Dubbeldekstrein

Een dubbeldekstrein is een trein met boven elkaar liggende reizigerscompartimenten. Meestal kan er ingestapt worden op een middendek bij de deuren: er zijn dan trappen naar het boven- en het onderdek. Verder zijn er ook treinen waar ingestapt wordt op het onderdek met vervolgens een trap naar het middendek en een volgende trap naar het bovendek.

De vloer van het onderdek is lager dan bij een enkeldeksrijtuig en de plafonds zijn laag. Daardoor is een dubbeldekstrein niet veel hoger dan een enkeldeksrijtuig.

Kenmerken

Het voordeel van een dubbeldekstrein is dat meer reizigers kunnen worden vervoerd, zonder dat daar extra perronlengte voor nodig is (of extra spoorcapaciteit, bijvoorbeeld langere passeersporen). Dubbeldekstreinen zijn hoger dan enkeldekstreinen. Bijna het hele omgrenzingsprofiel wordt benut. Soms wordt het zelfs overschreden, zoals het geval is met de Belgische M6-stellen, die hierdoor niet op alle lijnen worden toegelaten.

Een doorgaand onderdek is vrijwel nooit mogelijk omdat de draaistellen in de weg zitten. Talgo heeft een dubbeldekstrein zonder draaistellen ontwikkeld, waardoor een doorgaand onderdek wel mogelijk is. Een doorgaand bovendek komt wel vaker voor. Een bekend voorbeeld hiervan is het Zwitserse IC2000-materieel; ook wordt het aangetroffen in de TGV Duplex.

Dubbeldeksrijtuigen hebben veelal iets bredere deuren. Door de dubbeldeksopbouw kan de trein immers bijna tweemaal zoveel passagiers per meter treinlengte bevatten als enkeldekstreinen. Deze extra passagiers moeten door dezelfde deuren in- en uitstappen, wat meer tijd vergt. Door de bredere deuren is sneller in- en uitstappen mogelijk, wat minder oponthoud op de stations betekent.

Nederland

De eerste Nederlandse dubbeldekker was het DDM-1 (Dubbeldeksmaterieel) dat zijn intrede deed in 1985. Het betrof trek-duwmaterieel vooral ingezet is in stoptreindiensten. Begin jaren 90 kwam het gelijkende DD-AR (Dubbeldeks-Aggloregio) op de baan, dat in plaats van met een locomotief ook door een mDDM-motorrijtuig voortbewogen kan worden.

In 1994 werden de eerste treinstellen DD-IRM (Dubbeldeks Interregiomaterieel) in gebruik genomen. Dit zijn treinstellen die vooral intercity-diensten rijden. Vanaf 2000 werd een vervolgserie in gebruik genomen die langer was dan het bestaande DD-IRM. De bestaande DD-IRM treinen werden ook verlengd met één of twee nieuwe rijtuigen. In 2007 werd nog een nieuwe vervolgserie besteld. Het grootste deel van de stoptreindubbeldekkers werd verbouwd tot intercitymaterieel.

Door de vele bestellingen tussen 1985 en 2010 wordt een groot gedeelte van de intercitytreinen met dubbeldekstreinen gereden.

West-Europa

serie	type	land(en)	spoorwegmaatschappij	fabrikant	opmerkingen
DDM-1		Nederland	NS
DD-AR		Nederland	NS	Talbot	o.a. met mDDM
DDZ		Nederland	NS	ombouw door NedTrain	ombouw uit DD-AR, met mDDM
VIRM (DD-IRM)		Nederland	NS	Talbot
M5		België	NMBS
M6		België	NMBS	Bombardier / Alstom
M7		België	NMBS	Bombardier / Alstom	^[1]
DB-dubbeldekker	Dubbeldekkers bauart Görlitz	Duitsland	DB	Bombardier
ET 445 ET 445.2	KISS werk Pankow	Duitsland	ODEG Westfalenbahn	Stadler Rail
Rhein-Ruhr-Express (RRX)	Desiro High Capacity	Duitsland	National Express	Siemens Rail Systems
München-Nürnberg-Express		Duitsland	DB	Škoda Vagonka	met Baureihe 102
DSB-dubbeldekkers	Dubbeldekkers bauart Görlitz	Denemarken	DSB	Bombardier	voorheen eigendom van Railpool
Z 5600 / Z 8800 / Z 20500 / Z 20900	Z 2N	Frankrijk	SNCF	Alstom	Uitsluitend inzet bij Transilien
TGV-2N / Réseau Duplex / 2N2	TGV Duplex	Frankrijk	SNCF	Alstom
Régio2N	OMNEO	Frankrijk	SNCF	Bombardier
TER 2N Z 23500 / TER 2N NG Z 24500 / Z 26500	Coradia Duplex	Frankrijk	SNCF	Alstom / Bombardier
CFL 2200	Coradia Duplex	Luxemburg	CFL	Bombardier
CFL-dubbeldekker	Dubbeldekkers bauart Görlitz	Luxemburg	CFL	Bombardier
CFL 2300	KISS werk Pankow	Luxemburg, Duitsland	CFL	Stadler Rail	voor RE Luxemburg-Trier–Koblenz
CityShuttle dubbeldekkers ("Wiesel")		Oostenrijk	ÖBB	Siemens / SGP / ÖBB-TS
MeA 4010	KISS werk Altenrhein	Oostenrijk	Westbahn GmbH	Stadler Rail
CityElephant		Tsjechië	CD	Škoda Vagonka
X40	Coradia Duplex	Zweden	SJ	Alstom werk Salzgitter
IC2000		Zwitserland	SBB	SLM / Schindler Waggon / FFA
SBB RABDe 502	Twindexx Swiss Express	Zwitserland	SBB	Bombardier
RABe 514	Desiro Double Deck	Zwitserland	SBB	Siemens Rail Systems
RABe 511	KISS werk Altenrhein	Zwitserland	SBB	Stadler Rail
RABe 515 MUTZ	KISS werk Altenrhein	Zwitserland	BLS	Stadler Rail