Koelasji
Koelasji (Georgisch: კულაში) is een plaats in het westen van Georgië met 993 inwoners (2024), gelegen in de gemeente Samtredia (regio Imereti). De nederzetting is gesitueerd op 40 meter boven zeeniveau in het Colchis-laagland en ligt vijf kilometer ten noorden van het gemeentelijk centrum Samtredia en hemelsbreed 210 kilometer ten noordwesten van hoofdstad Tbilisi. Koelasji had vanaf de 18e eeuw een van de grootste Georgisch-Joodse gemeenschappen.
Daba in Georgië 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Geografie | |||
| Regio | Imereti | ||
| Gemeente | Samtredia | ||
| Hoogte | 50 m | ||
| Coördinaten | 42° 12' NB, 42° 21' OL | ||
| Bevolking | |||
| Inwoners (2024) | 993 [1] | ||
| Etniciteit (2014) | Georgisch (99,7%) | ||
| Overige informatie | |||
| Daba sinds | 1961 | ||
| Tijdzone | UTC+4 | ||
| Koelasji in Imereti | |||
 | |||
| Foto's | |||
| |||
| Hoofdweg door Koelasji | |||
| |||
Geschiedenis
bewerken
Koelasji wordt voor het eerst in de 16e eeuw beschreven. Het was de residentie van de feodale Mikeladze-familie.[2]
Georgisch-Joods centrum
bewerkenDe Joodse geschiedenis in Koelasji begon aan het eind van de 17e eeuw toen de Mikeladzes toestemming gaven aan zeven Joodse boeren om zich in Koelasji te vestigen. Daarna trokken Joden uit andere delen van Georgië, zoals Achaltsiche, Ratsja en Soedzjoeni naar Koelasji en vormden ze verschillende wijken die elk een eigen synagoge hadden.[3][4]
Op het hoogtepunt had Koelasji zes synagogen. De oudste synagoge die nog in Koelasji staat komt uit de 18e eeuw. Op hetzelfde terrein staat een nieuwere houten synagoog uit 1902, en een stenen synagoog uit 1911 dat ook een Jesjiva heeft.[5] De gebouwen hebben een monumentenstatus, maar alleen de houten synagoog uit 1902 functioneert nog als synagoog. Tot in de eerste helft van de 20e eeuw had het dorp een joodse meerderheid, wat het dorp de bijnaam "Klein Jerusalem" gaf. Ondanks de vele religieuze restricties onder het Sovjetbewind konden de joden in Koelasji betrekkelijk vrij hun tradities belijden.[6]
De Georgische Joden werden een spil in het onder druk zetten van de Sovjetautoriteiten om reis- en emigratievisa naar Israël te verstrekken, iets dat op het hoogtepunt van de Koude Oorlog werd bemoeilijkt.[6] Achttien Georgische families schreven in 1969 via de Nederlandse ambassade in Moskou een geheime brief aan de Israëlische minister-president Golda Meïr om druk op het Kremlin te zetten uitreisvisa te verstrekken. Deze brief werd in het openbaar bij de Verenigde Naties voorgelezen.[7] In de jaren 1970 kwam de emigratie van Joden uit de Georgische Sovjetrepubliek, net als in de rest van de Sovjet-Unie op gang. Dit had ook grote invloed op Koelasji, dat snel haar bevolking verloor.[8] Volgens de volkstelling van 2014 woont er geen enkele Jood meer in Koelasji.
Textiel en wijncentrum
bewerkenDe economische bedrijvigheid draaide in Koelasji vooral om wijn en textiel.[9] Een van de prominente families in het dorp, Mirilasjvili, had in Koelasji de leiding over een van de grootste textielfabrieken in de Georgische sovjetrepubliek. Na een fusie in 1960 had de fabriek 1000 arbeiders.[10] In 1961 kreeg Koelasji de status 'nederzetting met stedelijk karakter' (daba).[2] Koelasji had tot ongeveer 2000 een trolleybus verbinding met het districtscentrum Samtredia.[11]
Demografie
bewerkenPer 1 januari 2024 had Koelasji 993 inwoners, een daling van 41% ten opzichte van de volkstelling van 2014.[1] De nederzetting had in 2014 een vrijwel volledig Georgische bevolking en kende geen joodse inwoners meer. Tot de jaren 1970 had Koelasji een meerderheid aan Georgische Joden, daarna slonk de joodse gemeenschap snel door emigratie.[8]
| Jaar | 1923 | 1926 | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2002[12] | 2014 | 2020 | 2024 | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aantal | 4.251 |  6.562 |
- |  5,216 |
6.147 |
2.913 |
2.961 |
1.962 |
1.702 |
1.267 |
993
| |||
| Joden | n.b. | 46% | n.b. | n.b. | 87% | 18% | n.b. | n.b. | 0% | - | - | |||
| Verantwoording data: Bevolkingsstatistiek Georgië 1897 tot heden[13][12] | ||||||||||||||
Bezienswaardigheden
bewerkenFoto's
bewerken-
Terrein met de drie historische Joodse gebouwen -
18e eeuwse houten synagoog met metalen beplating -
Interieur synagoge (18e eeuw) -
Interieur synagoge (1901)
Vervoer
bewerkenKoelasji wordt ontsloten door de nationale route Sh12 (Samtredia - Choni - Koetaisi) die door het centrum.
Referenties
bewerken- ↑ a b (en) Population and Demography - Population by cities and boroughs (daba), as of 1 January. National Statistics Office of Georgia, Geostat (1 januari 2024). Gearchiveerd op 29 juli 2023. Geraadpleegd op 22 juli 2024.
- ↑ a b (ka) Koelasji- Universeel Encyclopedisch Woordenboek 2006. National Parliamentary Library of Georgia. Gearchiveerd op 18 augustus 2023. Geraadpleegd op 24 augustus 2022.
- ↑ (en) Synagogue in Kulashi. Kutaisi Travel. Gearchiveerd op 18 augustus 2023. Geraadpleegd op 24 augustus 2022.
- ↑ (ka) History of Georgian Jews in Kulash township. Netgazeti (6 november 2017). Gearchiveerd op 21 januari 2022. Geraadpleegd op 24 augustus 2022.
- ↑ (ru) Synagogues of Georgia in the mid-1940s - early 1950s. and their heritage in the light of archival documents. Euro-Asian Jewish Research Institute (IEAEI) (24 augustus 2022). Geraadpleegd op 24 augustus 2022.
- ↑ a b (en) We Investigate the Rumors from Georgia. Chabad-Lubavitch Media Center. Gearchiveerd op 24 augustus 2022. Geraadpleegd op 24 augustus 2022.
- ↑ (ru) Georgian Ambassador: Our national values in Israel are under threat. STMEGI International Charitable Foundation. Gearchiveerd op 24 augustus 2022. Geraadpleegd op 24 augustus 2022.
- ↑ a b (en) Revaz Gachechiladze, A Historical Geography Of Jewish Setllement In Georgia (The Caucasus). Georgian Geographical Journal Vol.1 No. 1 Pag.13 (2021). Gearchiveerd op 18 augustus 2023. Geraadpleegd op 24 augustus 2022.
- ↑ (en) Town of Kulashi. World Jewish Travel. Gearchiveerd op 24 augustus 2022. Geraadpleegd op 24 augustus 2022.
- ↑ (en) Moshe Mirilashvili. Yad Vashem. Geraadpleegd op 24 augustus 2022.
- ↑ (en) Samtredia trolleybus line No.4 in Kulashi. Transphoto.org. Gearchiveerd op 18 augustus 2023. Geraadpleegd op 24 augustus 2022.
- ↑ a b Bij de volkstelling van 2014 werd een onverklaarbaar gat ten opzichte van de data van het nationaal statistisch bureau Geostat gevonden. Uit VN begeleid onderzoek is gebleken dat de volkstelling van 2002 ongeveer 8-9 procent te hoog was. Zie[14], "1. Introduction", Pagina 1.
- ↑ (en) Population cities & towns of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 22 november 2021. Geraadpleegd op 1 januari 2022.
- ↑ (en) Population Dynamics in Georgia - An Overview Based on the 2014 General Population Census Data (pdf). National Statistics Office of Georgia, Geostat (29 november 2017). Geraadpleegd op 1 januari 2022.
- ↑ (en) Kulashi Museum of Georgian-Jewish Friendship. Georgische Museum Associatie. Gearchiveerd op 24 augustus 2022. Geraadpleegd op 24 augustus 2022.
- ↑ (en) Georgia, Kulashi. The Center for Jewish Art. Gearchiveerd op 18 augustus 2023. Geraadpleegd op 24 augustus 2022.
