Lijst van dierengeluiden

Voor geluiden van dieren bestaan er veel verschillende werkwoorden, die vaak heel in het bijzonder bij één diersoort horen. Hetzelfde geldt voor de klanknabootsingen. Opmerkelijk van een aantal van deze werkwoorden is dat ze geen verband lijken te hebben met het geluid dat ze weergeven, zoals het "balken" van de ezel en het "blaten" van het schaap. Anderzijds zijn er dieren, vooral vogels, die genoemd zijn naar de nabootsing van hun roep, bijvoorbeeld tjiftjaf (niet te verwarren met de Aziatische huisgekko of tjitjak, een Aziatische onomatopee), oehoe en grutto. De geluiden in onderstaande tabel zijn de geluiden die men volgens het Nederlands tracht na te bootsen. De interpretatie van deze geluiden verschilt vaak van taal tot taal; soms is het verschil zelfs zeer verrassend: een kikker zegt in het Engels niet "quack" maar "ribbit".

Geluidsbron

De meeste geluiden bij gewervelden worden met de bek of de keel voortgebracht, waarbij vogelzang wordt geproduceerd door de syrinx en zoogdiergeluid door strottenhoofd en stembanden. Dit kunnen ook ultrasone of infrasone geluiden zijn, die voor het menselijk oor te hoog (ultrageluid) of te laag (infrageluid) zijn. Gorilla's trommelen zich op de borst, olifanten communiceren niet alleen met hun slurf (neus) door te trompetteren, maar produceren (evenals walvissen) ook verdragend infrageluid. Met stampen kunnen olifanten seismische trillingen veroorzaken, die minstens vier kilometer verder door soortgenoten zijn waar te nemen. Ratelslangen maken een ratelend geluid met de tot ratel omgevormde staartpunt, spechten hakken met hun snavels in bomen en krekels maken hun getsjirp door de vleugels langs elkaar te strijken.

Doel en betekenis

Veel geluiden behoren tot een systeem van diercommunicatie. Verscheidene soorten hebben een repertoire aan geluiden met verschillende functies. Onder andere bij ganzen is dit ook voor de mens goed te horen. Er zijn alarmgeluiden (luid gakken), dreiggeluiden (sissen) en vele andere. Onderzoekers van dierengedrag beschouwen dan elk type als een ander ethologisch signaal. De meeste dierengeluiden zijn gericht op soortgenoten en ook dreiggeluiden die voor indringers bedoeld zijn, kunnen tegelijk informatie bevatten voor soortgenoten.

Er zijn echter ook geluiden die in de eerste plaats een praktisch doel hebben of een bijverschijnsel zijn, zoals de ultrasone geluiden voor echolocatie bij vleermuizen en niezen en hoesten. Ook is van veel geluiden niet bekend of ze een doel hebben, bijvoorbeeld het brommen of zoemen van bromvliegen en het klapwieken van vogels. Dit laatste is, evenals andere vlieggeluiden, een bijproduct van de vlucht, maar het is wel mogelijk dat soortgenoten, en of andere soorten in het ecosysteem er informatie aan ontlenen.

Overzicht

Dit overzicht toont per dier het werkwoord dat bij zijn geluid hoort.

Dier	Werkwoord	Onomatopee
aap	krijsen, schreeuwen, brullen	oe-oe-oe
beer	grommen, brullen
bij	zoemen tuten (als ze uit de raat komt)	bzzzzzzzz
duif	koeren, roekoeën	roekoe
eend	snateren, kwaken	kwek, kwak
ekster	klappen, kwekken, kekkeren
everzwijn	briesen
ezel	balken, iaën, giegagen	ia-ia-ia
fazant	kokkeren
gans	gaggelen, gakken, gakkeren, snateren, kwekken sissen	gak
geit	mekkeren, blaten	mèèh
giraf	neuriën
haan	kraaien	kukeleku
hert	burlen, briesen
hond	blaffen, bassen, keffen huilen, janken	woef, waf
jachtvogel	krijten
jakhals	lachen
kalkoen	klokken, snateren
kat	mauwen, miauwen spinnen	miauw
kikker	kwaken, kwakken, rikkekikken, kwekken, brullen, rikken	kwak
kip	kakelen, tokken, klokken	tok
koe	zie: rund	boe
koekoek	roepen	koekoek
korhoen	balderen
kraai	krassen
krekel	sjirpen, tjirpen
kwartel	slaan, kwakken
leeuw	brullen
meeuw	krijsen, kolderen
muis	piepen	piep
mus	sjilpen, piepen
neushoorn	beren
olifant	trompetteren, trompetten, trompen, beren
ooievaar	kleppen, klepperen
paard	hinniken, briesen
papegaai	praten, klappen, snateren, krauwen, krijsen
pauw	schreeuwen
raaf	krassen, klappen, krauwen
ratelslang	ratelen
ree	briesen, fiepen
rund	loeien, bulken	boe
schaap	blaten, blèren, mekkeren	bèèh
slang	sissen
tijger	brullen
tortelduif	kirren	roekoe
uil	huilen, roepen, krassen, oehoeën, schreeuwen
valk	kiekeren, krijsen
varken	knorren, gillen, gieren
vink	tjokken, tjokkelen
walvis	zingen
wolf	huilen, janken
zangvogel	fluiten, zingen, piepen, slaan, gillen, gieren, tjilpen, tjotteren, striduleren
zeehond	blaffen, huilen
zwaluw	kwetteren

Zie ook

Zie de categorie Audio files of animal sounds van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.