaast haar eigen huis open voor jonge musici uit zowel het binnen- als buitenland. Door alle nieuwe werkzaamheden kwamen haar eigen composities op een laag pitje te staan.[1]

In 1980 werd ze directrice van de Vlaamse tak van de organisatie Live Music Now van Yehudi Menuhin. Ook creëerde ze de prijs De Vries-Tolkowsky, die werd gegeven aan studenten van het Conservatorium met de hoogste score voor piano.[1]

Privéleven

bewerken

Ze stierf in 1991 in Antwerpen.[2][3]

Werken (selectie)

bewerken

Balletvoorstellingen

bewerken
Jaar Titel
1931 Van 't Kwezelke
1939 Le Jeu du Coeur
1939 People Of Earth
1945-1946 Concentratiekamp
1947 De aarde en de mensen
1950 Het harstspel

Composities

bewerken
Jaar Titel Opmerkingen
1938 Adagio voor strijkers gebaseerd op het oude Vlaamse lied 'Ghequetst ben ic van binnen'
1939 Het Kamp cantate voor mezzosopraan en orkest, op tekst van Marcel Coole
1939 Camp voor mezzosopraan en kamerorkest, op tekst van Marcel Coole
1950 Eerbetoon aan Béla Bartók voor fluit, viool, piano en slagwerk
1950 Adagio voor strijkers
1958 Concerto voor piano en orkest, geschreven voor haar man Alex De Vries
1958 Concertino voor fluit en strijkorkest
1961 Variaties op een Russisch thema

Prijzen en onderscheidingen

bewerken
  • Bekroning voor ballet Van ’t Kwezelke op de Internationale Danswedstrijd in Brussel (1931);
  • Zilveren medaille voor Eerbetoon aan Bartók op de Internationale Viotti-wedstrijd in Italië (1950);
  • Gulden gedenkpenning Vrouw van de Wereld van UNESCO (1982).[1]
Zie de categorie Denise Tolkowsky van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.