FENIX

migratiemuseum in Rotterdam

FENIX is een museum in aanbouw in de Rotterdamse wijk Katendrecht.

FENIX
De straatzijde van het museum dat in aanbouw is.
De straatzijde van het museum dat in aanbouw is.
Locatie Rotterdam
Oppervlakte 15.000 m²
Thema Migratie
Openingsdatum 16 mei 2025[1]
Personen
Directeur Anne Kremers
Conservator Rutger Doop
Abdelkader Benali
Huisvesting
Architect Bureau Polderman
MAD Architects
Gebouwd in aanbouw
Officiële website
Portaal  Portaalicoon   Kunst & Cultuur
The Steerage van Alfred Stieglitz uit 1907, onderdeel van de collectie van het museum.

Verhaal

bewerken

Het museum beslaat zo'n 15.000 vierkante meter en vertoond een permanente expositie. De aanleiding is het vertellen van verhalen omtrent migratie.[2] Vanaf de locatie van het museum, de Katendrechtse havens, vertrokken vanaf 1872 decennia lang landverhuizers naar Amerika. Zij maakten met de Holland-Amerika Lijn de oversteek over de Atlantische Oceaan.[3] De bestemming was voornamelijk Ellis Island in New York, dat voor immigranten de toegangspoort tot de Nieuwe Wereld was.[4][5] Onder de passagiers zaten ook bekenden, waaronder Anton Philips, Hendrik Berlage en Albert Einstein.[6][7] Laatstgenoemde maakte in 1921 de oversteek van Rotterdam naar New York.

Collectie

bewerken

Grote objecten

bewerken

De collectie zal een breder universeel verhaal vertellen over emigratie en vrijheid, dan alleen over de landverhuizers die vanaf de locatie de oversteek maakten. Zo zijn straks onder andere grote objecten te zien die te maken hebben met het thema, zoals een stuk van de Berlijnse Muur, The Bus van popartkunstenaar Red Grooms en een grote deur van 3,5 meter hoog genaamd L’Âge d’Or van kunstenaar Gavin Turk.[8][9][10] In het museum komt een doolhof van oude reiskoffers, koffers die zijn gedoneerd door geïnteresseerden tijdens de totstandkoming van het museum.[6]

Foto's en schilderijen

bewerken

Naast grote objecten zullen er ook foto's en schilderijen te zien zijn. Conservatoren hebben onder andere de foto The Steerage van Alfred Stieglitz aangekocht en ontwikkelen een eigentijdse versie van het fotoproject The Family of Man met foto's van vluchtelingen over de hele wereld.[11] Daarnaast zullen twee schilderijen van Jan Adriaensz. van Staveren uit 1640 tentoongesteld worden. De schilderijen zijn uniek omdat er twee vrije zwarte Afrikanen op worden afgebeeld.[12]

 
Buitenaanzicht van het pand in 2018.

San Franciscoloods

bewerken

Voordat de Fenixloodsen begin jaren '50 werden gescheiden heette het complex de San Franciscoloods. Met een lengte van 360 meter was de loods daarmee de grootste ter wereld. De San Franciscoloods diende om de spullen van de landverhuizers op te slaan voor verscheping.[13]

Mythische vogel

bewerken

Door bombardementen van de Duitse bezettingsmacht en een grote brand begin jaren '50 werd het pand beschadigd. Door de brand is het middendeel ingestort en vervolgens is het gebouw herbouwd als twee gescheiden loodsen: Fenix I en Fenix II.[4][14][15] De namen verwijzen naar de mythische vogel die uit de as herboren wordt.[13]. In de jaren daarna werden de loodsen gebruikt door het overslagbedrijf C. Steinweg.

Herontwikkeling tot museum

bewerken

Vanaf 2015 zijn de loodsen omgebouwd, uitgebreid en ingedeeld voor de vestiging van woningen en bedrijvigheid. Fenix I is omgebouwd tot appartementencomplex en Fenix II heeft in die periode onder andere een populaire markthal gehuisvest. In 2020 maakte de horeca en andere bedrijven in Fenix II plaats voor de ontwikkeling van het museum.[3] De meeste horeca initiatieven vonden onderdak in Fenix I en het nabijgelegen Deliplein.

Realisatie

bewerken

Droom en Daad

bewerken

FENIX Landverhuizersmuseum is een initiatief van Stichting Droom en Daad. De directeur van de stichting en daarmee mede-initiatiefnemer van het museum is Wim Pijbes. Het geld van de filantropische stichting Droom en Daad is afkomstig van de Familie Van der Vorm.[16] Deze ondernemersfamilie vergaarde hun vermogen met de Holland Amerika Lijn, de rederij die de oversteek verzorgde voor de landverhuizers.

De bouw van het FENIX Landverhuizersmuseum nadert zijn voltooiing en de opening zal plaatsvinden op 16 mei 2025.[1] Circa honderd jaar nadat de oorspronkelijke loods door de Holland Amerika Lijn in gebruik werd genomen.[10]

Architecten

bewerken

Het ontwerp voor het museum is gemaakt door Bureau Polderman. Het uitkijkplatform op het dak van het gebouw is ontworpen door het Chinese architectenbureau MAD Architects, op basis van een schets van Ma Yansong.[11][17] De keuze voor een Chinese architect is een verwijzing naar het feit dat de wijk Katendrecht, waar het museum is gevestigd, een van de oudste Chinatowns van Europa was.[16]

Zie ook

bewerken
bewerken