Lijst van fonteinen in Den Haag
Wikimedia-lijst
Dit is een onvolledig overzicht van fonteinen en andere (civiele) kunstwerken met waterval, bron of waterspuwer in de Haagse openbare ruimte of zichtbaar vanaf, dan wel binnen voor het publiek toegankelijk terrein. Voor zover bekend is een overzicht als dit niet eerder gemaakt. Hier en daar wordt vermeld dat er in totaal zo'n dertig fonteinen in Den Haag zijn. Dat is tamelijk weinig vergeleken met bijvoorbeeld Rotterdam en Amsterdam en op zo'n gering aantal is een substantieel deel dus ook niet in eigendom of beheer van de gemeente. Voor zover de Haagse fonteinen (nog) functioneren en bovendien in beheer zijn bij de gemeente Den Haag (DSB), zijn ze actief gedurende "het fonteinseizoen" tussen maart/april en begin oktober.[1] Ten minste in het fonteinseizoen 2022 lijkt een aantal van onderstaande fonteinen niet (voortdurend) actief. Afgaand op Google Streetview is, bijvoorbeeld, "Echtelijke ruzie" vóór 2023 een aantal jaren niet actief geweest. De combinatie van terrasfontein en waterval op het Burgemeester de Monchyplein is wel actief maar niet de hele dag of niet elke dag (mogelijk wegens voeding van de vijver of anders wegens geluidsoverlast).[2]
Aangezien ook fonteinen zijn opgenomen die inmiddels verdwenen zijn of zich buiten de openbare ruimte bevinden, is de lijst van fonteinen onderverdeeld naar zichtbaarheid. Voor meer afbeeldingen dan de onderstaande voorbeelden, zie de categorie Fonteinen in Den Haag op Wikimedia Commons.
Fonteinen in de openbare ruimte
bewerkenNaast fonteinen geplaatst in - of zichtbaar in de openbare ruimte zijn hier ook de fonteinen op voor het publiek altijd of meestal vrij toegankelijke terrein opgenomen.
| Naam/aanduiding |
Kunstenaar/architect |
Locatie |
Jaar |
Materiaal/uitvoering |
Beheer |
Afbeelding |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Binnenhoffontein | Pierre Cuypers / Ludwig Jünger | Binnenhof | 1883 | smeedijzer[3] | RVB | 
|
| Hofvijverfontein | Hofvijver | 1998[4] | DSB | 
| ||
| Bron "Et In Arcadia ego"[5] | Ian Hamilton Finlay | Hofvijver | 1998[6] | graniet | DSB | 
|
| Bankapleinfontein[7] | Renske Morks & Henk van der Leeden[8] | Bankaplein | 1988[9] | brons | DSB | 
|
| Fontein | Joop Beljon | Koningskade | 1969 | 
| ||
| Cascade[10] | Huub Hierck | Verversingskanaal | 1970 | RVS | DSB | 
|
| Anna van Buerenfontein | Egbert Schuttert[11] | Anna van Buerenplein | 2016[12] | terrazzo | 
| |
| 't Haegse Hof | Hillebrant Jacobsplein | 2010[13] | DSB | 
| ||
| 'Koffiekan' "Echtelijke ruzie"[14] | Jo Klingers | Noordpolderkade | 1986[15] | staal, hout, beton[16] | DSB | 
|
| Terrasfontein met zuil de Wokkel | Burgemeester De Monchyplein | 2004[17] | 
| |||
| Waterval | Burgemeester De Monchyplein | 2004[17] | 
| |||
| Vijverfontein | Burgemeester De Monchyplein | 2004[17] | 
| |||
| Fontein op het binnenplein | Haagsche Bluf | 17xx[18] | Deka | 
| ||
| Monument prinses Juliana | Jo Limburg[19], Jan Altorf[20] | Stuyvesantplein[21] | 1910 | DSB | 
| |
| Monument Albert Vogel sr.[22] | Antoon Molkenboer | Frederik Hendrikplein | 1936[23] | mozaïek | DSB | 
|
| Kurhausfontein | Gevers Deynootplein | 1992[24] | 
| |||
| Zuiderparkfontein | Zuiderpark | 
| ||||
| Watermuur & Waterzebra[25] | Atelier PRO[26] | Johanna Westerdijkplein Haagse Hogeschool | 1997[27] | RVS / beton | DSB/Haagse Hogeschool[28] | 
|
| Fontein | Vailliantplein | 2006[29] | DSB | 
| ||
| Fontein | Wijkpark Transvaal (Heemstraat) | 2005 | 
| |||
| Schildpaddenfontein | Prins Hendrikplein | 2000[30] | DSB | 
| ||
| Vijverpartij[31] met fonteinen | Ad van der Steur | Churchilplein | 1953 | 
| ||
| Van Karnebeekbron | Willem C. Brouwer | Carnegielaan hoek Scheveningseweg | 1915[32] | aardewerk[33] | DSB | 
|
| Vijverfontein | Eline Verepark (kant Carnegielaan) | DSB | 
| |||
| Vijverfontein museum H.P. Berlage | Kunstmuseum Den Haag | 
| ||||
| Kikkerfontein museum H.P. Berlage | Kunstmuseum Den Haag (in de vijver) | 
| ||||
| Vijverfontein | Park Vlaskamp | 
| ||||
| Fontein met drie dansende meisjes | Gerard van Remmen[34] | Segbroeklaan (tussen 414-416) | 1960 | brons/steen[35] | DSB | 
|
| Vijverfontein | Waterkersvijver, Wateringse Veld | DSB | 
| |||
| Vijverfontein | Laan van Wateringseveld (ca no 226) | DSB | 
| |||
| Fontein Winkelcentrum Loosduinen | Alex Harteveld[36] | Loosduinse Hoofdplein[37] | 2013[38] | mozaïek | DSB | 
|
| Watergordijn | West 8[39] | AEGONplein[40] | 2002[40] | staal, beton | 
| |
| Vijverfontein | Hoek Pijlkruidveld - Madeliefveld Leidschenveen | DSB | 
| |||
| Vijverfontein | Buurtpark "Hof van Heden", Alberdingk Thijmstraat | 1995[41][42] | 
| |||
| Fontein | Oud Eik en Duinen | 
|
Fonteinen inpandig, niet - of beperkt toegankelijk
bewerken| Naam/aanduiding |
Kunstenaar/architect |
Locatie |
Jaar |
Materiaal/uitvoering |
Beheer |
Opmerking |
Afbeelding |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Waterspuwer | H.P. Berlage | Kunstmuseum Den Haag | 1935 | baksteen, brons | In de Tuinzaal[43]) | 
| |
| Marokkaanse fontein[44] | Aziz Bekkaoui[45] | Amare[46] | 2022 | tegels met glazuur | Zichtbaar v/a Turfmarktzijde | 
| |
| Deense Fontein | Arnold Krog | Vredespaleis | 1914[47] | graniet, porselein | Binnentuin Vredespaleis, zie meer afbeeldingen | 
| |
| Fontein | Vredespaleis | In de tuin rond het paleis. Fontein links op de achtergrond[48] | 
| ||||
| Waterspuwer | Joh. Mutters jr. | Villa Ten Rande[49], Carnegielaan 11 (achtergevel) | 1913 | baksteen, brons | Zichtbaar v/a vijverfontein Eline Verepark | 
| |
| Fontein | André Volten | Schepelhal[50] Binnenhof | 1992 | RVB | Ten minste tijdens de Binnenhofrenovatie niet te zien. | 
|
Verdwenen fonteinen
bewerken| Naam/aanduiding |
Kunstenaar/architect |
Locatie |
Jaar |
Materiaal/uitvoering |
Beheer |
Opmerking |
Afbeelding |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Spuipleinfontein[51] | Peter Struycken[52] | Spuiplein | 1996[53] | Natuursteen | Niet teruggekeerd na oplevering Amare[54] | .jpg)
| |
| Waterspuwers[55] | Haagsche Bluf[56] | 17xx[18] | Deka | Verdwenen of afgedekt bij de laatste verbouwing? | 
| ||
| Fontein | Oostduinlaan[57] | 1968-2014[58] | Niet teruggekeerd na herbestemming[59] | 
| |||
| Vosmaerbron | Scheveningse Bosjes | 1890-1942[60] | Beschadigd en na 1942 afgebroken[60] | 
|
Tijdelijke waterkunstwerken
bewerken- 1994 "Jumping Fountains" door Dirk Dijkstra Vijver Zuiderpark, ingang Loevesteinlaan Den Haag
- 2000 Tijdelijk kunstwerk / fontein in de Hofvijver, zie afbeelding Haags Gemeentearchief.
Externe verwijzingen
bewerken- Ontdek de fonteinen van Rotterdam en Amsterdam, een initiatief van Elise Heyligers.
- Het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) is als beheerder van het Binnenhof ook verantwoordelijk voor onderhoud, restauratie, demontage en opslag van de Binnenhoffontein tijdens de renovatie van het Binnenhof. Het voorlopig ontwerp voor de Binnenhof renovatie laat vermeldt dat de roltrappen in de Schepelhal verdwijnen maar noemt de fontein niet.
- Gemeente Den Haag, Dienst Stadsbeheer (DSB) is waarschijnlijk verantwoordelijk voor het beheer van alle fonteinen e.d. op openbaar gemeentelijk terrein[2][61]
- Deka Immobilien is sinds medio 2020 eigenaar van het winkelcentrum Haarsche Bluf. Volgens diverse bronnen zouden in dit winkelcentrum "twee 18-eeuwse Franse fonteinen" geplaatst zijn (mogelijk is dit een citaat uit één originele bron zoals een persbericht van de projectontwikkelaar). Na de laatste verbouwing, in 2018, is nog maar één fontein te vinden.
Literatuur
bewerken- "Den Haag in Beelden", Michiel van der Mast, Chris Nigten, Lex van Tilburg, 2015 Geschiedkundige vereniging Die Haghe
- "Van de kaart geveegd", "Van Stolkpark en Scheveningse Bosjes", Anneke Landheer-Roelants, 2020 Geschiedkundige vereniging Die Haghe
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑ Fonteinseizoen 2020 Rodi.nl
- ↑ a b Leidraad voor waterelementen in de openbare ruimte, Heleen de Man, 2018. Dit document noemt 13 merendeels nieuwe fonteinen en behandelt de geluidsoverlast ervaren door omwonenden
- ↑ Rijksmonumenten.nl
- ↑ De huidige fontein dateert uit 1998 en is geschonken gelegenheid van het 750-jarig bestaan van Den Haag. Zie Hofvijverfontein voor de eerdere fonteinen.
- ↑ De bron die de Hofvijver voedt is deze kunstmatige waterval aan "het einde" van de Haagse Beek, gemarkeerd met een dit kunstwerk. Mogelijk is de "bron" zelf ook buiten het fonteinseizoen meer of minder lang actief (zie inlaat Hofvijver).
- ↑ Buitenkunst Den Haag Et in Arcadia Ego (Ook ik was in Arcadië). Gearchiveerd op 8 maart 2024.
- ↑ Vervanging voor de fontein die er tussen 1882 en 1922 gestaan heeft.
- ↑ Buitenkunst Den Haag - Bankapleinfontein. Gearchiveerd op 8 maart 2024.
- ↑ NRC Handelsblad 1989-05-06 de fontein is een half jaar na in gebruik name al weer vernield door een vandaal, die in gebruik name moet dus eind 1988 geweest zijn.
- ↑ Konkreet Nieuws "Water en roestvrij staal". Gearchiveerd op 30 maart 2023.
- ↑ Fontein Anna van Buerenplein. Gearchiveerd op 31 juli 2022.
- ↑ Anna van Buren-fontein - Mens & Dier in Steen & Brons. Gearchiveerd op 31 maart 2023.
- ↑ Oplevering 't Haegse Hof
- ↑ Buitenkunst Den Haag - "Echtelijke ruzie". Gearchiveerd op 17 januari 2024.
- ↑ "Haagsche Courant", 1986-07-03, blz. 13, onthuld op 1986-07-02, zie Trouw, 1986-07-03
- ↑ Herstel kunstwerk 'Echtelijke ruzie' garchiveerd 2022-08-11
- ↑ a b c Archipel & Willemspark, april 2009 "Met een grote hijskraan onthulde locoburge-meester Bruno Bruins op 12 juni 2004 het marmeren kunstwerk, dat in de fontein op het Burgemeester de Monchyplein staat, en daarmee werd het complex feestelijk geopend. Gearchiveerd op 20 juni 2023.
- ↑ a b "18e eeuwse Franse fonteinen" volgens diverse teksten - bijvoorbeeld op "The Hague". Mogelijk is die tekst overgenomen van een persbericht of mededeling van de Geste groep / Gerard Stevers die de Haagsche Bluf origineel heeft ontwikkeld. Anno 2022 lijkt er overigens maar één fontein te zijn, namelijk deze op het centrale plein. Gearchiveerd op 7 december 2023.
- ↑ "De zandloper" (1910) Ontwerp J. Limburg (fontein) en J.C. Altorf (leeuwen), zie ook Beelden in Den Haag. Gearchiveerd op 5 augustus 2022.
- ↑ Buitenkunst Den Haag - Monument prinses Juliana. Gearchiveerd op 8 maart 2024.
- ↑ Het "leeuwenmonument" of "de zandloper", opgericht ter herinnering aan de geboorte van prinses Juliana in 1909, was oorspronkelijk een fontein op het toenmalige Juliana van Stolbergplein. Na het bombardement op het Bezuidenhout is dit plein niet meer gereconstrueerd en het monument in 1956 (zonder fontein?) opnieuw op het Stuyvesantplein opgebouwd. Gearchiveerd op 21 september 2023.
- ↑ Beelden in Den Haag vermeldt "Het water dat van bovenaf langs het mozaiek naar beneden loopt, symboliseert de woordenstroom van voordrachtskunstenaar Albert Vogel sr."
- ↑ Albert Vogel - Mens & Dier in Steen & Brons. Gearchiveerd op 31 juli 2022.
- ↑ Raadsvoorstel 1991-06-10 "Fontein Scheveningen badplaats"[dode link] Bij de start van de herontwikkeling van de badplaats Scheveningen is in het begin van de zeventiger jaren de fontein op het oude Gevers Deynootplein gesloopt. Jarenlang was deze fontein een gezichtsbepalend en feestelijk element in de badplaats. Tijdens de planontwikkeling van de nieuwe badplaats is herhaaldelijk de vraag aan de orde geweest of het nieuw ontworpen Gevers Deynootplein wederom met een kunstwerk dan wel een fontein kon worden verrijkt. Voorgesteld wordt de schenking van een fontein op het Gevers Deynootplein van het Holland Casino Scheveningen te aanvaarden. Foto's Haags Gemeentearchief: het lege plein 1991-03-12, de nieuwe fontein 1992-05-21, de eerdere fontein in 1956
- ↑ Een kunstmatige waterval in twee delen: eerst valt het water van de "watermuur", vervolgens stroomt het via parallelle goten, de "waterzebra", naar de volgende waterval om in de vijver te vallen.
- ↑ Atelier Pro is verantwoordelijk voor het ontwerp van de Haagse Hogeschool inclusief de inrichting van de openbare ruimte met watermuur en waterzebra - zie ook "Kracht door wisselwerking", Hans van Beek, Architect. Gearchiveerd op 2 december 2023.
- ↑ Raadsinformatie 1997-06-25[dode link] "Waterzebra, vijver en het kunstwerk van Acconci zullen in september gereedkomen;" - verderop maakt inderdaad het kunstwerk "Park in het water" van Vito Acconci ook onderdeel uit van de openbare ruimte. op 4 februari 2023.
- ↑ Beheermaatregelen openbare ruimte Laakhaven Hollands Spoor 1997-04-28[dode link]
- ↑ De herinrichting van de Vaillantlaan en het Vaillantplein is volgens een plan van Jo Coenen dat rond 2000[dode link] definitief geworden is. De fontein zal tussen eind 2005[dode link] en begin 2006[dode link] gerealiseerd zijn (schriftelijke vragen). Gearchiveerd op 1 juni 2023.
- ↑ 'De Vrije Zeeheld - Facebook' "De schildpaddenfontein is er sinds de verbouwing in 2000." Eerste Concernbericht 2000[dode link] "De herinrichting van het Prins Hendrikplein wordt binnen afzienbare tijd afgerond."
- ↑ Rijksmonument 530892, voormalige zetel Joegoslaviëtribunaal (ICTY), hoofdkantoor De Eerste Nederlandsche te 's-Gravenhage. Gearchiveerd op 19 januari 2024.
- ↑ In 1915 opgericht ter herinnering aan de opening van het Vredespaleis in 1913. Gearchiveerd op 5 december 2023.
- ↑ Mens & Dier in Steen & Brons Jhr. A.P.C. van Karnebeek
- ↑ Mens & Dier in Steen & Brons Fontein met drie dansende meisjes. Gearchiveerd op 5 december 2022.
- ↑ Buitenkunst Den Haag Fontein met drie dansende meisjes. Gearchiveerd op 8 maart 2024.
- ↑ Alex Harteveld, tekening. Gearchiveerd op 6 augustus 2022.
- ↑ Winkelcentrum Loosduinen
- ↑ Onthulling fontein winkelcentrum Loosduinen. Gearchiveerd op 6 augustus 2022.
- ↑ AEGON Headquarters - corporate landscapes[dode link]
- ↑ a b In ruil voor een naamswijziging naar AEGONplein heeft verzekeringsmaatschappij AEGON het Mariahoeveplein volgens een ontwerp uit 1996 heringericht en 20 jaar lang de kosten van onderhoud gedragen. Zelfs de voormalige snackbar Billie en Bessie en bloemenkiosk zijn in een bij het plein passend onderkomen ondergebracht. Het project is voltooid in 2002 en dit watergordijn is een van de zeven kunstwerken die onderdeel uitmaken van dit "corporate landscape" van West 8.
- ↑ Raadsvoorstel "Stadsvernieuwingsplan Spoorwijk (Buurtpark/Alberdingk Thijmstraat)"[dode link] 1994-06-08
- ↑ NL.IMRO.0518.BP0263FSpoorwijk-40ON bestemmingsplan "Spoorwijk": "De vernieuwing van Spoorwijk is rond 1995 gestart met de aanleg van een buurtpark.". Gearchiveerd op 1 september 2022.
- ↑ De fontein bevond zich oorspronkelijk in de binnentuin die na overkapping "Tuinzaal" wordt genoemd. Op oude foto's, zoals deze uit 2005 is nog gras voor de fontein zichtbaar.
- ↑ Geschenk van de Marokkaanse gemeenschap om stil te staan bij 50 jaar Marokkaanse migratie in Nederland. Gearchiveerd op 6 december 2023.
- ↑ Tweet Aziz Bekkaoui
- ↑ De fontein in Amare[dode link]
- ↑ Ontwerp 1909 (Vredespaleis), voor het eerst getoond op de Baltische tentoonstelling 1914. Na de eerste Wereldoorlog opgebouwd in 1923.
- ↑ Zie ook flickr
- ↑ Rijksmonument villa Ten Rande Op o.m. het hekwerk draagt de villa nog steeds de oorspronkelijke naam, vandaar dat hier niet gekozen is om een nieuwe aanduiding te gebruiken. Gearchiveerd op 31 juli 2022.
- ↑ “Tweede Kamercomplex, Nieuwbouw gebouw N” SteenhuisMeurs, mei 2019 de kunstwerken reageren op de locatie en bespelen de ruimte waar zij in staan [..] In de Schepelhal maakte André Volten (1925-2002) een fontein, ter plekke van de verdwenen singel.
- ↑ Computergestuurde waterstralen, in wisselende kleur verlicht
- ↑ Fontein Spui Den Haag. Gearchiveerd op 7 augustus 2022.
- ↑ Vrij Glas leverde in 1996 de lenzen voor de verlichting van de fontein
- ↑ Stadsbestuur wil geen fontein op het Spuiplein. Gearchiveerd op 5 juni 2023.
- ↑ Zie detail 2009 en overzicht 2010 op Flickr. Gearchiveerd op 17 augustus 2022.
- ↑ Zie plattegrond: in passage richting Vlamingstraat. Gearchiveerd op 3 december 2023.
- ↑ Aan het huidige Oostduinplein stonden de kantoorpanden Oostduinlaan 73 (met de fontein op de foto) & 75. Gearchiveerd op 15 augustus 2022.
- ↑ Oplevering complex - vertrek laatste huurder CB&I Nederland BV, start voor de herbestemming van het terrein
- ↑ Het Shell-kantoor Oostduin is getransformeerd in het wooncomplex "Park hoog Oostduin" door cepezed. Daarbij is het "parkeerdek [..] als semi-openbare ruimte aangeheeld bij het park[dode link]". Midden op dat parkeerdek bevond zich origineel een bassin met de fontein (foto op flickr). Gearchiveerd op 23 september 2023.
- ↑ a b Eind 1942 kwamen de Bosjes in het Sperrgebiet te liggen. De bron is beschadigd door een granaatscherf. "Van de kaart geveegd", pagina 116 Foto Collectie Haags Gemeentearchief, fotograaf Visser van Weeren, A.M. Gearchiveerd op 28 oktober 2022.
- ↑ Volgens de "Bijlage bij BSD/2013.1291" is ook een aantal monumenten en kunstwerken met fontein, waterspuwer of waterval onder beheer. Gearchiveerd op 9 augustus 2022.
Zie de categorie Fountains in The Hague van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.