Maria Mutola

Maria Mutola
	Laatste plak: brons op het WK indoor 2008 in Valencia.
Volledige naam	Maria de Lurdes Mutola
Bijnaam	De Maputo Express
Geboortedatum	27 oktober 1972
Geboorteplaats	Maputo
Nationaliteit	Mozambique
Lengte	1,62 m
Gewicht	61 kg
Sportieve informatie
Discipline	800 m
Trainer/coach	Stellio Craveirinha, Maria Hunt
Eerste titel	Zuid-Afrikaanse regionen kampioene 400 m 1988
OS	1988, 1992, 1996, 2000, 2004, 2008
Extra	Wereld indoorrecordhoudster 1000 m; Afrikaans recordhoudster 800 m 1994-2008 en 1000 m; Mozambikaans recordhoudster 800 m
Website	Officiële website
Portaal	Atletiek

Maria de Lurdes Mutola (Maputo, 27 oktober 1972) is een voormalige, zeer succesvolle atlete uit Mozambique, die gespecialiseerd was in de 800 m. Sinds 1993 won ze tienmaal de wereldtitel (zevenmaal indoor en driemaal outdoor). Tussen 1999 en 2004 was ze op grote internationale wedstrijden ongeslagen. In totaal nam ze zesmaal deel aan de Olympische Spelen, waarbij ze eenmaal goud en eenmaal brons won. Ook bezit ze sinds 2002 het wereldindoorrecord op de 1000 m.

Biografie

Jeugd

Mutola werd geboren in een arm dorpje, Chamanculo, in de buitenwijken van Maputo. Haar vader João Mutola werkte bij de spoorwegen en haar moeder Catarina Mutola werkte als marktkoopvrouw. Ze was de jongste van het gezin en had nog zes broers. Als jong meisje blonk ze uit in voetbal. "Op de school die ik als meisje bezocht was het meisjesteam afgeschaft. Ik voetbalde graag met jongens, we hadden een team in onze buurt waarmee we in de weekeinden vriendschappelijke wedstrijden speelden tegen andere buurten. Ik had het voordeel dat ik links ben. Er zijn niet zoveel linker spitsen, dus ze wilden me graag hebben".^[1] Op veertienjarige leeftijd werd haar atletiektalent ontdekt door de Mozambikaanse schrijver en dichter Jose Craveirinha. "Hij zei dat als ik hard zou trainen en geluk had, ik misschien mijn land mocht vertegenwoordigen bij wedstrijden in het buitenland". Hij wist haar over te halen door een videofilm te laten zien van Carl Lewis. "Toen ik zag hoe populair atletiek was, was ik overtuigd", aldus Mutola.^[1]

Zijn zoon Stellio, voormalig nationaal recordhouder verspringen, was Mutola's eerste trainer. Door de intensieve trainingen dacht Mutola in eerste instantie dat het hardlopen niets voor haar was, maar besloot hiermee toch door te gaan toen duidelijk werd, dat ze enorm veel potentie bezat. Na een bezoek aan Portugal werd een plan gemaakt om bij de Portugese atletiekvereniging S.L. Benfica te trainen. Dit plan ging echter op het allerlaatst niet door, doordat de regering van Mozambique haar geen toestemming verleende.

Eerste succes

Haar eerste medaille op een groot kampioenschap won Maria Mutola in 1988 door op de 800 m zilver te winnen op de Afrikaanse kampioenschappen. Twee jaar later veroverde ze op deze afstand tijdens de Afrikaanse kampioenschappen in Caïro een gouden medaille. Op vijftienjarige leeftijd nam ze deel aan de Olympische Spelen van 1988 in Seoel. Hierbij werd ze negende op de 1500 m in een PR-tijd van 4.02,60. In de jaren hierna kon ze haar PR niet verbeteren, maar veroverde ze desondanks bij de Afrikaanse kampioenschappen ook op deze afstand goud.

Binnen haar eigen land had Mutola weinig tegenstand te duchten. Er ontstonden plannen om haar een studiebeurs te geven, zodat zij in het buitenland kon trainen. Het duurde echter tot 1991, voordat ze dankzij het IOC-Solidariteitsprogramma in het Amerikaanse Oregon aan de Springfield High School mocht studeren en trainen. Ze kreeg er een plaats, nadat enkele andere highschools haar aanvankelijk hadden afgewezen. "Nadat ze het eerste cross country-kampioenschap voor highschools won, hadden die andere scholen natuurlijk spijt', aldus Jeffrey Hunt, die samen met zijn echtgenote Margo ("Dat is eigenlijk haar trainster") de begeleiding van Mutola op zich nam.^[1]

Succesvol WK-debuut

Mutola baarde opzien in 1991 door zich op de wereldkampioenschappen in Tokio gelijk te kwalificeren voor de finale en een vierde plaats af te dwingen. Haar tijd van 1.57,63 was goed voor een wereldjeugdrecord. Ze had medaillekansen, maar verloor deze nadat ze sterk werd gehinderd door over elkaar vallende atleten. Haar protest werd niet gehonoreerd. Eén, twee en drie werden respectievelijk Lilja Noeroetdinova (RUS), Ana Fidelia Quirot (CUB) en Ella Kovacs (ROM).

Mozambiques hoop op goud

Op de Olympische Spelen van 1992 in Barcelona was ze Mozambiques hoop op olympisch goud. Mutola begon sterk aan haar 800 m, zakte in en werd uiteindelijk vijfde en onverwachts verslagen door de Nederlandse Ellen van Langen, die ze het hele seizoen achter zich had weten te houden. Op de 1500 m werd ze op deze Spelen negende. Bij de wereldbekerwedstrijden won ze een gouden medaille op de 800 m. Met deze overwinning was zij dat jaar de enige atlete die Ellen van Langen op een grote internationale wedstrijd versloeg.

In 1993 won Maria Mutola voor de eerste maal een gouden medaille op de WK indoor in Toronto. In de jaren erna domineerde ze de atletiekwedstrijden; er zouden nog zeven wereldtitels volgen. In het buitenland won ze driemaal goud, eenmaal zilver en eenmaal brons. Van haar vijf olympische optredens was het goud op de Olympische Spelen van 2000 in Sydney het hoogtepunt van haar carrière. In 1996 won ze op de Spelen een bronzen medaille en in 2004 viste ze met een vierde plaats net achter de medailles in een wedstrijd, die werd gewonnen door de sterke Britse Kelly Holmes.

In 2006 was ze een van de zes vlaggendragers op de Olympische Winterspelen.

Einde sportcarrière

De laatste jaren van haar atletiekloopbaan kende Mutola veel blessureleed. Op de WK van 2007 in Osaka sneuvelde ze met een tijd van 1.56,98 in de halve finale. Ze moest op een brancard de atletiekbaan verlaten en werd in de winter erop geopereerd. Bij de wereldindoorkampioenschappen in het Spaanse Valencia slaagde ze er niet in om voor de achtste maal de wereldtitel op haar naam te zetten. De 35-jarige Maria Mutola werd op de 800 m in 2.02,97 derde achter de Australische Tamsyn Lewis (goud) en Oekraïense Tetjana Petljoek (zilver).

Op de Olympische Spelen van 2008 in Peking ging ze vervolgens, net als iedereen, ten onder in het geweld dat de Keniaanse Pamela Jelimo ontketende, die met een tijd van 1.54,87 de concurrentie ver achter zich hield. Mutola kwam, ondanks een beste seizoensprestatie van 1.57,68, niet verder dan een vijfde plaats. Verwacht werd, dat zij hierna een punt zou zetten achter haar atletiekcarrière. Zelf zij ze hierover: "2008 is een goed jaar om een stapje terug te zetten. Ik heb 17 jaar aan de wereldtop gestaan, dat is lang. Na Peking kan ik uitkijken naar een nieuwe uitdaging."^[2]
Op 29 augustus 2008 voegde Maria Mutola de daad bij het woord: op de Weltklasse Meeting in Zürich beëindigde zij haar internationale carrière.

Titels

Olympisch kampioene 800 m - 2000
Wereldkampioene 800 m - 1993, 2001, 2003
Wereldindoorkampioene 800 m - 1993, 1995, 1997, 2001, 2003, 2004, 2006
Afrikaans kampioene 800 m - 1990, 1993, 1998, 2002
Afrikaans kampioene 1500 m - 1990
Zuid-Afrikaans regionenkampioene 400 m - 1988
Zuid-Afrikaans regionenkampioene 800 m - 1988
Zuid-Afrikaans regionenkampioene 1500 m - 1989
Oost- en Centraal-Afrikaans kampioene 1500 m - 1990

Persoonlijke records

Outdoor

Onderdeel	Prestatie	Datum	Plaats
200 m	23,86 s	20 juli 1994	Langenthal
400 m	51,37 s	2 augustus 1994	Monaco
600 m	1.22,87	27 augustus 2002	Luik
800 m	1.55,19	17 augustus 1994	Zürich
1000 m	2.29,34 (AR)	25 augustus 1995	Brussel
1500 m	4.01,50	12 juli 2002	Rome
1 Eng. mijl	4.36,09	21 juni 1991	Eugene
2000 m	6.03,84	1 januari 1992
3000 m	9.27,37	8 juni 1991	Springfield
5000 m	18.15,1	18 juli 1990

Indoor

Onderdeel	Prestatie	Datum	Plaats
800 m	1.57,06	21 februari 1999	Liévin
1000 m	2.30,94 (WR)	25 februari 1999	Stockholm
1500 m	4.17,93	1 februari 1992	Portland

Prestatieontwikkeling

Jaar	800 m (minuten)	1000 m (minuten)	1500 m (minuten)
1988	2.04,36	-	-
1989	2.05,7	-	-
1990	2.13,54	-	-
1991	1.57,63	-	4.12,72
1992	1.57,49	-	4.02,60
1993	1.55,43	-	4.04,97
1994	1.55,19	-	-
1995	1.55,72	2.29,34	-
1996	1.57,07	2.29,66	4.01,63
1997	1.55,29	-	-
1998	1.56,11	2.31,55	-
1999	1.56,04	2.32,22	-
2000	1.56,15	-	4.02,39
2001	1.56,85	2.33,53	-
2002	1.56,16	2.30,12	4.01,50
2003	1.55,55	-	-
2004	1.56,51	-	4.07,57
2005	1.58,96	-	-

Palmares

800 m

Kampioenschappen

1988: 2 Afrikaanse kamp. - 2.06,55
1990: 1 Afrikaanse kamp. - 2.13,54
1991: 1 Afrikaanse Spelen - 2.04,02
1991: 4e WK - 1.57,63
1992: 5e OS - 1.57,49
1992: 1 Wereldbeker - 2.00,47
1993: 1 WK indoor - 1.57,55
1993: 1 Afrikaanse kamp. - 1.56,36
1993: 1 Grand Prix Finale - 1.57,35
1993: 1 WK - 1.55,43
1994: 1 Goodwill Games - 1.57,63
1994: 1 Wereldbeker - 1.58,27
1995: 1 WK indoor - 1.57,62
1995: 1 Afrikaanse Spelen - 1.56,99
1995: 1 Grand Prix Finale - 1.55,72
1996: 3 OS - 1.58,71
1997: 1 WK indoor - 1.58,96
1997: 2 Grand Prix Finale - 1.56,93
1997: 1 WK - 1.57,59
1998: 1 Afrikaanse kamp. - 1.57,95
1998: 1 Gemenebestspelen - 1.57,60
1998: 1 Goodwill Games - 1.58,83
1998: 1 Wereldbeker - 1.59,88
1999: 2 WK indoor - 1.57,17
1999: 1 Afrikaanse Spelen - 1.59,73
1999: 1 WK - 1.56,72
1999: 1 Grand Prix Finale - 1.59,10
2000: 1 OS - 1.56,15
2001: 1 WK indoor - 1.59,74
2001: 1 Goodwill Games - 1.58,76
2001: 1 Grand Prix Finale - 1.59,78
2001: 1 WK - 1.57,17
2002: 1 Afrikaanse kamp. - 2.03,11
2002: 1 Gemenebestspelen - 1.57,35
2002: 1 Wereldbeker - 1.58,60
2003: 1 WK indoor - 1.58,94
2003: 1 WK - 1.59,89
2003: 1 Wereldatletiekfinale - 1.59,59
2004: 1 WK indoor - 1.58,50
2004: 4e OS - 1.56,51
2005: 4e WK - 1.59,71
2006: 1 WK indoor - 1.58,90
2006: 3 Gemenebestspelen - 1.58,77
2008: 3 WK indoor - 2.02,97
2008: 5e OS - 1.57,68

Golden League-overwinningen

1998: Weltklasse Zürich – 1.56,11
1999: Meeting Gaz de France – 1.58,25
1999: Herculis – 1.56,99
1999: Weltklasse Zürich – 1.56,04
1999: ISTAF – 1.57,56
2000: Weltklasse Zürich – 1.56,90
2000: Memorial Van Damme – 1.58,06
2001: Herculis – 1.57,11
2001: Weltklasse Zürich – 1.56,85
2001: ISTAF – 1.59,19
2002: Weltklasse Zürich – 1.57,24
2003: Bislett Games – 2.00,62
2003: Meeting Gaz de France – 1.57,58
2003: Golden Gala – 1.57,21
2003: Weltklasse Zürich – 1.59,93
2003: Memorial Van Damme – 1.57,78
2003: ISTAF – 1.59,01
2004: Weltklasse Zürich – 1.57,47

1500 m

Kampioenschappen

1988: 9e OS - 4.02,60
1990: 1 Afrikaanse kamp. - 4.25,27

Golden League-podiumplek

2002: 1 Golden Gala – 4.01,50

Bronnen, noten en/of referenties

Brink, C. van den (1993) Maria groet Ellen Atletiekwereld nr. 8: KNAU

↑ ^a ^b ^c Uit Maria groet Ellen door Cors van den Brink (1993), gepubliceerd in Atletiekwereld nr. 8: KNAU
↑ Liedje van Mutola na de Spelen uit (Sport, 23 januari 2008) door Mart van Gemeren

Externe links

Officiële website van Maria Mutola
(en) World Athletics-profiel voor Maria Mutola
(en) Profiel van Maria Mutola op sports-reference.com (gearchiveerd)

Zie de categorie Maria Mutola van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[Maria_groet_Ellen-1] Uit Maria groet Ellen door Cors van den Brink (1993), gepubliceerd in Atletiekwereld nr. 8: KNAU

[2] Liedje van Mutola na de Spelen uit (Sport, 23 januari 2008) door Mart van Gemeren

[1]

[2]