Wallis (kanton)

**Wallis**
Canton du Valais
Kanton in Zwitserland
	(Details)
Coördinaten	46°16'30"NB, 7°30'0"OL
Algemeen
Oppervlakte	5225 km²
Inwoners ; (31-12-2013)	327.011 ; (57 inw./km²)
Hoofdstad	Sion
Politiek
Lid Zwitsers Eedgenootschap sinds	1815
Overig
Afkorting/kenteken	VS
Talen	Frans, Duits
Website	Kanton Wallis
Detailkaart
	Districten van kanton Wallis
Portaal	Zwitserland

Wallis (Duits: Wallis; Frans: Valais; Italiaans: Vallese; Reto-Romaans: Vallais) is een van de 26 kantons van Zwitserland. Het ligt in het zuidwesten. De hoofdstad is Sion.

Geografie

Het kanton beslaat het overgrote deel van het Rhônedal tussen het begin van de rivier en het Meer van Genève met alle zijdalen en bergen tot aan de waterscheiding, en een klein gebiedje aan de zuidoostkant van de Simplonpas. De aangrenzende kantons zijn Vaud, Bern, Uri en Ticino. Daarnaast grenst Wallis aan Frankrijk en Italië.

Wallis wordt gekenmerkt door het Rhônedal. Het kanton bestaat voor het grootste deel uit hooggebergte: ten noorden van de Rhône liggen de Berner Alpen, met onder andere de bergen Bietschhorn, Jungfrau en Mönch en de Aletschgletsjer en ten zuiden de Walliser of Penninische Alpen, met onder andere de Weisshorn, Matterhorn, Dom en de Monte Rosa. De Dufourspitze (4634 m) in het Monte Rosa-massief is de hoogste berg die (deels) op Zwitsers grondgebied ligt. De Dom (4545 m) is de hoogste berg die zich geheel in Zwitserland bevindt, de piramidevormige Weisshorn (4505 m) is zeker een van de mooiste bergen van de Alpen, de Matterhorn (4478 m) zonder twijfel de bekendste. Onder de vele gletsjers spant de Aletschgletsjer de kroon: met een lengte van 23 km en een oppervlakte van 86 km² is het de grootste gletsjer van de Alpen.

Taal

Het kanton is tweetalig: de taalgrens tussen Frans (westelijk, Beneden- en Centraal-Wallis) en Duits (oostelijk, Boven-Wallis) bevindt zich tussen Sierre en Leuk. Deze grens is enigszins kunstmatig getrokken. Het eerder tweetalige Siders / Sierre is volledig Franstalig geworden. Zelfs van de meer westelijk gelegen kantonnale hoofdplaats Sion (Duits: Sitten) heeft maar 70% het Frans als moedertaal. Toch is er geen sprake van multiculturaliteit.

Moedertaal (2002):

Frans: 62,8%
Duits: 28,4%
Italiaans: 2,3%
andere talen: 6,5%

16,9% van de bevolking van Wallis heeft geen Zwitsers paspoort (2002).

Plaatsen en gebieden

Bekende plaatsen in Wallis: Brig - Crans-Montana - Ecône - Fiesch - Gletsch - Leuk - Leukerbad - Martigny - Monthey - Raron - Saas-Fee - Sierre - Sion - Verbier - Visp - Zermatt - Zinal

Politiek

De Grote Raad van Wallis is het parlement bestaande uit 130 leden.

De Staatsraad van Wallis is de regering bestaande uit 5 leden.

Verkeer

Het kanton is vanouds het gemakkelijkst te bereiken vanuit het westen, via het Rhônedal. De verbinding met de Berner Alpen in het noorden wordt gevormd door de Lötschbergtunnel en de Lötschberg-Basistunnel (beide alleen spoortunnels) en over de Grimselpas. De Nufenenpas ontsluit het kanton naar het zuidoosten (Ticino) en de Furkapas naar het oosten (Uri). Frankrijk wordt bereikt via onder andere de Col de la Forclaz. Italië is bereikbaar over de Simplonpas (tevens spoortunnel) en de Grote Sint-Bernhardpas (tevens tunnel).

Districten

Goms (fr Conches)
Östlich Raron (fr Rarogne oriental)
Brig (fr Brigue)
Visp (fr Viège)
Westlich Raron (fr Rarogne occidental)
Leuk (fr Loèche)
Sierre (de Siders)
Sion (de Sitten)
Conthey (de Gundis)
Hérens (de Ering)
Entremont
Martigny (de Martinach)
Saint-Maurice
Monthey

Geschiedenis

Eind 14de eeuw werd Wallis door graaf Amadeus VII van Savoye toegevoegd aan het rijk van Savoye. In de 16de eeuw kwam Wallis als vazalstaat van Bern bij de Zwitserse Confederatie. Na het Eerste Franse Keizerrijk trad Wallis in 1815, toe tot de Zwitserse Confederatie. De bevolking is overwegend Rooms-Katholiek.

Cultuur

In Wallis zijn er tal van musea waaronder als een van de beroemdste de Foundation Pierre Giannada, een museum met regelmatige tentoonstellingen over beroemde artiesten en een Oud-Romeinse site. Het museum is gelegen in Martigny.

Ook het enige boekendorp van Zwitserland is gelegen in de Valais: Saint-Pierre-de-Clages, op 10 minuten van Sion, in de gemeente Chamoson. Elk jaar organiseren de boekhandelaars van het dorp "La Fête Du Livre", dat soms 20.000 bezoekers lokt in de zomer.

Toerisme

Wallis is populair onder toeristen, velen gaan er in de winter heen om te skiën. In de zomer is het geschikt om bergen te beklimmen, te wandelen en golfen. Wallis heeft een aantal grote skigebieden (zie hier) en golfbanen (zie hier).

Toeristisch belangrijke zijdalen van het Rhônedal zijn:

Lötschental
Val de Bagnes
Val d'Anniviers
Val d'Hérens. In dit gebied zijn de aardpiramides van Euseigne te vinden.
Vispertal, waarin het Mattertal en het Saastal uitkomen.

Vruchten, wijn en kaas

Wijnstokken boven Sierre

Vruchten

Wallis exporteert drie producten: vruchten, wijn en kaas. Het kanton heeft de meeste zonuren van Zwitserland en produceert veel vruchten, vooral peren, abrikozen en frambozen. Een deel van de opbrengst wordt langs de weg verkocht. Het bekendste product is de Poire William, waar de poire Williamine van gemaakt wordt. In 2001 heeft Poire William het AOC-label, Appellation d’Origine Contrôlée, gekregen.

Wijn

De hooggelegen wijngaarden van Visperterminen

Ongeveer 40% van de Zwitserse wijn komt uit Wallis. Er is ruim 5.000 ha wijngaarden. Bekend is vooral de witte wijn gemaakt van de druif Chasselas. Hier Fendant genoemd. De rode Dôle wordt gemaakt van Pinot noir en Gamay. Van de witte Petite Arvine zowel een droge als een zoete variant. Ook op de rotsachtige heuvels op grote hoogte groeien veel wijnstokken. In Visperterminen tot bijna 1000 meter.

Kaas

Walliser teller met gedroogd rundsvlees, alpenkaas, augurken en zilveruitjes

Zwitserland kent ruim 400 eigen kaassoorten, waarvan een deel uit Wallis komt.
Raclette wordt veel in volksgerechten gebruikt en alleen gesmolten gegeten. Ook de kaasfondue komt uit Wallis en behoort tot de nationale gerechten. De kaasfondue wordt gemaakt van een mengsel van Gruyère en Emmentaler, dus kazen die niet uit Wallis komen.
Wallis staat bekend om zijn gedroogd rundvlees (Viande sêché, Bünderfleisch), dat in heel dunne plakjes gegeten wordt, meestal vergezeld van augurken en zilveruitjes.