Hilma af Klint

Hilma af Klint
	Hilma af Klint; (1901)
Persoonsgegevens
Volledige naam	Hilma af Klint
Geboren	Solna, 26 oktober 1862
Overleden	Djursholm, 21 oktober 1944
Geboorteland	Zweden
Beroep(en)	kunstschilderes
Oriënterende gegevens
Jaren actief	circa 1882-1944
Stijl(en)	Abstracte kunst
	RKD-profiel
Portaal	Kunst & Cultuur

Hilma af Klint (Solna, 26 oktober 1862 - Djursholm, 21 oktober 1944) was een Zweedse schilderes.

Leven en werk

Eftersommar (Nazomer)
(1903), in naturalistische stijl

Hilma was het vierde kind van scheepskapitein Victor af Klint en Mathilda Sonntag. Vanaf haar vroegste jeugd bracht ze de zomers door op het Zweedse eiland Adelsö in het Mälarmeer. De natuur daar werd een blijvende inspiratiebron voor haar kunst. Met haar vader deelde ze een grote interesse in wiskunde, wat merkbaar is in haar abstracte werk. Na de dood van haar zusje in 1880 kreeg ze belangstelling voor spiritualiteit, ook dit werd gereflecteerd in haar kunst. Tijdens haar studie aan de Academie in Stockholm leerde ze gelijkgezinde en spirituele vrouwen kennen met wie ze de groep "De fem" (De vijf) ging vormen. Het werk dat daaruit voortkwam werd een bijna geheime particuliere aangelegenheid. Ondertussen verdiende ze de kost met portretten en landschapsschilderkunst. Haar grote oeuvre, dat sterk esoterisch geïnspireerd was, werd na 1914 niet meer tentoongesteld.

Theosofie

Vanaf 1889 bezocht ze de Zweedse theosofische loge en op 23 mei 1904 werd ze lid van de Stockholm Loge van de Theosofische Vereniging. Ze kreeg de opdracht een reeks schilderijen te maken onder het motto Schilderijen voor de tempel. Hoewel ze zelf niet goed wist wat hiermee bedoeld werd, bracht ze dit project tot een bevredigend einde.

Postuum

In haar testament legde Hilma vast dat haar werk tot twintig jaar na haar dood niet mocht worden getoond. Pas in de jaren tachtig kreeg haar oeuvre internationale bekendheid. Ze geldt nu als een van de pioniers van de abstracte schilderkunst en een van de grote schilderessen van het begin van de 20ste eeuw.

In Nederland werd haar werk in 1987 voor het eerst getoond in het Gemeentemuseum Den Haag in het kader van de tentoonstelling The spiritual in art. De eerste solotentoonstelling in Nederland vond plaats in het Museum voor Moderne Kunst Arnhem in 2010.

Een grote overzichtstentoonstelling kwam er in 2013 in het Moderna Museet in Stockholm, die maar liefst 185.000 bezoekers trok. Aansluitend trok deze expositie naar Berlijn, Malaga en Kopenhagen. Verder waren sommige van haar werken te zien op de Biënnale van Venetië in hetzelfde jaar 2013.

In het najaar van 2018 presenteerde het Guggenheim Museum de eerste grote solotentoonstelling in de Verenigde Staten van haar werk onder de titel Paintings for the Future.^[1]

Haar nagelaten werk, ruim 1300 schilderijen en tekeningen (deels in grote formaten) en ca. 150 notitieboeken, is in het bezit van de stichting Hilma af Klints Verk.^[2]

Enkele werken

Altaarstuk nr. 1
(1907), Moderna Museet
De zevenpuntige ster, nr 5 & 7
(1908)
Svanen nr. 1 (De zwaan)
(1915), Moderna Museet
Svanen nr. 17 (De zwaan)
(1915), Moderna Museet

Tentoonstellingen (keuze)

Groepstentoonstellingen tijdens haar leven

Konst- och industriutställning, Norrköping, 1906
Konst- och industriutställning, Lund, 1907
Svenska konstnärinnor, Konstakademien, Stockholm, 1911
Baltiska utställningen, Malmö, 1914
Konstföreningen för södra Sverige och Konstnärernas förening, 1914


Solotentoonstellingen postuum

Hilma af Klints hemliga bilder, Nordiskt Konstcentrum, Helsinki, Finland; PS 1, New York; Listasafn Reykjavíkur, Reykjavik, Island; Galleri F 15, Moss, Noorwegen
Ockult målarinna och abstrakt pionjär, Moderna Museet, Stockholm; Göteborgs Konsthall, Göteborg; Fyns Konstmuseum, 1989–1991
De geheime schilderijen van Hilma af Klint. Museum voor Moderne Kunst, Arnhem. Maart tot mei 2010
Beyond Colour. innerhalb See! Colour! - Vier solotentoonstellingen in het Kulturforum Järna, Zweden met James Turrell, Rudolf Steiner Mei tot oktober 2011
Hilma af Klint – Abstrakt pionjär. Moderna Museet, Stockholm, 16 februari tot 26 mei 2013^[3]; Hamburger Bahnhof^[4]^[5]; Museo Picasso, Málaga, Spanien; Louisiana Museum of Modern Art, Humlebæk, Denemarken, 7 maart tot 6 juli 2014
Hilma af Klint: Paintings for the future. Guggenheim, New York, 12 oktober 2018 tot 23 april 2019.

Groepstentoonstellingen postuum

The Spiritual in Art, Abstract Painting 1890–1985, Los Angeles County Museum of Art, Museum of Contemporary Art, Chicago, Gemeentemuseum Den Haag 1986-1987
Okkultismus und Avantgarde -von Munch bis Mondrian, 1900–1915, Schirn Kunsthalle, Frankfurt am Main, 1995
Rudolf Steiner; die Alchemie des Alltags, Kunstmuseum Wolfsburg; Kunstmuseum Stuttgart; Dox Centre Prag, Vitra Design Museum Weil am Rhein, 2011–2013
L´Europe des Esprits, Zentrum Paul Klee, Bern, 2012
Swedish Ecstasy, Bozar, Brussel, 17 februari tot 21 mei 2023^[6]
Hilma af Klint en Piet Mondriaan: Levensvormen, Kunstmuseum Den Haag, 7 oktober 2023 tot en met 25 februari 2024^[7]

Literatuur

The Spiritual in Art. Abstract Painting 1890-1985, Los Angeles County Museum of Art, 1986.
Åke Fant: Okkultismus und Abstraktion, die Malerin Hilma af Klint. Albertina, Wien 1992, ISBN 3-900656-17-7.
Åke Fant: Secret Pictures by Hilma af Klint. The Nordic Arts Centre, Helsinki-Helsingfors, 1988–1989, ISBN 951-96051-6-9.
John Hutchinson (Hrsg.): Hilma af Klint, the Greatness of Things. Douglas Hyde Gallery, Dublin 2005, ISBN 0907660991.
Ronald Jones und Liv Stoltz; Spirited Away; Occultist, mystic and painter: the life and legacy of Hilma af Klint in Frieze Magazin Nr 135, Oktober 2010. (Englisch) online
Claudia Dichter u. a. (Hrsg.): The Message. Kunst und Okkultismus. Mit einem Essay von André Breton. Katalog zur Ausstellung im Kunstmuseum Bochum. Walther König, Köln 2007, ISBN 978-3-86560-342-5.
Iris Müller-Westermann (Hrsg.): Hilma af Klint. A Pioneer of Abstraction. Stockholm 2013, Hatje Cantz, Ostfildern 2013, ISBN 978-3-7757-3489-9,

Film

Bronnen, noten en/of referenties

↑ https://www.guggenheim.org/exhibition/hilma-af-klint. Gearchiveerd op 17 juli 2023.
↑ (sv) Website van de stichting Hilma af Klints Verk
↑ (en) Website van het Museum, laatst geraadpleegd op 8 januari 2013.
↑ (en) Web^{[dode link]}
↑ (de) Recensie in DIE ZEIT
↑ De eerste abstracte kunstenaar was geen man, maar een vrouw: Bozar toont lang verborgen psychedelische schilderijen van Hilma Af Klint. vrtnws.be (16 februari 2023). Gearchiveerd op 18 februari 2023. Geraadpleegd op 18 februari 2023.
↑ Hilma af Klint & Piet Mondriaan. Kunstmuseum Den Haag (29 juni 2022).

Zie de categorie Hilma af Klint van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] ttps://www.guggenheim.org/exhibition/hilma-af-klint. Gearchiveerd op 17 juli 2023.

[2] (sv) Website van de stichting Hilma af Klints Verk

[3] (en) Website van het Museum, laatst geraadpleegd op 8 januari 2013.

[4] (en) Web^{[dode link]}

[5] (de) Recensie in DIE ZEIT

[6] De eerste abstracte kunstenaar was geen man, maar een vrouw: Bozar toont lang verborgen psychedelische schilderijen van Hilma Af Klint. vrtnws.be (16 februari 2023). Gearchiveerd op 18 februari 2023. Geraadpleegd op 18 februari 2023.

[7] Hilma af Klint & Piet Mondriaan. Kunstmuseum Den Haag (29 juni 2022).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]