Haagsche Schaakgenootschap
Het Haagsche Schaakgenootschap (1803–1808) was een Nederlandse schaakvereniging in Den Haag. Het staat te boek als de oudstbekende sportvereniging in Nederland.[1]
| Haagsche Schaakgenootschap | ||||
|---|---|---|---|---|
| Algemene gegevens | ||||
| Opgericht | 1803 | |||
| Opgeheven | 1808 | |||
| Plaats |  Den Haag
| |||
| Sport(en) | Schaken | |||
| ||||
Geschiedenis
bewerkenJ.D. Janssen[2] was een van een zevental oprichters van het genootschap.[3] Het ledental groeide in het eerste levensjaar uit tot ruim 40 leden.[3] In 1805 waren dat er 81.[4] Veel leden waren van adel en kwamen uit militaire en regeringskringen. Laatstgenoemde groep was vermoedelijk ook de oorzaak voor de teloorgang van het genootschap in 1808: het hof en regering van toenmalig koning Lodewijk Napoleon werd dat jaar van Den Haag naar Amsterdam verkast, met een instant leegloop van de vereniging als gevolg.
Leden
bewerkenDe leden werden in tien klassen onderscheiden, een rangschikking dat jaarlijks volgens de wetten van de vereniging bijgesteld werd op basis van de prestaties van de schakers. Deze klassering werd vooral gebruikt om de benodigde voorzet te geven als er tussen spelers van verschillende sterkte gespeeld werd.[4]
Elias Stein en Van Zuylen van Nyevelt waren honoraire leden.[5] Stein zou op het genootschap gespeeld en lesgegeven hebben.[6] Jan de Quack en Friedrich Wilhelm von Mauvillon, een in Den Haag gestationeerde kolonel in Pruisische dienst en student van Stein, waren leden van de derde rang.[7] Mauvillon schreef ook schaakliteratuur waaronder een biografie over Elias Stein. De Quack deed de vertaling hiervan naar het Nederlands.[8]
Andere leden waren met name diverse mensen met de achternaam Troost, Van Westrenen, Immerzeel, Stark, Spoelstra (vader van Bernardus Spoelstra), Romswinkel, Hoed Verbeek, Mohr, F. du Bois uit Schiedam, en een drietal met de achternaam Boogaard.[4]
Externe links
bewerken- Jan Marchant (1805). Wetten van het Haagsche Schaakgenootschap. Den Haag: Immerzeel. Gearchiveerd op 19 juli 2023.
- Jan Marchant (1805). Aan de heeren leden van het Haagsche Schaakgenootschap. Gearchiveerd op 19 juli 2023.
- Scholten, H. J. G. M. (1999),
Het loopt ongenadiglijk mat: Het schaakleven in Nederland in de negentiende eeuw. De sociaal-culturele achtergrond van het ontstaan van schaakverenigingen, Bilthoven
- Voetnoten en referenties
- ↑ bvd, Sportbonden, sportclubs en sportperiodieken in Nederland tot 1940. resources.huygens.knaw.nl (5 juni 2014). Geraadpleegd op 8 mei 2022.
- ↑ C.W. Pape (1855), Het leven en werken van J.D. Janssen, Den Haag: Muller
- ↑ a b Scholten (1999), p.141
- ↑ a b c Linde, Antonius van der (1875). Het schaakspel in Nederland. G. A. van Hoften, p. 146-148.
- ↑ Scholten (1999)
- ↑ Friedrich Wilhelm von Mauvillon, een Duitse officier gelegerd Den Haag, was een student van Elias Stein. Auteur van Anweisung zur Erlernung des Schachspiels, Essen, 1827, dat een korte biografie over Stein bevat. Een vertaling naar het Nederlands volgde een jaar later: Jan de Quack (vertaler): Handleiding tot het leeren van het schaakspel, naar het hoogduitsch van den heer F.W. von Mauvillon, Rotterdam (1828 (eerste deel) en 1830 (tweede deel)). Gearchiveerd op 19 juli 2023.
- ↑ Vaderlandsche letter-oefeningen of tijdschrift van kunsten en wetenschappen ... (vol.1). Amsterdam: Van der Kroe en IJntema (1830). Gearchiveerd op 19 juli 2023.
- ↑ Zie ook een antikritiek van Mauvillon op een recensie over zijn werk: Friedrich Wilhelm von Mauvillon (1830). Antikritiek. Gearchiveerd op 22 juli 2023.