Wikipedia

Drs. P

Nederlands-Zwitserse dichter en zanger (1919–2015)
(Doorverwezen vanaf Henry Smith)

Drs. P (Thun, 24 augustus 1919 – Amsterdam, 13 juni 2015), pseudoniem van Heinz Hermann Polzer, was een Nederlandstalig tekstschrijver met de Zwitserse nationaliteit. Zijn artiestennaam, bedacht door Willem Duys, verwijst naar de academische graad van doctorandus (afgekort: drs.) in de economie, die Polzer aan de Nederlandse Economische Hogeschool (nu Erasmus Universiteit Rotterdam) behaalde. Hij was ook dichter, schrijver, cabaretier, letterkundige, componist, pianist en zanger van zelfgeschreven liedjes.

Drs. P
Polzer in 2011
Polzer in 2011
Algemene informatie
Volledige naam Heinz Hermann Polzer
Pseudoniem(en) Een Kindervriend
Coos Neetebeem
Geo Staad
Geboren Thun (Zwitserland), 24 augustus 1919
Geboorte­plaats Thun
Overleden Amsterdam, 13 juni 2015
Overlijdensplaats Amsterdam[1]
Beroep Tekstschrijver, cabaretier, dichter, schrijver, letterkundige, componist, pianist, zanger en econoom
Werk
Jaren actief 1953 - 2012
Genre poëzie
Dbnl-profiel
(en) IMDb-profiel
Website
Portaal  Portaalicoon   Literatuur

Vanaf de jaren 1950 tot 1996 trad Drs. P met zijn liederen op in theaters, cafés, studentenverenigingen en bij evenementen in Nederland en België. Daarbij begeleidde hij zichzelf steevast op de piano.

Drs. P genoot in de jaren 70 en 80 vooral bekendheid met singles als Dodenrit, Veerpont ("Heen en weer"), Het trapportaal ("De commensaal"), Knolraap en lof, schorseneren en prei en De zusters Karamazov. In Nederland en België (Vlaanderen) was hij een graag geziene gast op radio en televisie.

Levensloop

bewerken
 
Drs. P tijdens de Boekenweek 2008
 
Drs. P in 1969

Polzer werd geboren in Zwitserland als zoon van een Nederlandse moeder en een Oostenrijkse vader. Zijn moeder Lili van Kol was de dochter van de schrijfster en feministe Nellie van Kol. In zijn derde levensjaar, na de echtscheiding van zijn ouders, verhuisde hij met zijn moeder naar Utrecht.[2] Zijn vader begon in Duitsland een drankenzaak en werd daar in de jaren dertig aanhanger van het nationaalsocialisme.[3] Nog voor de Tweede Wereldoorlog verwaterde het contact met zijn vader. Polzer beweerde niet veel onder de echtscheiding van zijn ouders te hebben geleden.

Hoewel hij vrijwel zijn hele leven in Nederland heeft gewoond en 'tot in de haarvaten' verweven is met de Nederlandse taal, heeft Polzer zijn Zwitserse nationaliteit aangehouden. Gevraagd naar de reden waarom hij nooit de Nederlandse nationaliteit heeft aangevraagd, antwoordde Polzer dat hij de Zwitserse nationaliteit "leuk" vond en hij geen noodzaak zag van nationaliteit te veranderen. De werkelijkheid was anders; tot tweemaal toe hielden de Zwitsers hem uit handen van de Duitsers, die hem wegens het beledigen van Hitler en Mussolini gevangen hadden gezet in het Oranjehotel. De tweede keer sleepten zij hem, bijna letterlijk, net op tijd weg voor het vuurpeloton. Dit betekende dat hij naar Zwitserland moest uitwijken en daar zijn dienstplicht moest vervullen. Hij werd ingedeeld bij de geneeskundige troepen.[4] Uit dankbaarheid jegens de Zwitserse autoriteiten handhaafde Polzer zijn Zwitserse nationaliteit, wat niet wegneemt dat hij tot een vooraanstaande Nederlandstalige schrijver en componist uitgroeide.

Na de oorlog was Polzer barpianist (voor de Amerikaanse bevrijders in Parijs, periode december 1944 - juli 1945), vertaler en copywriter. Hij noemde deze periode zelf zijn kleine Gouden Eeuw.

Polzer werkte van 1954 - 1960 in Jakarta bij Lintas, het reclamebureau van Unilever, eerst als copywriter. Toen de Nederlanders van Soekarno het land moesten verlaten, kwam zijn Zwitserse nationaliteit hem een tweede keer goed uit. Hij kon blijven en werd gepromoveerd tot chef van het team van copywriters. In Jakarta ontmoette hij ook zijn latere vrouw, die secretaresse was.[5] Zij trouwden op 24 augustus 1965 (zijn 46ste verjaardag). Zijn echtgenote heeft er steeds naar gestreefd onbekend te blijven.[6] Het paar leidde na de beëindiging van de actieve loopbaan van Polzer een teruggetrokken leven zonder veel externe contacten.

Van 1964 tot 1996 trad hij op met eigen liedjes, zichzelf begeleidend op de piano. Overigens zou Polzer tot op zeer hoge leeftijd incidenteel blijven voorlezen uit eigen werk, waarbij hij veel uit het hoofd declameerde. Deze voordrachten vonden voornamelijk plaats ter gelegenheid van nieuwe publicaties.

In april 2012 verscheen Polzer bij de presentatie van de verzamelbox 'Drs. P Compilé Complé' in De Kleine Komedie op het podium. Op deze avond brachten tal van artiesten nummers van Polzer ten gehore. Onder hen bevonden zich Gerard Cox, Don Quishocking, Jeroen van Merwijk, Maarten van Roozendaal, Jan Rot, Fay Lovsky, Jan De Smet, Erik van Muiswinkel en Mieke Stemerdink. Polzer hield een uitgebreide toespraak en declameerde een speciaal voor de avond gemaakt ollekebolleke. Hij baarde opzien door zijn voordracht van het gedicht te beëindigen met een vreugdesprongetje en zaaide paniek door zijn evenwicht te verliezen en bijna in de zaal te belanden. Na zijn val krabbelde hij overeind en voltooide vervolgens onverstoorbaar zijn speech.

In mei 2012 vond een tweede presentatie van de verzamelbox plaats, ditmaal voor oud-leden van het Rotterdamsch Studenten Corps (waarvan Polzer lid was geweest) in de Industrieele Groote Club te Amsterdam. Op deze bijeenkomst werd Polzer geïnterviewd door zijn uitgever Vic van de Reijt. Bij hoge uitzondering zong Polzer hier enige fragmenten uit zijn liederen.

Overlijden

bewerken
 
Polzer op gevorderde leeftijd

In december 2013 werd Polzer op aanraden van zijn huisarts in een Amsterdams zorgcentrum opgenomen.[7] Op 14 juni 2015 liet zijn uitgever Vic van de Reijt weten dat Polzer op 13 juni in zijn woonplaats Amsterdam op 95-jarige leeftijd aan ouderdom was overleden.[8][9] Op 16 juni verscheen in de Volkskrant en NRC Handelsblad een door Polzer zelf geschreven rouwadvertentie in de vorm van een ollekebolleke.[10][11] Na een afscheidsbijeenkomst in het Bethaniënklooster werd hij gecremeerd in De Nieuwe Ooster. "Het was zijn vurige wens in rook op te gaan."

Op de uitvaart van Polzer noemde Ivo de Wijs zich zijn tovenaarsleerling.

Polzers weduwe overleed op 20 juli 2016 op 86-jarige leeftijd.[12]

Na zijn overlijden

bewerken

In november 2016 verscheen een nieuwe dubbel-cd, Drs. P Retrouvé, met 31 liedjes die in 1972 en 1973 waren opgenomen voor het wekelijkse radioprogramma Poptater.[13][14] Van de 31 nummers waren er 12 nooit eerder uitgebracht.[15] Daarbij zijn nummers die tuimelen van taalvondsten en reageren op de tijdgeest van begin jaren zeventig, zoals Demonstreren, waarin banvloek op spandoek rijmt en Vissen, waarin ieder couplet vol rampspoed wordt afgesloten met het zinnetje Maar ach, als de vis maar bijt. Op de dubbel-cd staan verder Rariteiten, Eendagsvlieg en Volkstuintje en wordt herfst verbonden met driewerfst. Een eveneens onbekend, Engelstalig sinterklaasliedje en een spottend kerstliedje in diezelfde taal zijn op 25 november 2016 als single, A few thoughts on Sinterklaas, verschenen.

Artiest

bewerken
 
Drs. P in 1970

Polzers studentenjaren vielen in de bezettingstijd en zijn schrijfsels over de kwajongens Ben en Dolf (die op hun broek kregen van hun oom Sam) brachten hem in de gevangenis. De studentenvereniging waar Polzer destijds lid van was, het Rotterdamsch Studenten Corps, moest hierdoor sluiten.

Drs. P is bij menigeen bekend van Dodenrit, dat verhaalt van de fatale tocht, in een trojka, van een gezin naar Omsk, waarbij de gezinsleden, achtervolgd door hongerige wolven, een voor een worden opgeofferd om tijd te rekken. Maar helaas; Omsk is een mooie stad, maar net iets te ver weg.

Heinz Polzer gebruikte de volgende pseudoniemen:[16]

  • Drs. P
  • Drandrus P.
  • Drs. S
  • Geo Staad (G.Staad, naar zijn woonplaats in Zwitserland)
  • Coos Neetebeem (verbastering van Cees Nooteboom)
  • Kirsten Wiedeman
  • Wilson Hode (naar het Duitse woord voor teelbal)
  • Lars Brahe (naar de sterrenkundige Tycho Brahe)
  • M. de Gans (naar de sprookjes van Moeder de Gans)
  • Henry van Kol (naar zijn grootvader Henri van Kol)
  • Cyriel P. Licentiaat
  • Henry Smith
  • Ludwig Otto Stadtherr
  • Karin Bloemengracht (naar Karin Bloemen)
  • Alois Mückenspucker
  • Een kindervriend

Muziek en lyriek

bewerken

Hij staat bekend om zijn stem die niet onzuiver is, maar weinig geschoold klinkt. Net zo kenmerkend zijn de doordachte en poëtische teksten met vele grappige vondsten. Zijn optredens waren karakteristiek door een wat statige en tegelijkertijd studentikoze stijl. Hij trad tot 1996 op in het land, bij voorkeur voor studentenverenigingen, culturele jongerenclubs en literaire en andere cafés. Tijdens een optreden te Strombeek-Bever zette hij impulsief en onverwacht een punt achter zijn loopbaan als uitvoerend artiest, naar eigen zeggen omdat hij een echte aanleiding daartoe niet wou afwachten.

Ook verscheen een groot aantal grammofoonplaten; singles en lp's (zie externe links voor zijn discografie). Een van zijn eerste lp's was "Drs. LP" (CNR 1965), met een tiental door hemzelf gezongen liedjes in een bijzonder arrangement (Ruud Bos), waaronder "De zusters Karamazov", "Café-Chantant", "Goud... goud!", "Harde Smart" en "Het trapportaal".

Drs. P publiceerde talrijke dichtbundels en boeken over het 'dichten', over reclame en over reizen. Hij introduceerde de versvorm ollekebolleke in Nederland, een licht aangepaste variant van de Amerikaanse higgledy piggledy of double dactyl (dubbele dactylus, ontworpen door de Amerikaanse hoogleraren Anthony Evan Hecht en Paul Pascal).

Begin jaren tachtig schreef Drs. P teksten voor het KRO-radioprogramma "Kruis of Munt" dat ging over land- en tuinbouw. Hieraan zijn onder meer de liederen Knolraap (en lof, schorseneren en prei), Bieten en Banaan te danken. Voor het NOS "taalprogramma "Wat een taal" schreef en zong hij liedjes over de leestekens, o.a. De Dubbele Punt en Het Uitroepteken.

In 1999 verscheen een verzamelbundel met liedteksten, samengesteld door Ivo de Wijs met de naam Tante Constance en tante Mathilde, een verwijzing naar het nummer De zusters Karamazov. In 2004, bij gelegenheid van Polzers 85ste verjaardag, stelde Cees van der Pluijm een representatieve bloemlezing van Drs. P's verzamelde gedichten samen: Toenemend Feestgedruis.

In 2008 verscheen het eerste luisterboek van Drs. P, waarop hij zelf drie eigen verhalen voorleest: Sven de Bevrijder, Ik word vermoord en Tiens, tiens, afgewisseld met een aantal ollekebollekes. Daarnaast bevat het luisterboek een bonus-dvd met een van de laatste live-optredens van Drs. P (Werftheater in Utrecht, 1995). Eind februari 2009 verscheen een keuze uit Toenemend feestgedruis aangevuld met twintig nieuwe ollekebollekes en nieuwe toelichtingen onder de titel Heilzame jeugdlectuur. In dezelfde maand verscheen een nieuw magnum opus van Drs. P: Zeslettergrepigheid. De beste ollekebollekes van Drs. P. In dit derde deel van het levenswerk van Drs. P (Tante Constance en Tante Mathilde / Toenemend feestgedruis / Zeslettergrepigheid) staan meer dan 500 ollekebollekes, 32 ansichtkaarten en een uitgebreide literair-historische verhandeling over het ollekebolleke.

In het VPRO-kinderprogramma Villa Achterwerk is in het onderdeel Drs. P op teevee een aantal liederen van Drs. P voorzien van nieuwe filmpjes met Wil van der Meer in de rol van Drs. P.

Naar aanleiding van de negentigste verjaardag van Polzer, werd op 16 augustus 2009 in het Vondelpark te Amsterdam een hommageconcert gehouden. Jan De Smet bracht een selectie van de beste nummers uit het P-repertoire. Eerst eerde men Drs. P in een boekhandel te Mechelen via een klein optreden door Jan de Smet en een kleine tentoonstelling rond de schrijver.

Polzer vormt een inspiratiebron voor Nederlandse muzikanten, onder wie Extince, Pepijn Lanen en Lucky Fonz III.[17]

Televisieoptredens

bewerken

Drs. P debuteerde op 44-jarige leeftijd in 1964 op de televisie in het AVRO-programma Voor de vuist weg van Willem Duys, als verzamelaar van curieuze ansichtkaarten en als vertolker van het lied Het trapportaal dat al in 1957 door hem werd geschreven.

Zes jaar later verscheen hij weer op televisie, in het KRO-magazine Verslag op Dinsdag. Er werd een opname vertoond van Het Levenslied, waarin Drs. P buiten, voor de poort van de voormalige Veemarkt te Amsterdam, optrad tezamen met de Zingende Tramconductrice en de Zingende Straatveger.[18] De maker van het filmpje, Theo Uittenbogaard, vergezelde met cameraman Jan de Bont Drs. P in de trein, vijf jaar later, voor het VPRO-programma 'Het Gat van Nederland' naar Brussel, waar de doctorandus een praline kocht in de Koninginnegalerij en een fameus danslokaal bezocht in de Katelijnestraat. Deze bijdrage was kortheidshalve getiteld: 'P. te B.' Ten slotte informeerde Uittenbogaard bij Drs. P voor de RVU-serie Mooie Woorden in 1995 naar de tegenstelling tussen smartlap en levenslied in de aflevering getiteld: 'Kromme tenen. Echte tranen'.

Overigens trad Drs. P talloze malen op in televisieprogramma's, meestal als zanger en begeleider van zijn eigen teksten. Toen zijn "Dodenrit" in 1974 in de Nationale Hitparade verscheen, kon hij niet ontkomen aan een optreden in Toppop. Gedenkwaardig was hierbij zijn flagrante onvermogen om te playbacken alsmede de bontmuts waarmee de kostuumafdeling van de AVRO hem tooide en die een oesjanka moest voorstellen.[19]

In 2006 werd onder de titel Niet van talent gespeend een documentaire over Drs. P gemaakt. Deze werd uitgezonden bij AVRO's Close Up en later ook vertoond in enkele filmtheaters en op dvd uitgebracht. In september 2011 kwam Drs. P opnieuw op de televisie toen hij van Frank Evenblij de prijs voor de meest taalvernieuwende cabaretier ontving.

Typering van Drs. P’s werk

bewerken

Drs. P hield zich verre van gevoelsuitstortingen. Het liefst had hij onderwerpen waar hij emotioneel geen band mee had.[5] Hij schreef teksten over de meest uiteenlopende onderwerpen. Zo is een aantal bekende teksten gewijd aan verschillende groente- en fruitsoorten. Hoewel de onderwerpen vaak ludiek gevonden zijn, kenmerkt de schrijfstijl van Drs. P zich door zijn formele, soms licht archaïsche woordgebruik. Hierdoor ontstaat er vaak een contrast tussen het relatief 'simpele' onderwerp en de 'gezochte' taal. Twee andere veelvoorkomende uitersten zijn 'de dood' en 'humor' (bijvoorbeeld in Dodenrit of De zusters Karamazov).

Bijna alle teksten die Drs. P schreef, zijn in een metrum geschreven. Voor zijn liedteksten wisselde hij af en toe verschillende metra af. Hij was in het gebruik van metrum en woorden tamelijk conservatief; hij vond dat men ‘taal de aandacht moet geven waar ze recht op heeft’.[20]

Discografie[21]

bewerken

Albums

bewerken
Jaar Titel Medium Uitgegeven bij Uitgiftenummer
1956 Aan één kant bespeelbare 'lakplaat' 10" lp "EIGEN BEHEER"
1957 Dutch songs 10" lp "EIGEN BEHEER"
1965 Drs. LP 12" lp CNR KLP 4212
1968 Drs. P 12" lp CNR 385 217
1973 Zingt allen mee met Drs. P 12" lp POLYDOR 2925 020
1974 Over land en zee met Drs. P 12" lp POLYDOR 2925 023
1975 Een flitsende soirée met Drs. P 12" lp POLYDOR 2925 036
1977 Het geheim van het bestaan + De wilde orchidee (Live) 2 12" lp's + boek HET P-COMITÉ VR 08 20608/09
1978 Romantiek voor twee (met het Resistentieorkest) 12" lp POLYDOR 2925 066
1978 Per pont & slee met Drs. P 12" lp POLYDOR 2491 555
1983 Toppers van toen 12" lp CNR 340 005
1987 Hoep hoep hiezee voor Drs. P 12" lp PHILIPS 832 944 1
1987 Hoep hoep hiezee voor Drs. P (+1) cd PHILIPS 832 944 2
1990 Het praatcafé van Drs. P cd VIA 995 001 2
1991 Drs. P compilé sur cd 2 cd's POLYDOR 847 920 2
1992 Drs. P en petit comité (met Amsterdams Philharmonisch Trio) cd ERASMUS WVH 045
1999 Veerpont cd ROTATION 547 903 2
1999 Tante Constance en Tante Mathilde: Drs. P zingt Drs. P + Anderen zingen Drs. P 2 cd's NIKKELEN NELIS NNP 500 051 2
2001 Drs. P cd CNR MUSIC 22 203622
2008 Drs. P leest 3 eigen verhalen cd + dvd SPRAAK-MAKEND CVP L0019
2012 Compilé complé 8 cd's + boek[22] TOPNOTCH
NIJGH & VAN DITMAR		 279 372 4/279 373 1
978 90 388 9463 8
2016 Drs. P retrouvé 2 cd's TOPNOTCH TN1619CD

Singles en ep's

bewerken
Jaar Titel Medium Uitgegeven bij Uitgiftenummer Opmerkingen
1958 Heinz Polzer Zingt uit het zangboekje voor bijzienden (door een kindervriend): Dijklied ~ De grenadiertjes ~ De twee tantes / Café chantant ~ Lachen is gezond! ~ De commensaal ~ De meisjes van de suikerwerkfabriek 7" ep Rotterdamsch studentencorps DE 99 725
1963 Ripspiqué: De commensaal (Trapportaal) ~ Ripspiqué ~ De grenadiertjes / De zusters Karamazov (Het ongeval) ~ Café chantant ~ De baardmijt 7" ep MMP 2002
1965 Het hart eener deerne en andere liederen van den gevierden tenorzanger Drandus P.: Goud ... goud! ~ Het hart eener deerne / De zusters Karamazov ~ Ripspiqué 7" ep CNR HX 1334
1966 Het trapportaal: De commensaal ~ De grenadiertjes / Quartier Putain ~ Café chantant 7" ep CNR HX 1338
1967 Het hart eener deerne / Harde smart 7" single CNR UH 9939
1968 Het speelgoedmannetje / De badkuip van de burgemeester 7" single PHILIPS JF 333 982
1968 Onze nicht in Den Haag (Cantate in A gr. t.) / In het huis der schande 7" single PHILIPS JF 334 633
1973 Veerpont / Los Pompadoros 7" single POLYDOR 2050 274 top 40-notering, 1973
1974 Dodenrit / Dixieland 7" single POLYDOR 2050 327 top 40-notering, 1974
1975 O, wat leuk / Helderziende 7" single POLYDOR 2050 342
1976 Grand prix / De liefde 7" single POLYDOR 2050 420
1976 Hart / Oor 7" single KRO DRS P 001
1978 Orgaan / Harten 7" single POLYDOR 2050 583
1981 Goederenlied (Drs. P) / Geluk is niet transportabel (Jules de Corte) 7" single FURNESS VR 10611
1981 Keep on going (Drs. P) / Transportation's limitations (Jules de Corte) 7" single FURNESS VR 10612
1983 Een miljoen / Blues voor Sobrijn 7" single POLYDOR 811 541 7 met Casey and the Pressuregroup
1984 Op rijm (Drs. P) / Op zoek (Drs. P en Ivo de Wijs) 7" single BZZTÔH BS 198440 A
1987 Knolraap en lof, schorseneren en prei / Olijf ~ Het land is moe 7" single PHILIPS 888 914 7
1990 Folklore / Sport en spel 7" single VIA 995 001 7
2016 A few thoughts on Sinterklaas / A Dutch Christmas 7" single TOPNOTCH 572 311 5

Andere liederen

bewerken

Dvd's

bewerken
Jaar Titel Uitgegeven bij Uitgiftenummer Opmerkingen
2006 Niet van talent gespeend ALPHA CENTAURI ACE 10515 dubbel-dvd met optredens van Drs. P en vele anderen die zijn werk uitvoeren (van 1964 tot 1993), een interview met Karel van de Graaf (1992), hoogtepunten uit een live-optreden in het Werftheater te Utrecht (1995) en de documentaire Niet van talent gespeend door Frank van Osch (2006)
2007 Zingt allen mee met Drs. P ALPHA CENTAURI ACE 10524 18 Onvergetelijke Liedjes, extra's met onder andere interview door Karel de Graaf, Veerpont (Heen en weer) en De zusters Karamazov'

Radio 2 Top 2000

bewerken
Nummer(s) met noteringen in de NPO Radio 2 Top 2000 '99 '00 '01 '02 '03 '04 '05 '06 '07 '08 '09 '10 '11 '12 '13 '14 '15 '16 '17 '18 '19 '20 '21 '22 '23 '24
Dodenrit 462 282 415 365 645 446 573 520 510 503 783 877 905 999 948 1160 889 1081 1117 1184 1293 1079 1387 1373 1429
Veerpont 1183 - 1392 1570 - 1599 - 1689 1670 1849 - - - - - - - - - - - - - - -

Bibliografie[23]

bewerken

Poëzie

bewerken
  • Zang- en leesboekje voor belangstellenden door een kindervriend (1953), uitgave W.L. & J. Brusse's Uitgeversmaatschappij N.V.
  • Notes on notes (1972), uitgave in eigen beheer
  • Ollekebolleke (1974) - met Pieter Nieuwint en Ivo de Wijs
  • Ons knutselhoekje. Dartelen met versvormen (1975)
  • Potverdriedubbeltjes. Zestig verschillende dichtwerkjes (1975) - met Pieter Nieuwint en Ivo de Wijs
  • Middelpracht en eeuwse praal (1975)
  • Ollekebollekes. Nieuwe verzameling (1976) - met Ivo de Wijs en Pieter Nieuwint
  • Beknopte bijzondere natuurkunde van den gezonden mensch (1976)
  • Het geheim van het bestaan. Tekst & commentaar (1977) - verzamelde teksten
  • Grink (1979)
  • Antarctica (1980)
  • Zwitserse sonnetten (1980)
  • Historische flitsen (1980)
  • Herenspraak. Vier dozijn sonnetten (1980) - met Paul Lemmens (pseudoniem van Cees van der Pluijm)
  • Dat lentebal. 33 Balladetten (1983) - met Paul Lemmens
  • Tuindersliedboek (1983)
  • Antwoord uit Leiden (1984)
  • Dartele dactylus. Ollekebollekes. Nieuwste verzameling (1984) - met Ivo de Wijs, Jean Pierre Rawie en Driek van Wissen
  • Tientallen elftallen (1985)
  • Letterkundig verskwartet, 4 × 12 versvormen (1985) - met Paul Lemmens, Driek van Wissen en Jacob Steege
  • Literair assortiment, 4 × 25 genres op rijm (1985) - met Paul Lemmens, Driek van Wissen en Jacob Steege
  • Meconium blues (1986)
  • Weelde & feestgedruis. De beste gedichten van Drs. P (1986) - samengesteld en ingeleid door Paul Lemmens
  • Heen en weer. Honderd liedteksten (1986) - samengesteld en ingeleid door Ivo de Wijs
  • Eerste klas retour (1988)
  • Nieuwe vergezichten. Dertien fonkelnieuwe versvormen (1989) - met Paul Lemmens
  • Esmeralda of De macht van het woord (1989)
  • Magnifikat (1989)
  • Flor fina. Negentien balladen (1989) - voor La Paz sigarenfabriek
  • Het scheepje van den kannibaal (1990)
  • Aquarium (1991)
  • Albanianae (1992)
  • Oudheidkunde/Zwitserse sonnetten (1993)
  • Lyriana. Poems and songs in English/Poésie et chansons en Français/Gedichte und Lieder auf Deutsch (1993)
  • Boeiende lectuur (1994)
  • Bejaard melkvee (1995)
  • Souvenir de Paris (1996)
  • Curieuze voorvallen (1996)
  • Dozijnen onzijnen (1998)
  • Tante Constance en Tante Mathilde (1999) - Liedteksten verzameld door Ivo de Wijs
  • Wis- en natuurlyriek (2000) - met Marjolein Kool
  • Grabbelton (2001)
  • De Odyssee van Drs. P (2002)
  • Mijn reis met Dante door de Hel (2003)
  • Toenemend feestgedruis (2004) - De beste gedichten van Drs. P, samengesteld, bezorgd, ingeleid en toegelicht door Cees van der Pluijm
  • Drs. P révisé (2005) - met Jaap van den Born
  • Sven de Bevrijder (2005) - (en Drie levens van Blekebeen door Kees Stip, in keerboekuitgave)
  • 3 × 3 + 2 (2006)
  • België-Zwitserland, ollekebollekes (2006) - met Paul Ilegems, ed. Manteau
  • 88 (2008)
  • Heilzame jeugdlectuur. De beste gedichten uit Toenemend Feestgedruis, vermeerderd met twintig nieuwe ollekebollekes, samengesteld, ingeleid, toegelicht en bezorgd door Cees van der Pluijm (2009)
  • Zeslettergrepigheid. De beste ollekebollekes van Drs. P, samengesteld, bezorgd, ingeleid en toegelicht door Cees van der Pluijm (2009)
  • Huidbacteriën. De Normalococcus Ordinaris en soortgenoten van nabij bekeken. (Bijzondere huidbacteriën van nabij bezien: tekeningen en reclameteksten uit de Indische periode voor het zeepmerk Bris, aangevuld met 26 nieuwe ollekebollekes.) (2009)
  • Kijkvoer & leesgenot (2011) - met Michèl de Jong
  • Weer of geen weer (2011) - met Jaap van den Born
  • Een spoom van 'Roelof de Wijkerslooth' met lichte verse verzen van Drs. P (2012) - een uitgave van de Radboud Universiteit Nijmegen
  • Jongste ontdekkingen. Ollekebollekes - Bezorgd, samengesteld en ingeleid door Michèl de Jong en Cees van der Pluijm (2013)
  • Gammal porträten, fö? Verkenningen en rariteiten in de plezierdichterij (2013) - beschouwingen over het oeuvre van Drs. P door Paul Ilegems, gevolgd door ollekebollekes uit hun correspondentie, ed. Uitgeverij Voetnoot
  • Troika Hier, Troika Daar - Het Allermooiste Bij Elkaar (2015) - gekozen door Renske de Greef en Ringo Maurer
  • De hartelijke poezen van Drs. P (2024) - met in rijmschema abaab van gedichtjes voorziene poezenkaarten, gericht aan zijn vrouw Mieke, uit de privécollectie van drs. P. - samengesteld door Michèl de Jong[24]

Proza (verhalend)

bewerken
 
Drs. P met zijn boekje Honderd uitsnijdbare, onvindbare, genietbare, verzendbare kaarten in 1977
  • Zeden en onzeden (1965)
  • Des vondelings wraak (1966)
  • Verschrikkelijke, vermakelijke, verderfelijke, kunstminnelijke en soortgelijke kaarten (1967)
  • Humor uit Engeland en Amerika (1968)
  • Allerlei ontucht (1971) (pseudoniem Drs. S)[25]
  • Notes on notes (1972)
  • Honderd uitsnijdbare, onvindbare, genietbare, verzendbare kaarten (1977)
  • Broeders, ontwaakt! (1977) - Iglo
  • Nieuw!: Weten en geweten in de reclame, ook onder de gordel van smaragd (1978)
  • Dan Teal - Het Maanvirus (1981) - stripboek met Johnn Bakker (onder pseudoniem Geo Staad); eerder verschenen als vervolgverhaal in stripweekblad Pep, jaargang 1970 nummer 46 tot en met jaargang 1971 nummer 13
  • Prachtig leesboek (1981)
  • Gewoon maar geniaal (1981)
  • Fabelmensen (1989)
  • Boeiende lectuur (1994)
  • Bredevoort boekenstad (1994)
  • Terra incognita (1995)
  • Hendrik Heen en Willem Weer (1997)
  • Heinde en verre (2005)
  • En Passant (2008)
  • Huidbacteriën. De Normalococcus Ordinaris en soortgenoten van nabij bekeken. (Bijzondere huidbacteriën van nabij bezien: tekeningen en reclameteksten uit de Indische periode voor het zeepmerk Bris, aangevuld met 26 nieuwe ollekebollekes.) (2009)
  • Bombong de kleine reus (2022), uitgave in boekvorm van een feuilleton dat in de jaren 1970 in de Donald Duck was verschenen[26]

Proza (didactisch)

bewerken
  • Maak thuis uw eigen tekst (1975)
  • Ons knutselhoekje, dartelen met versvormen (1975)
  • Plezierdichten (1979)
  • Het rijmschap (1982) - met Ivo de Wijs
  • Handboek voor plezierdichters (1983)
  • Het rijmschap compleet: en nog meer lief en leed (1984) - met Ivo de Wijs
  • Apollo in stofjas. Over elf Nederlandse rijmwoordenboeken en rijmende bastaardwoorden (van voorbeelden voorzien) met bijdragen van Drs. P en Ivo de Wijs (1985)
  • Versvormen. Leesbaar handboek (2000) - sterk uitgebreide, vernieuwde en verbeterde editie van Handboek voor plezierdichters

Prijzen

bewerken

Op de Taaldag in 2009 kreeg Polzer een oorkonde vanwege de Nederlandse Taalunie en de VRT wegens zijn bijzondere verdienste voor de Nederlandse taal. Drs. P werd bij die gelegenheid een van de grootste taalvirtuozen in de geschiedenis van het Nederlands genoemd.[27]

Nalatenschap

bewerken
 
Drs. P-plein in Amsterdam aan het Oudekerksplein 4, Quartier Putain

Sinds 2019 wordt door het Het Heen- en Weerschap (de stichting die de literaire nalatenschap van Drs. P beheert) de Drs. P Trofee uitgereikt aan een auteur of kunstenaar die "werkt in de vrolijke en vrijzinnige traditie van Drs. P". De winnaar ontvangt een replica van de kop van Heinz Polzer gemaakt door de Vlaamse kunstenares Griet De Bock. Daarnaast ontvangt de winnaar een geldbedrag dat gelijkstaat aan het jaar waarin de prijs wordt uitgereikt (in 2019 dus 2019 euro).

In 2022 werd brug 2115 in Amsterdam-Noord naar Drs. P vernoemd. In de Rotterdamse wijk Nieuw-Kralingen heeft in 2024 een straat de naam 'Drs. P-kade' gekregen.

Het Heen- en Weerschap organiseert jaarlijks een viering van de geboortedag van Drs. P. Dat gebeurt op het Oudekerksplein in Amsterdam, bij café Quartier Putain. Daar hangt een straatnaambord "Drs. P-plein".[32]

Literatuur

bewerken
  • Jaap van den Born, Heinz Polzer en zijn voorgeslacht. De opmerkelijke familiegeschiedenis van Drs. P in: De Parelduiker, 2015, nr. 5, p. 2-14.[33]
bewerken
Wikiquote heeft een of meer citaten van of over Drs. P.
Zie de categorie Drs. P van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Overgenomen van "https://nl.wiki.x.io/w/index.php?title=Drs._P&oldid=68515493"