Hoeve Libeek
Hoeve Libeek is een boerderij en voormalig kasteel in het Nederlandse dorp Libeek, provincie Limburg. Het gebouwencomplex is een rijksmonument.
| Hoeve Libeek | ||
|---|---|---|
.JPG)
| ||
Libeek in 2010
| ||
| Locatie | Libeek | |
| Algemeen | ||
| Kasteeltype | woontoren | |
| Bouwmateriaal | mergel en baksteen | |
| Huidige functie | boerderij | |
| Gebouwd in | 13e eeuw | |
| Monumentale status | rijksmonument | |
| Monumentnummer | 34735 | |
| ||
Libeek in 1958
| ||
Geschiedenis
bewerkenDe oudste vermelding van kasteel Libeek dateert uit 1286: in dat jaar kreeg de hertog van Brabant het ‘chastel libois’ in handen. De inname en mogelijke verwoesting van het huis door de hertog zal deel hebben uitgemaakt van de Limburgse Successieoorlog die na de dood van de Limburgse hertog Walram IV was uitgebroken. Waarschijnlijk was Libeek oorspronkelijk een Limburgs bezit en daardoor een onderdeel geworden van de strijd. In 1290 benoemde Jan van Heelu het ‘Lybois huus’[1] ook in zijn kroniek over Brabant.
Het herbouwde kasteel werd in de 14e eeuw bewoond door een familie die zich Van Libeek noemde. Een van de leden van deze familie was Nicolaas, die in 1371 deelnam aan de slag bij Baesweiler.
In de 15e eeuw kwam Libeek in handen van de familie Van Imstenraedt. Zij noemden zich uiteindelijk ook Van Libeek, naar hun bezit.
In 1557 was Libeek in eigendom van het echtpaar Hendrik van Holsit en Maria van Eynatten. Zij overleden in dat jaar en lieten het kasteel na aan dochter Maria. Omdat zij gehuwd was met een telg uit het geslacht Van Hulsberg genaamd Schaloen, kwam Libeek in deze familie terecht. Voor Maria’s kleinzoon Johan Reinier Hoen van Cartils was het bezit van Libeek een middel om lid te mogen worden van de ridderschap. Overigens werd Libeek sinds 1627 niet meer door de adellijke eigenaren zelf bewoond en was het een pachthoeve geworden.
In de 18e eeuw vererfde Libeek naar de familie Hoen van Neufchâteau. In de 19e eeuw kreeg de familie De Loë het huis in handen en zij behielden het tot in de 20e eeuw.
Beschrijving
bewerkenKasteel Libeek lag in de heerlijkheid Eijsden. Het was een riddermatig huis, waardoor de eigenaar toegang kon krijgen tot de Ridderschap van Valkenburg.
De huidige rechthoekige, besloten hoeve gaat deels nog terug tot in de 13e eeuw. Mogelijk was het gebouw oorspronkelijk voorzien van een slotgracht. De waterpoel die tot in de 21e eeuw nog aan de noordzijde aanwezig was, zou hier een restant van kunnen zijn.
Het onderkelderde hoofdgebouw van mergelsteen telt twee bouwlagen en een bel-etage, en wordt afgedekt middels een zadeldak. De middelste kelder dateert uit de 13e eeuw en is daarmee het oudste gedeelte van het huis. Deze kelder is circa 9 bij 7 meter groot en heeft muren van 1 meter dikte. Boven deze kelder zal de oorspronkelijke woontoren hebben gestaan. De zuidelijke kelder is in de 14e eeuw toegevoegd. In de 15e eeuw is de bebouwing boven de kelders vervangen door nieuwbouw, waarbij de middelste kelder van nieuwe, gotische ribgewelven werd voorzien.
Aan de noordzijde is in de 16e eeuw een dwarsgeplaatste vleugel toegevoegd. Deze vleugel is opgetrokken in mergelsteen; de kelder wordt afgedekt door een ellipsbooggewelf. In de muren zijn schietgaten aangebracht.
In de 19e eeuw is aan de oostzijde een niet-onderkelderde bakstenen zijbeuk aangebouwd. In dit gedeelte bevinden zich een trappenhuis en de keuken. Vermoedelijk verving deze aanbouw een 16e-eeuws trappenhuis.
De boerderijgebouwen rond de binnenplaats zijn in de 18e en 19e eeuw opgetrokken.
Trivia
bewerken- In de jaren '70 werden in de Hoeve Libeek opnames gemaakt voor de tv-serie Dagboek van een herdershond. De hoeve deed dienst als boerderij van 'boer Bonte'.[2]
- Vanaf 1974 werden in de Hoeve Libeek jaarlijks in juli de Hoevefeesten georganiseerd door fanfare Sint Gertrudis van Sint Geertruid, met live-muziek, proeverijen en een boerenbruiloft.[3][4]
- Wim Hupperetz, Ben Olde Meierink en Ronald Rommes (2005). Kastelen in Limburg. Matrijs, Utrecht, "Margraten", pp. 486-488.
- Libeek, Kastelenlexicon
- van Agt, J.F. (1962). Zuid-Limburg uitgezonderd Maastricht. Staatsdrukkerij- en Uitgeverijbedrijf, Den Haag, "Sint Geertruid", pp. 156-158.
- Hoeve Libeek, Heemkunde St. Geertruid
- ↑ Hermans, Taco (2016). Middeleeuwse woontorens in Nederland: de bouwhistorische benadering van kasteelvorm. Uitgeverij Verloren. ISBN 978-90-8704-587-6.
- ↑ Door het decor van Dagboek van een Herdershond issuu.com, VVV Zuid-Limburg p.22-23, 10 mei 2022
- ↑ Preuve! tijdens Hoevefeesten NieuweOogst.nl, 19 juli 2014
- ↑ Daar is mijn vaderland: operazanger Hubert Delamboye L1.nl, 4 september 2020
