Kornelia Ender

Kornelia Ender
	Kornelia Ender (1974)
Persoonlijke informatie
Bijnamen	Konnie
Geboortedatum	25 oktober 1958
Geboorteplaats	Plauen
Nationaliteit	DDR
Internationale toernooien
Debuut	1971
OS	1972, 1976
WK	1973, 1975
EK	1974
Portaal	Sport

Kornelia Ender (Plauen, 25 oktober 1958) is een voormalig Oost-Duits zwemster. Ze werd in 1976 viervoudig olympisch kampioen en ze zwom 22 wereldrecords, 8 wereldtitels en 4 Europese titels bij elkaar.^[1]^[2] Ze was de eerste vrouw die onder de 57-, 56- en 55-secondengrens dook en had wereldrecords op 4 van de 5 slagen.^[2] Later werd bekend dat veel Oost-Duitse sporters doping (steroïden) toegediend kregen door de sportartsen, zonder dat de sporters daarvan op de hoogte waren.^[3] Met name de Amerikaanse Shirley Babashoff en de Nederlandse Enith Brigitha liepen daardoor gouden medailles mis.

Biografie

Kornelia Ender (1976)

Ender begon al op jonge leeftijd met zwemmen. Ze won als 13-jarige haar eerste olympische medailles op de Olympische Zomerspelen in München: drie zilveren medailles, inclusief één op de individuele 200 meter wisselslag waar ze vlak na de Australische Shane Gould aantikte. In 1976, na haar deelname aan de Olympische Zomerspelen in Montreal waar ze vier gouden en één zilveren medaille won, beëindigde ze haar zwemcarrière.^[1] Ender werd in 1981 opgenomen in de International Swimming Hall of Fame.^[4]

Al in 1973 werden er vraagtekens geplaatst bij de grote successen van de Oost-Duitse zwemsters: "Wat denkt men echter als een Italiaanse dokter van oordeel is, dat de spiervorming van Kornelia Ender niet vrouwelijk is en de spiervorming bij de andere meisjes bovenmatig. Dan valt het woord anabolica. Een vage beschuldiging, die niet - zeker vooralsnog niet - waar kan worden gemaakt."^[5] In 1991 erkende Ender dat de Oost-Duitse sportartsen haar indertijd vermoedelijk, zonder haar medeweten, doping toedienden.^[6] Haar medailles hoefde ze nooit in te leveren.

Ender was vanaf 1978 vier jaar gehuwd met mede-zwemmer Roland Matthes.^[7]^[8]^[9] In 1984 trouwde ze met oud-atleet Steffen Grummt. Ze heeft uit elk huwelijk een dochter.^[10] Kornelia Ender trachtte kort voor die Wende in 1989 naar het westen te vluchten, maar werd door haar vader verraden, een legerofficier die vreesde anders zijn pensioen te verliezen. Toen korte tijd later de Muur viel kon ze alsnog naar het westen gaan, waar ze in Mainz een praktijk voor fysiotherapie begon.^[11]

In 2016 maakte Andere Tijden Sport portretten van Kornelia Ender en Enith Brigitha in de aflevering Zwemmen tegen de bierkaai. In de aflevering ontmoetten ze elkaar en konden ze vrijelijk met elkaar praten. Dat was tijdens hun actieve loopbaan door de DDR verboden.^[12]

Onderscheidingen (selectie)

1972: Vaderlandse Orde van Verdienste in Brons
1974: Vaderlandse Orde van Verdienste in Zilver
1976: Vaderlandse Orde van Verdienste in Goud
1973-1976: Oost-Duits Sportvrouw van het Jaar
1981: opname in de International Swimming Hall of Fame^[4]

Erelijst

Olympische Zomerspelen: 4x 1 , 4x 2
Wereldkampioenschappen zwemsporten: 8x 1 , 2x 2
Europese kampioenschappen zwemmen: 4x 1

Bronnen, noten en/of referenties

(en) Profiel van Kornelia Ender op sports-reference.com (gearchiveerd)

↑ ^a ^b Ender stopt definitief, Limburgsch dagblad, 15 november 1976
↑ ^a ^b Konnie Ender: vaarwel zwemsport, Het vrĳe volk : democratisch-socialistisch dagblad, 15 november 1976
↑ (en) E. German Olympic Dopers Guilty, Wired.com, 18 juli 2000
↑ ^a ^b Kornelia Ender (GDR), International Swimming Hall of Fame, geraadpleegd op 28 maart 2015
↑ DDR de grote winnaar in Belgrado, Leids Dagblad, 10 september 1973. Gearchiveerd op 1 september 2023.
↑ Kornelia Ender vermoedt gedrogeerd te zijn, Limburgsch dagblad, 9 december 1991
↑ Verloofd, Het vrĳe volk : democratisch-socialistisch dagblad, 12 mei 1976
↑ Kort bericht, Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland, 16 mei 1978
↑ Zwemdroompaar Matthes-Ender uiteengevallen, Limburgsch dagblad, 22 september 1983
↑ Dochter voor zwemechtpaar, Het vrĳe volk : democratisch-socialistisch dagblad, 23 september 1978
↑ Andere Tijden Sport (uitzending), NPO1, 24 juli 2016. Gearchiveerd op 4 juli 2022.
↑ NOS.nl, Zwemster Enith Brigitha krijgt standbeeld: 'Ik zie het als erkenning' (15-10-2022). Gearchiveerd op 17 oktober 2022.
Inclusief video van Andere Tijden Sport: Zwemmen tegen de bierkaai (VPRO/NOS, 2016) met portretten van Kornelia Ender en Enith Brigitha.

Zie de categorie Kornelia Grummt-Ender van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[einde-1] Ender stopt definitief, Limburgsch dagblad, 15 november 1976

[einde2-2] Konnie Ender: vaarwel zwemsport, Het vrĳe volk : democratisch-socialistisch dagblad, 15 november 1976

[3] (en) E. German Olympic Dopers Guilty, Wired.com, 18 juli 2000

[ishof-4] Kornelia Ender (GDR), International Swimming Hall of Fame, geraadpleegd op 28 maart 2015

[5] DDR de grote winnaar in Belgrado, Leids Dagblad, 10 september 1973. Gearchiveerd op 1 september 2023.

[6] Kornelia Ender vermoedt gedrogeerd te zijn, Limburgsch dagblad, 9 december 1991

[7] Verloofd, Het vrĳe volk : democratisch-socialistisch dagblad, 12 mei 1976

[8] Kort bericht, Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland, 16 mei 1978

[9] Zwemdroompaar Matthes-Ender uiteengevallen, Limburgsch dagblad, 22 september 1983

[10] Dochter voor zwemechtpaar, Het vrĳe volk : democratisch-socialistisch dagblad, 23 september 1978

[11] Andere Tijden Sport (uitzending), NPO1, 24 juli 2016. Gearchiveerd op 4 juli 2022.

[12] NOS.nl, Zwemster Enith Brigitha krijgt standbeeld: 'Ik zie het als erkenning' (15-10-2022). Gearchiveerd op 17 oktober 2022.
Inclusief video van Andere Tijden Sport: Zwemmen tegen de bierkaai (VPRO/NOS, 2016) met portretten van Kornelia Ender en Enith Brigitha.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]