Groenendaalse Molen
De Groenendaalse Molen is een kleine stellingmolen aan de Burgemeester van Rappartlaan in Heemstede. De molen voorziet het ernaast gelegen Park Groenendaal van water.[1][2] De molen heeft de status van rijksmonument.[3]
| Groenendaalse Molen | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
De Groenendaalse Molen
| ||||
| Basisgegevens | ||||
| Plaats | Heemstede | |||
| Bouwjaar | onbekend (voor 1781) | |||
| Type | Poldermolen | |||
| Kenmerken | Achtkante molen | |||
| Functie | opmaler voor het park Groenendaal | |||
| Huidig gebruik | poldermolen
| |||
| Monumentstatus | rijksmonument
| |||
| Monumentnummer | 522918 | |||
| Externe link(s) en afbeelding | ||||
| Molendatabase | ||||
| De Hollandsche Molen | ||||
| ||||
molen met brug (2008)
| ||||
| ||||
Geschiedenis
bewerkenDe leeftijd van het molentje is onbekend, maar het komt al voor op een prent uit 1781.[4] Mogelijk heeft de molen nooit een functie gehad, maar was het een folly, gebouwd voor de eigenaar van het landgoed, de rijke industrieel Hope.
Stoommachine
bewerkenBij het nog bestaande molentje is in 1781 in opdracht van toenmalig eigenaar John Hope een 'vuurmachine' geplaatst. Het was na Blijdorp-Rotterdam de tweede stoommachine in Nederland en bovendien de eerste in Nederland geconstrueerd, door de in Amsterdam woonachtige Fries R.L.Brouwer. Deze stoommachine diende om het water op te pompen en het hogere deel van het landgoed te bevloeien ter vervanging van de vijzel-windmolen die bij windstilte geen water kon opvoeren voor de vijvers, sloten en fonteinen van Groenendaal. Deze stoommachine was een voorbeeld van bijzondere technische innovatie op buitenplaatsen. Rond 1842 is de machine gedemonteerd en als schroot aan een Haarlemse sloper verkocht.[5]
Het is goed mogelijk dat het molentje nooit was bedoeld om een werktuig aan te drijven, maar was bedoeld als folly, zoals er in het park nog verschillende andere voorbeelden aanwezig zijn.
Sinds eind jaren 90 van de twintigste eeuw bemaalt de Groenendaalse Molen het park met behulp van een vijzel. De molen is de enige molen in Nederland met een dubbele stelling (een stelling van twee etages). De Groenendaalse Molen is eigendom van de gemeente Heemstede. In 2019 is de molen stilgezet voor groot onderhoud.[1]
- ↑ a b De Nederlandse Molendatabase | Groenendaalse Molen, Heemstede. Geraadpleegd op 4 oktober 2019.
- ↑ Molentje van Groenendaal blijft populair object. Heemsteedse Courant. Geraadpleegd op 4 oktober 2019.
- ↑ 522918 Bij Glipper Dreef 209 2104 WG te Heemstede. Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (7 december 2017). Gearchiveerd op 13 april 2019. Geraadpleegd op 4 oktober 2019.
- ↑ De Groenendaalse Molen. Oneindig Noord-Holland. Gearchiveerd op 17 juni 2021. Geraadpleegd op 4 oktober 2019.
- ↑ Hans Krol, Eerste in Nederland gebouwde stoommachine stond in Groenendaal. Librariana (20 januari 2012). Gearchiveerd op 5 mei 2019. Geraadpleegd op 4 oktober 2019.