Expreszo
Expreszo is een online tijdschrift dat gemaakt wordt voor en door homo-, lesbo-, bi- en transgenderjongeren in Nederland en Vlaanderen. Expreszo bestaat sinds 1988 zonder subsidies en is naast een online tijdschrift ook een landelijke belangenvereniging.
| Expreszo | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Genre | Lhbt | |||
| Doelgroep(en) | homoseksuele, lesbische, biseksuele en transgenderjongeren (16-26 jaar) | |||
| Eerste editie | juli 1988 | |||
| Laatste editie | oktober 2014 (daarna webzine) | |||
| Land(en) | Nederland België | |||
| Hoofdredacteur | Peter Zwaal (de facto, 1988-1990), Bamber Delver (1991 en 1994-1996), Aletta Smits (1992), Remco van Dam (1993-1994), Renate Louw (1994), Richard van de Crommert (1994-1995), Edwin Reinerie (1996-1998), Casper Pisters (1998-2002) Merijn Henfling (2002-2006), Joris van den Berg (2006-2007), Nori Spauwen (2007-2008), Maxim Buise (2010-2013), Tom Haines (2013-2014), Wouter van Dijke (2014-2015), Eline Jacobse (2015-2017), Paula Drewes (2018-2019), Laurie Bastemeijer (2019-2020), Rocher Koendjbiharie (2020-2021), Elsa van Roessel (2022-heden) | |||
| Officiële website | ||||
| ||||
Geschiedenis
bewerkenExpreszo komt voort uit het Vijgeblad, een kwartaalblad dat uitgegeven werd door de Rotterdamse homojongerengroep Apollo. Deze vereniging besloot in samenwerking met homojongerengroepen in Dordrecht en Delft een regionaal (later landelijk) blad te gaan maken.[1] In 1988 werd hiertoe de Stichting Hoezo opgericht die als uitgever moest gaan fungeren. De naam Expreszo is verzonnen door Peter Zwaal, die min of meer optrad als eerste hoofdredacteur.[2][3] Formeel werd het blad in de periode 1988-1990 gemaakt door een redactiecollectief.[4]
In 1991 werd de uitgave van Expreszo tijdelijk overgenomen door de Stichting Landelijk Homojongeren Overleg (LHJO), toen gevestigd in een kelder aan de Nieuwe Keizersgracht in Amsterdam, waarmee landelijke publicatie en losse verkoop mogelijk werden gemaakt. Nadat het Ministerie van WVC de subsidie aan het LHJO had stopgezet, werd de uitgave van Expreszo weer overgenomen door de nog bestaande Stichting Hoezo. De stichting bezat slechts een postbus in Rotterdam en het blad werd bij de vrijwillige medewerkers thuis gemaakt.
In 1995 verscheen het blad na een restyling tienmaal per jaar met een fullcolor omslag, maar in de zomer bleek dit een te duur experiment. Er werd contact gezocht met het landelijk COC. Deze belangenorganisatie zag het belang van het medium voor homojongeren in en ging het blad financieel ondersteunen. De vrijwilligers konden voortaan gebruikmaken van faciliteiten van het COC.
Het blad werd tijdelijk uit de losse verkoop gehaald en verscheen alleen voor abonnees. Eind 1995 werd de Stichting Hoezo bestuurlijk gelieerd aan het COC. De organisatie kreeg de naam Stichting Hoezo/Expreszo en verhuisde naar Amsterdam. Vanaf 1996 verscheen het blad zesmaal per jaar. Tussen 1999 en 2008 was Expreszo ook in de Vlaamse kiosken te koop.
In 2008 werd op initiatief van het COC een veranderingstraject ingezet waarbij de stichting zich, naast het uitgeven van het tijdschrift, ook moest gaan profileren als landelijke organisatie voor homoseksuele, lesbische, biseksuele en transgenderjongeren. Expreszo kreeg hierbij voor het eerst sinds 1995 weer een bestuur dat volledig uit jongeren bestond. In januari 2010 werd het blad gerestyled en kreeg het een nieuw logo. Voorts werd een website voor Expreszo opgetuigd die bedoeld was als internetplatform voor jonge lhbt'ers.
Belangenvereniging
bewerkenIn januari 2012 werd een vereniging Expreszo opgericht, als belangenbehartigingsorganisatie voor homoseksuele, lesbische, biseksuele en transgenderjongeren in Nederland. De vereniging Expreszo was behalve uitgever van het gelijknamige tijdschrift tevens de officiële jongerenorganisatie van COC Nederland. Bij de oprichting van de vereniging Expreszo konden zo'n 600 leden worden ingeschreven. Tot eind 2015 heeft de vereniging vijf lokale afdelingen kunnen opzetten (Rotterdam, Arnhem, Friesland, Eindhoven en Midden-Nederland).
Van tijdschrift naar webzine
bewerkenIn de zomer van 2014 besloot vereniging Expreszo, naar aanleiding van teruglopende verkoopcijfers en de oprukkende digitalisering, de papieren uitgave van het tijdschrift te stoppen. De vijfde editie van dat jaar ('In with the new'), die bij de leden/abonnees in oktober 2014 op de deurmat viel, was het laatste nummer van het tijdschrift. Vervolgens werd de website van de vereniging in het format van een tijdschrift gegoten en maakte Expreszo een doorstart als online webzine, met meer plek voor features en een snellere doorstroming voor nieuwsberichten.
Redactionele formule
bewerkenExpreszo wordt gemaakt door en voor (lhbt-)jongeren in Nederland en Vlaanderen en benadert seksuele diversiteit en genderdiversiteit op een eigentijdse manier. Onderwerpen die onder andere aan bod komen zijn: uit de kast komen, internet, media, lifestyle, sport, seksualiteit, uitgaan, muziek, kunst en cultuur.
In het nieuws
bewerkenExpreszo kwam in oktober 2004 in het nieuws nadat een speciale uitgave van het blad met subsidie van het ministerie van Onderwijs in een oplage van 420.000 stuks op alle middelbare scholen in Nederland was verspreid. Enkele tientallen christelijke en overwegend 'zwarte' middelbare scholen bleken het blad niet aan hun leerlingen te willen uitdelen uit angst voor negatieve reacties van leerlingen en ouders. Dat leidde tot veel discussie over toenemende intolerantie en homohaat. Overigens waren ook sommige homoseksuelen niet blij met deze speciale uitgave, doordat het blad het stereotiepe beeld van homo's juist zou benadrukken in plaats van te ontkrachten.[5]
In april 2006 haalde Expreszo het nieuws met een homomoederverkiezing die gewonnen werd door Daphne Bunskoek.[6] Eind 2006 was er de Expreszo 100. Deze lijst van de leukste, fijnste, niet-stereotypische homo's van Nederland en Vlaanderen werd aangevoerd door cabaretier en tekstschrijver Paul Groot, op de voet gevolgd door de Vlaamse zangeres Yasmine, presentator Winfried Baijens van NOS Jeugdjournaal, Barbara Barend van Voetbal Insite en Barry Paf van Radio 538.[7] In de berichtgeving van andere media over deze lijst ging het vooral over bekende Nederlanders en Vlamingen die laag op de lijst stonden (zoals Gordon op nummer 100) of die er zelfs helemaal buiten vielen (zoals Albert Verlinde).
In februari 2010 baarde Expreszo opzien met de spijbelprotestactie Daar word ik nou ziek van die gericht was tegen de zogenaamde 'enkele-feitconstructie'.[8] Dit betrof een artikel uit de Algemene Wet Gelijke Behandeling die het mogelijk maakte dat een leerling of docent van school verwijderd kon worden op grond van een praktiserend homoseksuele levenswijze. De 'enkele-feitconstructie' werd per 1 juli 2015 uit de wet geschrapt.[9]
In februari en maart 2012 protesteerde vereniging Expreszo samen met COC Nederland in Sint Petersburg tegen voorgenomen nieuwe Russische wetgeving, die het personen en instellingen bemoeilijkt te spreken of schrijven over seksuele diversiteit.[10]
Externe link
bewerken- ↑ Vijgeblad jrg. 10, nr. 1 (februari 1988) (proefnummer voor Expreszo). Gearchiveerd op 5 maart 2022.
- ↑ Kim Raven, Expreszo door de jaren heen (2008)
- ↑ Laurie Bastemeijer, Expreszo bestaat dertig jaar! (27 december 2018). Gearchiveerd op 27 mei 2019.
- ↑ Peter Zwaal, Expreszo revisited (31 december 2018)
- ↑ Scholen weigeren homojongerenmagazine Expreszo (9 oktober 2004). Gearchiveerd op 12 april 2019.
- ↑ Daphne Bunskoek nieuwe homomoeder (26 april 2006). Gearchiveerd op 12 april 2019.
- ↑ Paul Groot is leukste homo (29 november 2006). Gearchiveerd op 12 april 2019.
- ↑ Homojongerenblad roept op tot spijbelprotest (5 februari 2010). Gearchiveerd op 12 april 2019.
- ↑ Minister Plasterk blij met schrappen enkele-feitconstructie (03-03-2015). Gearchiveerd op 30-6-2015. Geraadpleegd op 5-7-2023.
- ↑ Actie Even Niet Naar Sint-Petersburg (6 maart 2012). Gearchiveerd op 12 april 2019.