Spoorlijn Keulen - Frankfurt

De Spoorlijn Keulen - Frankfurt (NBS Köln - Rhein/Main) is een Duitse hogesnelheidslijn tussen Keulen en Frankfurt am Main geschikt voor een maximumsnelheid van 300 km/h.

DB 2690 aansluiting Köln Steinstraße - Frankfurt Stadion
Totale lengte	166,2 km
Spoorwijdte	normaalspoor 1435 mm
Aangelegd door	Deutsche Bahn
Geopend	1 augustus 2002
Huidige status	in gebruik
Geëlektrificeerd	2002
Baanvaksnelheid	300 km/u
Beveiliging of treinbeïnvloeding	LZB, PZB
Treindienst door	DB
Traject
Legenda DB 2651 van Köln Messe/Deutz DB 2324 van Mülheim (Ruhr)-Speldorf 9,2 aansluiting Steinstraße aansl. Steinstraße, DB 2621 van aansl. Posthof aansl. Gremberg Süd, DB 2666 van Köln-Kalk Nord Porz (Rhein) industrieaansluiting DB 2691 van aansl. Flughafen Nordwest Porz-Wahn DB 2693+DB 2694 van aansl Porz-Wahn Nord aansl. Porz-Wahn Süd Spich Troisdorftunnel 627 m DB 9611 van Zündorf Troisdorf DB 2324 naar Niederlahnstein DB 2695 naar Bonn-Oberkassel DB 10 van Friedrich-Wilhelms-Hütte opgebroken Agger 26,0 Siegburg/Bonn DB 2657 naar Olpe thans industrieaansluiting DB 2651 naar Gießen 27,4 Siegauen tunnel 2502m Sieg 29,9 37,6 Hasenpohlviaduct 127m 39,2 Ittenbachtunnel 1145m 40,5 Laagshoftunnel 255m 41,1 Logebachviaduct 173m 41,3 Aegidienbergtunnel 1240m 42,9 Klusetunnel 198m 43,1 Kochenbachviaduct 150m 44,5 Rottbitzetunnel 990m grens Noordrijn-Westfalen - Rijnland-Palts 47,0 Windhagentunnel 400m 47,8 Fischerhausviaduct 344m 48,6 Günterscheid-Tunnel 1130m Hallerbachviaduct 992m DB 3033 van Linz (Rhein) opgebroken DB 3033 naar Flammersfeld opgebroken Wiedviaduct 387m 53,0 Ammerich tunnel 755m 53,8 53,8 Fernthal tunnel 1555m 55,4 58,8 Dasbachviaduct 218m 61,7 Willroth 62,0 Willroth tunnel 80m 75,6 Kutscheidviaduct 67m 76,4 Deesentunnel 338m 78,2 Deesener-Wald tunnel 1270m DB 3032, Engers - Au buiten gebruik 83,8 Dernbachertunnel 3305m 87,1 DB 3731 van Siershahn 89,1 Montabaur vanaf 2002 Montabaur tot 2002 DB 3731 naar Staffel 89,9 Himmelbergtunnel 2395m Ahrbachviaduct 92,5 Wahnscheidtunnel 735m Holbachviaduct 93,3 Dickhecktunnel 570m 93,9 Eisenbachviaduct 138m 94,1 Eichheidetunnel 1750m 96,2 Wiesengrundviaduct 338m 96,7 Eichen-Diekenscheid tunnel 400m 97,5 Lange-Issel tunnel 1015m 98,5 grens Rijnland-Palts - Hessen 100,4 Elzer-Berg tunnel 1110m 101,5 105,8 DB 3730, Limburg - Altenkirchen Elbbachviaduct 106,7 Limburger tunnel 2395m 109,2 Lahntalviaduct 438m Lahn DB 3710, Koblenz Hbf - Wetzlar 110,5 Limburg Süd 113,0 Lindenholzhausen Wörsbachviaduct 528m 126,9 Hessenweiler tunnel 368m 127,3 Roter-Graben viaduct 132m Wallbachtalbrücke 534m 130,6 Wörsdorf tunnel 525m 131,1 133,8 Idsteinertunnel 2069m 137,0 Idstein 138,0 Niedernhausenertunnel 2765m 140,8 141,6 Theißviaduct 484m 142,9 Hellenbergtunnel 552m DB 3701, Wiesbaden Hbf - Niedernhausen 145,4 Schulwaldtunnel 4500m 149,9 151,4 Breckenheimer Tunnel 1150m 152,5 aansluiting Breckenheim DB 3509 naar Wiesbaden Hbf 155,0 DB 3603, Wiesbaden Hbf - Frankfurt Hbf Mainbrug Eddersheim 324m 161,5 aansl Caltex, DB 3627 naar aansl Brunnenschneise DB 3520 van Mainz Hbf, Caltex-Brücke 351m 163,4 aansl Mönchhof, DB 3539 van aansl Mönchwald 167,1 Kelsterbacher tunnel 994m DB 3683 169,3 Frankfurt Flughafen Fernbahnhof Frankfurt Flughafen Regionalbahnhof DB 3683 170,3 Frankfurter Kreuz tunnel 1559m DB 3656 naar Zeppelinheim 171,4 Frankfurter Kreuz 172,2 172,7 B43 tunnel 131m DB 4010 van Mannheim Hbf 173,6 Frankfurt am Main Stadion DB 3683 naar aansluiting Kleyerstraße DB 3520 naar Frankfurt Hbf DB 3650 naar Frankfurt (Main) Süd

Geschiedenis

De Hallerbachtalbrücke langs Bundesautobahn 3

ICE voor de Schulwaldtunnel nabij Wiesbaden-Auringen - de langste tunnel met 4500 m op deze spoorlijn

De bouw is begonnen in december 1995 en is voltooid in december 2001. Na de nodige proef- en meetritten is de lijn op 25 juli 2002 feestelijk geopend door bondskanselier Gerhard Schröder. Vanaf 1 augustus 2002 werd de lijn bereden door ICE-shuttles Keulen-Frankfurt. Met ingang van de nieuwe dienstregeling op 15 december 2002 werd de lijn geïntegreerd in het bestaande ICE-netwerk. Zo rijden bijvoorbeeld de ICE Amsterdam-Frankfurt en de ICE Brussel-Frankfurt sindsdien via deze hogesnelheidslijn.

De 166 kilometer lange verbinding brengt de reistijd tussen Köln Hbf en Frankfurt (Main) Hbf terug van 2 uur en 13 minuten tot slechts 58 minuten. De totale kosten bedroegen 8 miljard Duitse mark (4,09 miljard euro). De lijn is grotendeels gebundeld met de Bundesautobahn 3 en telt 30 tunnels met een totale lengte van 47 kilometer en 18 viaducten met een gezamenlijke lengte van 6 kilometer.

In tegenstelling tot eerdere Duitse nieuwbouwlijnen is deze lijn alleen voor personentreinen bedoeld. Daarom kent de lijn, net als de Franse LGV's steilere hellingen (tot 4%). Op de lijn zijn dan ook alleen de treinen ICE 3/ICE 3M en ICE 4 toegelaten. Bijzonder aan de lijn is ook het gebruik van ballastloos spoor. De rails zijn direct bevestigd aan een betonconstructie, waardoor het mogelijk is het spoor met een grotere verkanting aan te leggen. Daardoor wordt het voor treinen mogelijk om op topsnelheid krappere bogen te berijden.

Stations op de lijn

• Siegburg/Bonn
• Montabaur
• Limburg Süd
• Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof (luchthaven Frankfurt)

Treindiensten

De Deutsche Bahn verzorgt het personenvervoer op dit traject met ICE-treinen.

Serie	Treinsoort	Route	Bijzonderheden
ICE 20	InterCityExpress (DB Fernverkehr)	[ Kiel Hbf – Neumünster ] / [ Hamburg-Altona ] – Hamburg Dammtor – Hamburg Hbf – Lüneburg – Uelzen – Hannover Hbf – Göttingen – Kassel-Wilhelmshöhe – Fulda – Hanau Hbf – Frankfurt (Main) Hbf – [ Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Mainz Hbf – Wiesbaden Hbf ] / [ Mannheim Hbf – Karlsruhe Hbf – Baden-Baden – Freiburg (Breisgau) Hbf – Basel Bad Bf – Basel SBB – Zürich Hbf ]	Rijdt elke twee uur.
ICE 22	InterCityExpress (DB Fernverkehr)	[ [ Kiel Hbf – Neumünster ] / [ Hamburg-Altona ] – Hamburg Dammtor – Hamburg Hbf ] / [ Oldenburg (Oldb) Hbf – Bremen Hbf ] – Hannover Hbf – Kassel-Wilhelmshöhe – Frankfurt (Main) Hbf – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Mannheim Hbf – Stuttgart Hbf	Rijdt elke twee uur. Één trein per dag van/naar Oldenburg.
ICE 41	InterCityExpress (DB Fernverkehr)	[ Dortmund Hbf – Bochum Hbf – Essen Hbf – Duisburg Hbf – Düsseldorf Hbf – Köln Messe/Deutz – Siegburg/Bonn – Montabaur – Limburg Süd – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Frankfurt (Main) Hbf – Aschaffenburg Hbf ] / [ Darmstadt Hbf – Frankfurt (Main) Hbf – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Limburg Süd – Montabaur – Siegburg/Bonn – Köln Messe/Deutz – Düsseldorf Hbf – Duisburg Hbf – Essen Hbf – Bochum Hbf – Dortmund Hbf – Hamm (Westf) – Soest – Lippstadt – Paderborn Hbf – Altenbeken – Warburg (Westf) – Kassel-Wilhelmshöhe – Fulda ] – Würzburg Hbf – Nürnberg Hbf – München Hbf – Tutzing – Murnau – Oberau – Garmisch-Partenkirchen	Elk uur tussen Dortmund en München. Éénmaal per dag vanaf Darmstadt via Dortmund en Kassel naar München. Één trein op zaterdag door tot Garmisch-Partenkirchen.
ICE 42	InterCityExpress (DB Fernverkehr)	Münster (Westf) Hbf – Dortmund Hbf – Bochum Hbf – Essen Hbf – Duisburg Hbf – Düsseldorf Hbf – Köln Hbf – Siegburg/Bonn – Montabaur – Limburg Süd – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Mannheim Hbf – Stuttgart Hbf – Ulm Hbf – Augsburg Hbf – München-Pasing – München Hbf	Eenmaal per twee uur tussen Dortmund en München.
100 ICE 43	Intercity-Express (NS International)	Amsterdam Centraal – Utrecht Centraal – Arnhem Centraal – Oberhausen Hbf – Duisburg Hbf – Düsseldorf Hbf ] / [ Hannover Hbf – Minden (Westf) – Herford – Bielefeld Hbf – Gütersloh Hbf – Hamm (Westf) – Hagen Hbf – Wuppertal Hbf ] – Köln Hbf – Siegburg/Bonn – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Mannheim Hbf – Karlsruhe Hbf – Offenburg – Freiburg (Breisgau) Hbf – Basel Bad Bf – Basel SBB	Eén keer per dag tussen Amsterdam en Basel.
ICE 45	InterCityExpress (DB Fernverkehr)	Köln Hbf – Siegburg/Bonn – Montabaur – Limburg Süd – Wiesbaden Hbf – Mainz Hbf – Mannheim Hbf – Heidelberg Hbf – Wiesloch-Walldorf – Vaihingen (Enz) – Stuttgart Hbf
ICE 47	Intercity-Express (DB Fernverkehr)	Dortmund Hbf – Bochum Hbf – Essen Hbf – Duisburg Hbf – Düsseldorf Hbf – Köln Messe/Deutz – Köln/Bonn Flughafen – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Mannheim Hbf – Stuttgart Hbf – Ulm Hbf – Augsburg Hbf – München-Pasing – München Hbf
ICE 49	InterCityExpress (DB Fernverkehr)	Köln Hbf – Siegburg/Bonn – Montabaur – Limburg Süd – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Frankfurt (Main) Hbf
ICE 50	InterCityExpress (DB Fernverkehr)	Dresden Hbf – Dresden-Neustadt – Riesa – Leipzig Hbf – Erfurt Hbf – Gotha – Eisenach – Bad Hersfeld – Fulda – [ Hanau Hbf – Frankfurt (Main) Süd – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof ] / [ Frankfurt (Main) Hbf – [ Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Mainz Hbf – Wiesbaden Hbf ] / [ Darmstadt Hbf – Mannheim Hbf – Neustadt (Weinstr) Hbf – Kaiserslautern Hbf – Homburg (Saar) Hbf – Saarbrücken Hbf ] ] ]
120/220 ICE 78	Intercity-Express (NS International)	Amsterdam Centraal – Utrecht Centraal – Arnhem Centraal – Oberhausen Hbf – Duisburg Hbf – Düsseldorf Hbf – Köln Hbf – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Frankfurt (Main) Hbf	Wordt aangevuld door de serie 100 / ICE 43.
ICE 79	InterCityExpress (DB Fernverkehr)	Brussel-Zuid – Brussel-Noord – Luik-Guillemins – Aachen Hbf – Köln Hbf – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Frankfurt (Main) Hbf	Rijdt elke twee uur.
IC 31	Intercity (DB Fernverkehr)	[ [ Kiel Hbf – Neumünster ] / [ Hamburg-Altona ] – Hamburg Dammtor ] / [ Fehmarn-Burg – Oldenburg (Holst) – Lübeck Hbf ] – Hamburg Hbf – Hamburg-Harburg – Bremen Hbf – Osnabrück Hbf – Münster Hbf – Dortmund Hbf – Hagen Hbf – Wuppertal Hbf – Solingen Hbf – Köln Hbf – Bonn Hbf – Remagen – Andernach – Koblenz Hbf – Boppard Hbf – Bingen (Rhein) Hbf – Mainz Hbf – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Frankfurt (Main) Hbf – Hanau Hbf – Würzburg Hbf – Nürnberg Hbf – Regensburg Hbf – Plattling – Passau Hbf	Twee treinen per dag per richting. 's Zomers één trein vanaf Fehmarn.
IC 50	Intercity (DB Fernverkehr)	[ Ostseebad Binz – Stralsund Hbf – Greifswald – Züssow – Pasewalk – Angermünde – Berlin Gesundbrunnen – Berlin Hbf – Berlin Südkreuz – Lutherstadt Wittenberg – Halle (Saale) Hbf – ] / [ Leipzig Hbf ] – Erfurt Hbf – Eisenach – [ Bebra – Kassel-Wilhelmshöhe – Warburg (Westf) – Altenbeken – Paderborn Hbf – Lippstadt – Soest – Hamm (Westf) – Dortmund Hbf – Bochum Hbf – Essen Hbf – Duisburg Hbf – Düsseldorf Flughafen – Düsseldorf Hbf ] / [ Fulda – Frankfurt (Main) Hbf – [ Darmstadt Hbf – Mannheim Hbf – Ludwigshafen (Rhein) Hbf – Neustadt (Weinstr) Hbf – Kaiserslautern Hbf – Homburg (Saar) Hbf – Saarbrücken Hbf ] / [ Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Mainz Hbf – Wiesbaden Hbf ]	Tweemaal per dag tussen Frankfurt en Saarbrücken. Eenmaal per dag van Stralsund naar Frankfurt.
NJ 400	ÖBB Nightjet (ÖBB)	Amsterdam Centraal – Utrecht Centraal – Arnhem Centraal – Düsseldorf Hbf – Köln Messe/Deutz – Würzburg Hbf – Nürnberg Hbf – Augsburg Hbf – München Hbf – Rosenheim – Wörgl Hbf – Jenbach – Innsbruck Hbf	Rijdt tussen Amsterdam en Nürnberg gekoppeld met NightJet 40420.
NJ 40420	ÖBB Nightjet (ÖBB)	Amsterdam Centraal – Utrecht Centraal – Arnhem Centraal – Düsseldorf Hbf – Köln Messe/Deutz – Würzburg Hbf – Nürnberg Hbf – Regensburg Hbf – Wels Hbf – Linz Hbf – Sankt Pölten Hbf – Wien Meidling – Wien Hbf	Rijdt tussen Amsterdam en Nürnberg gekoppeld met NightJet 400.

Aansluitingen

In de volgende plaatsen is er een aansluiting op de volgende spoorlijnen:

aansluiting Steinstraße

DB 2324, spoorlijn tussen Mülheim-Speldorf en Niederlahnstein

DB 2651, spoorlijn tussen Keulen en Gießen

aansluiting Porz-Wahn Süd

DB 2691, spoorlijn tussen de aansluiting Flughafen Nordwest en de aansluiting Porz-Wahn Süd

Siegburg/Bonn

DB 2651, spoorlijn tussen Keulen en Gießen

Montabaur

DB 3731, spoorlijn tussen Staffel en Siershahn

aansluiting Breckenheim

DB 3509, spoorlijn tussen de aansluiting Breckenheim en Wiesbaden

aansluiting Raunheim Caltex

DB 3627, spoorlijn tussen de aansluiting Raunheim Caltex en de aansluiting Raunheim Brunnenschneise

aansluiting Naunheim Mönchhof

DB 3539, spoorlijn tussen de aansluiting Raunheim Mönchwald en de aansluiting Raunheim Mönchhof

Frankfurt am Main Flughafen Fernbahnhof

DB 3656, spoorlijn tussen Frankfurt am Main Flughafen Fernbahnhof en Zeppelinheim

Frankfurt am Main Stadion

DB 3650, spoorlijn tussen Frankfurt Stadion en Frankfurt Süd

DB 3683, spoorlijn tussen de aansluiting Kleyerstraße en Kelsterbach

DB 4010, spoorlijn tussen Mannheim en Frankfurt

Elektrificatie

Het traject werd bij aanleg geëlektrificeerd met een wisselspanning van 15.000 volt 16⅔ Hz.

Literatuur

• Eisenbahnatlas Deutschland. Schweers + Wall, Aachen 2014, ISBN 978-3-89494-145-1.

Bronnen, noten en/of referenties

• http://nrwbahnarchiv.bplaced.net/strecken/2690.htm
• http://www.eisenbahntunnel-portal.de/lb/inhalt/tunnelportale/2690.html
• http://www.sporenplan.nl/figuren/tekeningen/db_normaal/db_nrw/koeln.pdf
• http://www.sporenplan.nl/figuren/tekeningen/db_normaal/db_hessen/mainz.pdf
• http://www.sporenplan.nl/figuren/tekeningen/db_normaal/db_hessen/frankfurt.pdf

Hogesnelheidslijnen

Mediabestanden

Zie de categorie Hogesnelheidslijn Köln - Rhein/Main van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.