Jozef en de vrouw van Potifar en Suzanna en de ouderlingen
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Jozef en de vrouw van Potifar en Suzanna en de ouderlingen zijn twee pendant-schilderijen van de Franse schilder Nicolas Bertin in het Rijksmuseum in Amsterdam.
Voorstelling
bewerkenDe schilderijen vormen zowel wat betreft afmetingen als inhoud elkaars tegenhangers. Al in 1809 worden ze zo beschreven in de eerste museumcatalogus van het Koninklijk Museum, de voorganger van het Rijksmuseum.[1] Op het ene schilderij is afgebeeld hoe Jozef, een figuur uit het Oude Testament, als slaaf wordt verleid door de vrouw van zijn eigenaar Potifar. Het andere schilderij laat een scène ziet uit het Bijbelboek Daniël, waarin Susanna wordt verleid door twee rechters (ouderlingen). In beide gevallen is de verleidingspoging zonder succes en zowel Jozef als Susanna worden daarna ten onrechte beschuldigd van overspel.
Toeschrijving en datering
bewerkenBeide schilderijen zijn aan de voorzijde gesigneerd ‘Bertin·in[venit]’ (Bertin heeft [dit] bedacht) en aan de achterzijde gedateerd ‘A° 169[9]’ (Jozef en de vrouw van Potifar) en ‘A° 99’ (Suzanna en de ouderlingen).
Herkomst
bewerkenDe werken worden in 1752 voor het eerste gesignaleerd in de verzameling van Adriaan Leonard van Heteren in Den Haag.[2] Van Heteren liet ze na zijn dood na aan zijn zoon, Adriaan Leonard van Heteren Gevers. Deze verkocht de werken op 8 juni 1809 samen met 134 andere schilderijen, bekend als het Kabinet Van Heteren Gevers, aan het Rijksmuseum.[3]
Externe links
- Webpagina Rijksmuseum Amsterdam (als Jozef en de vrouw van Potifar, 1690-1710).
- RKDimages, kunstwerknummer 59503 (als Jozef en de vrouw van Potifar (Genesis 39:17-40), 1699).
- Webpagina Rijksmuseum Amsterdam (als Suzanna en de ouderlingen, 1690-1710).
- RKDimages, kunstwerknummer 59504 (als Suzanna door de ouderlingen belaagd (Daniël 13:1-63), 1699).
Bronnen
- Gerard Hoet (1752) Catalogus of naamlyst van schilderyen, met derzelver pryzen [..., tweede deel], 's Gravenhage: Pieter Gerard van Baalen, p. 452 (als ‘Suſanna met de boeven, in een Landſchap, door Nicolaas Bertin’ en ‘Joſeph, werdende tot ontugt verſogt, door de Vrouw van Potifar’). Zie Google Boeken.
- Anoniem (1809) Catalogus der schilderijen, oudheden, enz. op het Koninklijk Museum te Amsterdam, Amsterdam: Gebroeders van Cleeff, p. 9, cat.nr. 32-33 (als ‘Suzanna in het Bad, met de twee Ouden’ en ‘De Wedergade van het voorgaande, verbeeldende Potifars Huisvrouw, trachtende Jozef te verleiden’).
- Anoniem (1830) Aanwijzing der schilderijen, berustende op ’s Rijks Museum, te Amsterdam, [s.l.: s.n.], p. 10-11, cat.nr. 32-33 (als ‘Suzanna in het bad, waarbij de twee grijsaards’ en ‘De wedergade van het voorgaande, verbeeldende Potifars huisvrouw, trachtende Jozef te verleiden’).
- Anoniem (1839) Aanwijzing der schilderijen, berustende op ’s Rijks Museum te Amsterdam, [s.l.: s,n,], p. 9, cat.nr. 32-33, als ‘Suzanna in het bad, waarbij de twee grijsaards’ en ‘De Wederga van het voorgaande, verbeeldende Potifars huisvrouw, trachtende Jozef te verleiden’). Zie Google Boeken.
- Anoniem (1903) Catalogus der Schilderijen miniaturen, pastels, omlijste teekeningen, enz. in het Rijks-Museum te Amsterdam, Amsterdam: Boek- en kunstdrukkerij v/h Roeloffzen-Hübner en Van Santen, p. 49, cat.nr. 499-500 (als Josef ontvlucht Potifars huisvrouw en Susanna en de ouderlingen). Zie archive.org.
Tentoonstellingen
- Franse schilderkunst uit Nederlands bezit, 1600-1800, Musée des beaux-arts, Dijon, 5 september-25 oktober 1992, Institut néerlandais, Parijs, 30 oktober-20 december 1992, Museum Boymans-Van Beuningen, Rotterdam, 15 januari-7 maart 1993, ISBN 90-6918-098-7, cat.nr. 1-2, p. 58-63.
- Het Rijksmuseum aan de Grens, Rijksmuseum Twenthe, Enschede, 17 april 2004-1 januari 2008, geen catalogus bekend.