Een brug "te veel" (Niftrik)

Een brug “te veel” is een oorlogsmonument aan de Maasbandijk in Niftrik, gemeente Wijchen. Het monument is opgericht in 2003 ter herdenking aan acht burgers die tijdens de Tweede Wereldoorlog door oorlogsgeweld om het leven zijn gekomen.

Betekenis

Oorlogsslachtoffers

Het monument herinnert aan zeven inwoners van Niftrik en een inwoonster van Nijmegen. Zeven van hen kwamen om door een vergissingsbombardement van het Amerikaanse leger op 1 september 1944 bij de naast het monument gelegen spoorbrug. De achtste overleed als soldaat aan het Grebbebergfront. De slachtoffers van het bombardement waren het viertallig gezin Reijs-Kersten, de zestienjarige Johannes Petrus Hoffmans, de 23-jarige Franciscus Johannes van den Heuvel en de 59-jarige Nijmeegse Johanna van Gent-de Bruijn. Laatstgenoemde was op bezoek in haar geboortedorp.

Brand

Naast deze slachtoffers gedenkt het monument de brand in Niftrik op 10 mei 1940, de dag dat de Duitsers Nederland binnenvielen. De brand werd gesticht door het Nederlandse leger om te voorkomen dat de Duitsers de Nederlandse linies in Ravenstein vanaf de gebouwen konden beschieten die boven de dijk bij Niftrik uitstaken. Tachtig mensen raakten hun huis kwijt en een derde van het dorp ging verloren. Naast boerderijen werden ook de kerk, pastorie en school door het vuur getroffen.

Ligging en vormgeving

Het monument is gelegen ter hoogte van Maasbandijk 66, vlak bij de spoorbrug tussen Niftrik en Ravenstein. Het bestaat uit een kei, gelegen op een plateau van grind. Een gedenkplaat op de kei luidt:

“EEN BRUG

‘TE VEEL’

1 september 1944”

Naast de kei staat een plaquette met het volgende opschrift:

“Tijdens het oorlogsgeweld van 1940-1945 kwamen acht mensen, waarvan zeven inwoners van Niftrik en een inwoonster uit Nijmegen, om het leven. Zeven van hen kwamen om bij het vermoedelijke vergissingsbombardement dat plaatsvond op 1 september 1944, bij de spoorbrug van Niftrik. Een sneuvelde als soldaat aan het Grebbebergfront. Daarnaast verloren op 10 mei 1940 tachtig mensen huis en haard. Dit als gevolg van het in brand steken door het Nederlandse leger van alle boven de dijk uitstekende gebouwen, waaronder de kerk. Men wilde hiermee voorkomen dat de oprukkende Duitsers vanaf die gebouwen de Nederlandse linies bij Ravenstein zouden beschieten. Bij deze tragedie ging een derde van Niftrik in vlammen op.

OPDAT WIJ NIET VERGETEN

De vrijheid vroeg een hoge tol

Gedenk daarom gewetensvol

op dit verstilde ogenblik

de mensen uit ons Niftrik

die stierven – zeven welgeteld

door wreed en zinloos krijgsgeweld

De Maas heeft nimmer weggespoeld

Het leed dat thans nog wordt gevoeld

Om het monument is een reeks kleinere stenen opgesteld. Daarnaast staat er een bankje met uitzicht op de Maas, de spoorbrug en de oevers van Noord-Brabant.

Gerelateerd

Het bombardement waar het monument naar verwijst is een van de vele oorlogsgebeurtenissen langs de Maas. Het adviesbureau Bombs Away heeft in opdracht van project Meanderende Maas onderzoek gedaan naar bombardementen, vliegtuigcrashes en oorlogsresten in dit gebied. In het onderzoek is onder meer uitgezocht wat de gevolgen waren van het bombardement bij Niftrik. Zo laat Bombs Away aan de hand van luchtfoto’s voor en na het bombardement zien hoe het landschap is vervormd.

Bronnen en referenties

Brand in het dorp Niftrik | Mijn Gelderland

Niftrik, ‘Een brug te veel’ – Nationaal Comité 4 en 5 mei

Ook Niftrik werd zwaar getroffen: Een brand maakte velen hier dakloos, De Tijd: godsdienstig-staatkundig dagblad (9 juni 1940)

Oorlog aan de Maas – Bombs Away

Oorlogsdoden Nijmegen 1940-1945 – Bombardement Spoorbrug Niftrik – 1 september 1944

Oorlogsdoden Nijmegen 1940-1945 – J van Gent-de Bruijn

Oorlogshandelingen bij Maas tot in detail uitgeplozen, de Gelderlander (13 augustus 2018)