Henri Beunders

Hendrik Johan Gerard (Henri) Beunders (Emmeloord, 1953) is een Nederlands contemporain historicus, publicist en emeritus hoogleraar Ontwikkelingen in de Publieke Opinie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Biografie

Henri Beunders werd geboren in Emmeloord, kernplaats van de Noordoostpolder, in interviews later aangeduid als 'multiculturele samenleving van de tekentafel-toekomst'. Na een gymnasium-Bêta-opleiding studeerde hij nieuwe geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Eind jaren zeventig begon hij als journalist bij de Haagsche Courant. In 1984 promoveerde hij op de dissertatie Weg met de Vlootwet!, een studie naar de parlementaire en sociaal-politieke beroeringen over militaire bewapening in de jaren '20. Daarna trad hij in dienst bij NRC Handelsblad, als redacteur buitenland, onderzoeksjournalist en correspondent in Berlijn voor, tijdens en na de val van de Muur in 1989.

In 1990 werd hij benoemd tot gewoon hoogleraar Geschiedenis van Maatschappij, Media en Cultuur aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en werd hij tevens Academic Director van de nieuw opgerichte Postacademische Dagbladopleiding Journalistiek (PDOJ). Dit bleef hij tot 2015.

Als hoogleraar stond hij mede aan de wieg van enige reguliere nieuwe mediaopleidingen. Van 2014 tot zijn emeritaat in 2019 was hij gewoon hoogleraar Ontwikkelingen in de Publieke Opinie.

Behalve boeken en essays op het brede gebied van media en maatschappij, politiek en cultuur, publiceert hij regelmatig in kranten en tijdschriften. Wetenschappelijk was hij medebestuurslid of onderzoeker bij nationale onderzoeksprojecten zoals 'De Natiestaat' en 'Omstreden Democratie' (NWO), en Europese Digital Humanities-projecten zoals 'Polimedia 'en 'Axes' over de koppeling van digitale data en de ontsluiting ervan ten behoeve van wetenschappers en burgers. Centrale vraag bij deze gebruikersstudies: welke informatie willen burgers en hoe gebruiken zij deze?

De afgelopen jaren richt zijn onderzoek zich vooral op politieke, maatschappelijke en sociaalpsychologische processen binnen wat hij noemt 'de mediamaatschappij'. Naast het thema van conflict binnen de democratie is ook de rechtstaat studieobject, aangezien er volgens hem sprake is van een 'emotionalisering van het strafrecht'.

Beunders heeft tal van proefschriften begeleid.

Hij geeft lezingen, gastcolleges en workshops in binnen- en buitenland.

Beunders als schrijver

Centraal in het werk van Beunders staan maatschappelijke conflicten en de rol van de publieke opinie in de Nederlandse maatschappij, geplaatst in een Europese en mondiale context. Hij introduceerde enkele termen die de hedendaagse cultuur volgens hem typeren, zoals ‘de emotiecultuur’, de ‘manisch-depressieve samenleving’ en de 'slachtoffercultuur'. Sommige van zijn opvattingen golden een tijd lang als controversieel, zoals zijn mening dat er niet langer sprake is van een ‘hoge’ en een ‘lage’ cultuur, maar dat deze door elkaar heen lopen, en dat er een nieuwe klassenmaatschappij aan het ontstaan was. Ook zijn stellingname dat de begrippen ‘populisme’ en ‘mediahype’ te gemakkelijk worden gebruikt, vooral om bepaalde groepen en thema's zwart te maken, vielen niet altijd in goede aarde. Tegenwoordig richt Beunders zijn pijlen vaak op de ‘Big Brother-maatschappij’, de teloorgang van de rechten van de burger en de hoogmoed van de 'mediamens'. Op het terrein van de maatschappij en het Openbaar Bestuur onderzoekt hij in wezen dezelfde vraag als bij de Digital Humanities: hoe verlopen de communicatieprocessen tussen burgers en activisten enerzijds en overheden, bedrijven en instellingen anderzijds? Beunders noemt zichzelf een ‘sociaal-radicale democraat’: burgers hebben naast rechten ook plichten, namelijk mee te denken en doen in de samenleving, met behoud van de professionele autonomie voor politici en bestuurders. Over dit soort zaken, alsmede de emotionele uitbarstingen in de mediamaatschappij, is Beunders een veel gevraagd commentator. Hij geeft ook lezingen en workshops in het hele land.

Zijn artikel "Eenzame grazers", gepubliceerd in de Groene Amsterdammer, werd opgenomen in de eerste kans van het vwo-eindexamen Nederlands van 2014.

Enige publicaties

Optocht der Tattoos. Jacht op een betekenisvol bestaan. (Amsterdam, 2020)
Hoeveel recht heeft de emotie? Over straffen in de slachtoffercultuur (Amsterdam 2018)
Conflict en Media, in: Conflict. Over conflict en conflictbeheersing (Deventer 2016)
Leegte in het landschap. Nieuwsvoorziening in de regio (Den Haag 2014)
Politie en Publiek. Een onderzoek naar de communicatievormen tussen burgers en blauw. (Amsterdam, 2011)
Communicatie met de burger: waakzaam en dienstbaar?, in: Voer voor Kwartiermakers (Den Haag 2011)
Pers en politie in Amsterdam. (Met Marcella van der Weg) (Amsterdam 2010)
From Exaltation to Exorcism. Reflections on Dutch arts, (Multi)Culture, Memory and Public Taboos (Rotterdam 2009)
De virtuele lont in het kruitvat. Welke rol spelen de oude en nieuwe media in de micromobilisatie van burgers en hun strijd om politieke aandacht? (Den Haag 2009)
Politie en Media. Over feiten, fictie en imago politiek. (Zeist 2005, 2009)
Publieke Tranen. De drijfveren van de emotiecultuur (Amsterdam 2002)
Wat je ziet ben je zelf. Big Brother: lust, leven en lijden voor de camera (Amsterdam 2000)
De verbeelding van de wereld. De wereld van de verbeelding (Amsterdam 1998)
De strijd om het beeld. Over de behoefte aan censuur (Den Haag 1994
Changing Reality. Power, Media and (Inter)National Behaviour. Proceedings of the International Conference September 25/26th September 1991 (Rotterdam 1992)
De drang naar Duitsland. Of het einde van een zwaarbewaakte illusie (Amsterdam 1990)
Weg met de Vlootwet! De maritieme bewapeningspolitiek van het kabinet-Ruijs de Beerenbrouck en het succesvolle verzet daartegen in 1923 (Bergen 1984, dissertatie)
Denken aan Duitsland. Essay over moderne Duitse geschiedenis en enige hoofdstukken over de Nederlands-Duitse betrekkingen in de jaren zeventig. (met M.C. Brands en H.H. Selier) (WRR-studie, Amsterdam 1983)
Argwaan en profijt. De Nederlands-Duitse betrekkingen sinds 1945. (met H.H. Selier) (Amsterdam 1983)

Externe link

Website Henri Beunders