Jan van der Veen (dichter)
Jan van der Veen (Haarlem, ca. 1587[a] - Deventer, 2 september 1659[3]) was een Nederlands dichter die zich voornamelijk in Deventer ophield, waardoor hij ook wel de Deventer Dichter en zelfs de Deventer Vader Cats[b] werd genoemd. Hij was voornamelijk bekend om zijn dichtbundel 'Zinnebeelden oft Adamsappel' waarin hij de menselijke zonden beschrijft en verwerpt. Hij boekte veel succes en als gevolg daarvan bracht de uitgever, Everhard Cloppenburgh, een quarto-uitgave uit[4]
._Apotheker_en_dichter_te_Deventer_Rijksmuseum_SK-A-4574.jpeg)
_(14559175529).jpg)
Biografie
bewerkenHoewel Van der Veen niet in Deventer was geboren, kwamen zijn ouders wel uit de Hanzestad. Een verklaring voor het feit dat zij destijds in Haarlem woonden, is dat deze stad in 1578 verlost was van de Spanjaarden, maar Deventer nog bezet gebied was. Zijn ouders waren tijdens het Beleg van Deventer in 1578 naar Haarlem uitgeweken.[3][5][a] Van der Veen zette in Deventer een apotheek op, waarvan hij net kon rondkomen. In zijn vrije tijd dichtte hij, en zo bracht hij zijn eerste dichtbundel uit, Overzeesche bruiloftszangen getiteld.[3] Bij de nieuwbouw van het Sint-Geertruiden- of Pesten Gasthuis in 1628 droeg de stadsregering van Deventer hem op een gevelschrift te schrijven. Opmerkelijk was dat niet zijn tijdgenoot Jacobus Revius hiertoe gevraagd werd.[6]
Van der Veen trouwde pas laat; op 14 maart 1626 trad hij in het huwelijk met Thonnisken Ruirkint. In 1642 bracht Van der Veen de bundel Zinnebeelden oft Adams-Appel met prenten uit. Enkele gedichten hieruit zijn later vergeleken met die van Dirck Raphaelsz. Camphuysen, een dichter uit dezelfde tijd. Van der Veen was bevriend met de kunstschilder Pieter van Anraedt, met wie zijn dochter later trouwde.[7]
Voetnoten
- ↑ a b 1587 wordt in bronnen veelal als zijn geboortejaar genoemd. Er is echter geen geboorteakte van Jan van der Veens bekend. Uit de beschikbare bronnen kan worden aangenomen het gezin in 1578 tijdens de belegering van Deventer naar Haarlem ontsnapte en vervolgens terugkeerde in 1591, en dat Jan in de tussenliggende tijd in Haarlem werd geboren.[1][2]
- ↑ Als parodie op Jacob Cats die Vader Cats werd genoemd. Zie o.a. Molhuysen en Blok (1927), blz. 1223.
Bronnen
- Molhuysen, P.C. en Blok, P.J. (Reds.) (1927), Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, R. Zuidema in deel 7, blz. 1223-1224. Leiden, A.W. Sijthoff. Online beschikbaar op de website van DBNL, www.dbnl.org.
- Molhuysen, P.C. en Blok, P.J. (Reds.) (1911), Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, E. Zuidema in deel 1, blz. 153. Leiden, A.W. Sijthoff. Online beschikbaar op de website van DBNL, www.dbnl.org.
- Overijsselsche almanak voor oudheid en letteren, Volumes 11-12. Deventer, J. de Lange, 1845.
- Visscher, L.G. (1854), Leiddraad tot de geschiedenis der Nederlandsche letterkunde - 1e deel. Utrecht: W.F. Dannenfelser.
Referenties
- ↑ https://www.wieiswieinoverijssel.nl/zoekresultaten/p2/38-jan-van-der-veen. Gearchiveerd op 15 augustus 2022.
- ↑ https://www.dbnl.org/tekst/laan005lett01_01/laan005lett01_01_7686.php. Gearchiveerd op 20 april 2021.
- ↑ a b c Molhuysen en Blok (1927), blz. 1223.
- ↑ https://www.brepolsonline.net/doi/abs/10.1484/M.IFSTU-EB.4.00176. Gearchiveerd op 29 december 2019.
- ↑ Overijsselsche almanak voor oudheid en letteren (1845), blz 258.
- ↑ Molhuysen en Blok (1927), blz. 1224.
- ↑ Molhuysen en Blok (1911), blz. 153