Jan van Loo

Jan van Loo (Groningen, 16 april 1823 - Zwolle, 8 juni 1910) was een orgelbouwer.

Leven en werk

Hij was de zoon van de schipper Gerardus van Loo en zijn vrouw Geesje de Vries. Mogelijk is hij opgevoed buiten het eigen gezin, daar zijn moeder kort na de bevalling overleed.

Kennis van de orgelbouw deed hij op in de orgelmakerij van Petrus van Oeckelen (1792-1878) te Harendermolen. Op 6 oktober 1853 huwde hij in Groningen met Elizabeth Regina van Oeckelen (1825-1909), een dochter van zijn werkgever.

Beweringen dat er een familierelatie zou hebben bestaan tussen Van Loo en de orgelmakers Scheuer kunnen naar het rijk der fabelen worden verwezen. Dat Van Loo de gebroeders Scheuer behulpzaam is geweest bij de bouw van het orgel in de Grote Kerk te Enschede (verloren gegaan tijdens de stadsbrand van 1862) kon nimmer worden aangetoond. Ook is het niet juist Van Loo als de voortzetter van de orgelmakerij van Scheuer aan te merken. In 1854 heeft Van Loo zich in Zwolle gevestigd. Hij overleed aldaar op 8 juni 1910.

In het werk van deze orgelmaker zijn enige karakteristieken aan te wijzen, zowel ten aanzien van het pijpwerk als van de kassen, die in het werk van Van Oeckelen zijn terug te vinden. Zijn orgels behoren, op een uitzondering na, alle tot het type van het balustrade-orgel. Daarbij is een specifiek kenmerk dat de onderzijde van het orgelfront een lijn vormt met de onderzijde van de balustrade. De lier op de middentoren en de brede voluten aan de kassen zijn voor de maker eveneens kenmerkend. De orgels in Lutten, Blokzijl en Hall (Gelderland) zijn nog redelijk gaaf. Het aantal vervaardigde orgels is bescheiden gebleven, mede omdat de orgelmaker vanaf 1875 als medefirmant zich toelegde op de fabricage van geheel andere producten (wasdoek).

Orgels

Tot de belangrijkste werkzaamheden behoorden:

1858 - Lutten, n.h. kerk (nieuwbouw);
1858 - Blokzijl, doopsgezinde kerk (nieuwbouw);
1860 - Vollenhove, grote kerk (uitbreiding met vrij pedaal/pedaaltorens);
1864 - Heino, r.k. kerk (nieuwbouw);
1866 - Hall, n.h. kerk (nieuwbouw);
1866 - Zwolle, chr. afgescheiden kerk (nagenoeg nieuwbouw);
1867 - Oud Avereest, n.h. kerk (nieuwbouw);
1870 - Dedemsvaart, n.h. kerk (nieuwbouw).

Orgel uit 1858 in de Doopsgezinde kerk van Blokzijl
Orgel van 1866 in de Sint-Ludgerkerk in Hall
Orgel uit 1870 in de Hervomde kerk in Dedemsvaart

Bronnen, noten en/of referenties

H.D.J. Krikke, De Zwolse orgelbouwer J. van Loo, in: Twintig verhalen over het orgel en nog wat, Elburg 1998, blz. 5-11.
H.C.J. Wullink, Wie maakte het orgel in de Doopsgezinde kerk te Blokzijl?, de Mixtuur, nr. 35 (mei 1981), blz. 200-206.
H.C.J. Wullink, Jan van Loo, orgelmaker en wasdoekfabrikant, de Mixtuur, nr. 41, blz. 449-451.
H.C.J. Wullink, De Zwolse orgelmaker Jan van Loo (1823-1910), Elburg 2011.