Gouvernante van de kinderen van Frankrijk

De gouvernante van de kinderen van Frankrijk of van de koninklijke kinderen (Frans: gouvernante des enfants de France of des enfants royaux) was de hoogadellijke vrouw die in het monarchale Frankrijk werd belast met de opvoeding van de kinderen en kleinkinderen van het koninklijk paar, onder wie de Dauphin. Deze gouvernante werd soms bijgestaan door ondergouvernantes. Het was gebruikelijk dat prinsen vanaf zevenjarige leeftijd (destijds de leeftijd van het verstand) het Huis van de Koningin verlieten om te worden doorgegeven aan de zorg van een mannelijke gouverneur. Prinsessen bleven onder de gouvernante.

Overzicht

Kinderen van Lodewijk XII

1510-1515: Michelle de Saubonne, verbonden aan Renée de France

Kinderen van Frans I

1518-15??: Charlotte Gouffier de Boisy
Guillemette de Sarrebruck

Kinderen van Hendrik II

1546-1557: Françoise d'Humieres
1548-1551: Jane Stuart, toegewezen aan Mary Stuart
1551-1557: Françoise de Paroy, toegewezen aan Marie Stuart
1551-1559: Marie-Catherine Pierrevive
Louise van Clermont
Claude-Catherine de Clermont
Charlotte de Chabannes-Curton

Kinderen van Karel IX

1572-1578: Isabelle de Monthoiron

Kinderen van Hendrik IV

1600-1615: Françoise de Montglat

Kinderen van Lodewijk XIII

1638-1643: Françoise de Lansac
1643-1646: Marie-Catherine de Senecey

Kinderen van Lodewijk XIV

Ursule de Gontery, gouvernante van de dochters van de koningin
1661-1664: Julie d'Angennes, gouvernante van de Grand Dauphin, daarna gouvernante van de eremeisjes van de koningin
1661-1672: Louise de Prie, gouvernante van de Grand Dauphin.
1669-16??: Françoise d'Aubigné, gouvernante van de gewettigde kinderen van de koning

Kinderen van Lodewijk van Frankrijk (1661-1711)

1682-1692: Louise de Prie

Kinderen van Lodewijk van Frankrijk (1682-1712)

1704-1709: Louise de Prie
1709-1710: Marie de La Ferté-Senneterre
1710-1717: Charlotte de La Mothe-Houdancourt
Anne-Julie-Adélaïde de Melun, gouvernante en survivance samen met de hertogin van Ventadour

Kinderen van Lodewijk XV

1727-1735: Charlotte de La Mothe-Houdancourt
1735-1746: Marie-Isabelle de Rohan

Kinderen van Lodewijk van Frankrijk (1729-1765)

1746-1754: Marie-Isabelle de Rohan
1754-1776: Marie-Louise de Rohan
1776-1778: Victoire de Rohan-Guéméné

Kinderen van Lodewijk XVI

1778-1782: Victoire de Rohan
1782-1789: Gabrielle de Polignac
1789-1792: Louise-Elisabeth de Croÿ de Tourzel

Kinderen van Karel X

1775-17??: Adelaide de Galard de Brassac de Béarn

Kinderen van Napoleon I

1811-1815: Louise Charlotte Françoise de Montesquiou

Kinderen van Karel-Ferdinand van Artois

1819-1834: Marie Louise de Montaut de Navailles

Kinderen van Lodewijk Filips I

Félicité de Genlis

Literatuur

Isabelle Brouard-Arends en Marie-Emmanuelle Plagnol-Diéval (eds.), Femmes éducatrices au siècle des lumières, 2007. DOI:10.4000/books.pur.39332
Docteur Cabanès, Éducation de Princes, 1922 (coll. Mœurs intimes du Passé)