Horologium van Augustus

Het Horologium van Augustus (Latijn:Horologium Augusti of Solarium Augusti) was een zonnewijzer van enorme afmetingen gebouwd in opdracht van keizer Augustus en door hem gewijd aan de zon in het oude Rome.

Horologium van Augustus
Restanten van het horologium, teruggevonden in kelders van huizen op het Marsveld
Locatie	Campus Martius
Voltooid	9 n.Chr.
In opdracht van	Augustus
Type bouwwerk	Zonnewijzer
Lijst van antieke bouwwerken in Rome
Portaal    Romeinse Rijk

De obelisk van Augustus, nu op het Piazza Montecitorio

De horizontale zonnewijzer was gebouwd op het Marsveld in Rome op de plaats waar Augustus na het beëindigen van de burgeroorlogen een aantal werken liet uitvoeren om zichzelf voor de door hem verkregen Pax Romana te laten eren. Naast het Horologium verschenen hier de Ara Pacis, een openbaar park en een mausoleum voor de keizer en zijn familie. Het Horologium werd door Augustus in 9 n.Chr. ingewijd.

Als gnomon (naald) diende een 30 meter hoge obelisk die Augustus uit Egypte had laten overkomen. De obelisk stond oorspronkelijk in Heliopolis, stamt uit de 6e eeuw v.Chr. en is gemaakt onder farao Psammetichus II. Op de obelisk werd een bol geplaatst waarvan de schaduw op een plein viel waar in het travertijnen plaveisel bronzen markeringen waren aangebracht waarop de tijd kon worden afgelezen. De afmetingen van het plein waren 160 bij 75 meter, en daarmee is het Horologium waarschijnlijk de grootste zonnewijzer ooit gebouwd.

Op 23 september, de verjaardag van de keizer, reikte de schaduw tot aan het midden van de Ara Pacis. Dit symboliseerde dat Augustus altijd al als vredesbrenger was voorbestemd.

De zonnewijzer is na de Romeinse tijd verloren gegaan. Door de regelmatige overstromingen van de Tiber, en het daarna achterblijven van lagen slib, steeg het grondniveau door de eeuwen heen een paar meter en bovendien werd het Marsveld in de middeleeuwen de drukst bevolkte wijk van de stad. De obelisk werd in 1748 in delen weer opgegraven. In 1792 werd deze met de restanten van de Zuil van Antoninus Pius gerestaureerd en geplaatst op het Piazza Montecitorio.

De antieke wijdingsinscriptie is bewaard gebleven en luidt:

IMP CAESAR DIVI F AUGUSTUS PONTIFEX MAXIMUS IMP XII COS XI TRIB POT XIV AEGUPTO IN POTESTATEM POPULI ROMANI REDACTA SOLI DONUM DEDIT

Imperator Caesar zoon van een vergoddelijkte Augustus pontifex maximus 12 keer imperator, 11 keer consul, 14 keer (bekleed met) tribunicia potestas. Nadat Egypte onder het gezag van het Romeinse volk gebracht was heeft hij (deze obelisk) aan de zon geschonken

Zie ook

• Ara Pacis

Bibliografie

• E. Buchner, Die Sonnenuhr des Augustus. Nachdruck aus RM 1976 und 1980 und Nachtrag über die Ausgrabung 1980/1981, Mainz, 1982. ISBN 3805304307
• E. Buchner, Neues zur Sonnenuhr des Augustus, in Nürnberger Blätter zur Archäologie 10 (1993–94), pp. 77–84. (antwoord op de kritiek van Schütz)
• M. Schütz, Zur Sonnenuhr des Augustus auf dem Marsfeld, in Gymnasium 97 (1990), pp. 432–457. (twijfelt aan enkele aspecten van Buchners reconstructie)
• P. Zanker, Augustus und die Macht der Bilder, München, 1987. ISBN 3406320678

Mediabestanden

Zie de categorie Horologium Augusti van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.