Martkopi
Martkopi (Georgisch: მარტყოფი) is een dorp in het oosten van Georgië met 7.397 inwoners (2014). Het ligt in het noorden van de gemeente Gardabani van de regio Kvemo Kartli op 20 kilometer ten noordoosten van hoofdstad Tbilisi en ongeveer 35 km ten noorden van het gemeentelijk centrum Gardabani. Martkopi is bekend van het klooster uit de 6e eeuw en de belangrijke Georgische veldslag in 1625.
Dorp in Georgië 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Geografie | |||
| Regio | Kvemo Kartli | ||
| Gemeente | Gardabani | ||
| Hoogte | 770 m | ||
| Coördinaten | 41° 47' NB, 45° 1' OL | ||
| Bevolking | |||
| Inwoners (2014) | 7.397 [1] | ||
| Etniciteit (2014) | Georgisch (98,4) | ||
| Overige informatie | |||
| Eerdere namen | Akriani | ||
| Tijdzone | UTC+4 | ||
| Martkopi in Kvemo Kartli | |||
 | |||
| Foto's | |||
| |||
| Uitzicht op het dorp Martkopi | |||
| |||
Geschiedenis
bewerken
Het grondgebied van Martkopi werd al in de klassieke oudheid bewoond. Archeologische vondsten uit de 2e eeuw v.Chr. hebben dat aangetoond, waaronder Partische munten.[2] Tot de 6e eeuw had de plek de naam Akriani. Aangenomen wordt dat de naam Martkopi afkomstig is van een van de dertien Assyrische paters, Anton Martkopeli (Anton de Eenzame). Hij zonderde zich af in het Akrianigebergte, op een plek zes kilometer van het dorp en richtte er een klooster op.
Op 25 maart 1625 vond in Martkopi een belangrijke veldslag plaats van de gezamenlijke strijdkrachten van Kartlië en Kachetië tegen de Safawieden. De Georgiërs behaalden met 15.000 troepen tegenover 30.000 Perzen een grote overwinning die belangrijk was voor het terugdringen van de Safawieden uit Georgië.[4]
In het dorp zijn verschillende kerken te vinden die tot het erfgoed behoren. Er staan ook een tweetal deels vernielde woontorens uit de 18e eeuw.[5] Martkopi is het centrum van de gelijknamige administratieve gemeenschap (თემი, temi) in de gemeente Gardabani, dat naast Martkopi nog 2 nabijgelegen dorpen omvat: Vaziani (ვაზიანი) en Saakadze (სააკაძე).[6]
Klooster
bewerken
Koning Vachtang I had aan het begin van de 6e eeuw in het Akrianigebergte een kerk laten bouwen, dat later als klooster ging functioneren. Op basis van inscripties wordt verondersteld dat David de Bouwer (1073-1125) het klooster liet renoveren.[2] De Assyrische pater Anton Martkopeli zonderde zich in de 6e eeuw hier af in een toren en richtte een klooster op.
Hij raakte bekend als een wonderman en anderen sloten zich uiteindelijk bij hem aan, waarmee het kloosterleven zich in Martkopi ontwikkelde.[7] De toren van Martkopeli staat nog steeds op een berg boven het klooster en is net als het klooster nationaal cultureel erfgoed.[8][9]
Na de invasie van de Gouden Horde in Georgië onder leiding van Berke, waarbij de stad Roestavi verwoest werd, verhuisde de bisschoppelijke zetel in 1265 van Roestavi naar het Martkopiklooster.[2] In 1395, tijdens de invasie van Timoer Lenk, werd het Martkopiklooster verwoest.
Moderne tijd
bewerkenMartkopi handhaafde tot het begin van de 19e eeuw de status van bisschoppelijk centrum. In 1856 werd op de restanten van het verwoeste klooster een nieuwe kerk gebouwd. De klokkentoren op het terrein stamt uit 1699.[2] Kirion II, de eerste patriarch van de autocefale Georgisch-Orthodoxe Kerk, woonde in Martkopi tot zijn moord in juni 1918. Het klooster functioneerde tot 1934, toen het werd opgeheven door de communisten. Halverwege de 20e eeuw werd in het klooster een weeshuis geopend en werd het klooster later verbouwd tot recreatiewoning voor fabrieksarbeiders. In 1989 werd het kloosterleven in Martkopi 1989 hervat. Het Georgisch erkende bisdom van Abchazië is in het klooster gevestigd.
Demografie
bewerkenVolgens de volkstelling van 2014 had Martkopi 7.397 inwoners.[1] De bevolking van het dorp bestond volgens deze telling voor 98,4% uit Georgiërs. Verder wonen er enkele tientallen Armeniërs en Russen.[10]
| Jaar | 1923 | 1970 | 2002 | 2014 | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aantal | 5.069 | 6.088 |  7.666 |
 7.397
| |||||
| Verantwoording data: 1923,[11] 1970,[12] volkstellingen 2002 en 2014[1][14] | |||||||||
Bezienswaardigheden
bewerkenMartkopi staat bekend om het historische klooster dat oorspronkelijk uit de 6e eeuw stamt.[7] Het huidige complex is in recentere eeuwen gebouwd. Het klooster is gesitueerd op een bergrichel op ongeveer zes kilometer ten noordwesten van het dorp en is bereikbaar via het dorp Norio. In Martkopi zelf zijn ook verschillende cultuurhistorische monumenten te vinden, waaronder 18e eeuwse woontorens en een kerk uit 1780.[15]
Vervoer
bewerkenMartkopi ligt een paar kilometer van de Tbilisi Bypass S9, de oostelijke randweg van de hoofdstad.
Foto's
bewerken-
Muurschilderingen in kloosterkerk -
Mariakerk -
Woontoren uit de 18e eeuw
.jpg)
Referenties
bewerken- ↑ a b c (en) All places: 2002, 2014 censuses. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 7 juli 2022. Geraadpleegd op 19 juni 2022.
- ↑ a b c d (ka) Topoarchaeologisch woordenboek van Kartli - Martkopi. National Parliamentary Library of Georgia. Gearchiveerd op 3 juli 2024. Geraadpleegd op 5 mei 2023.
- ↑ (en) Skinner, Peter F. (2014). Georgia, the Land Below the Caucasus - A narrative history, 1e druk. Narikala Publications, New York, Londen, Tbilisi. ISBN 978-0-9914232-0-0. Geraadpleegd op 5 mei 2023.
- ↑ Skinner, Hoofdstuk 14 "Georgia in the 17th Century: The Persian Ascendancy", p.241.[3]
- ↑ (en) Martkopi Towers. Castles.nl. Gearchiveerd op 5 mei 2023. Geraadpleegd op 5 mei 2023.
- ↑ (ka) Main Results of the 2014 Census (Publication) (pdf). Census.ge, National Statistics Office of Georgia (Geostat) p.326 (28 april 2016). Gearchiveerd op 13 februari 2020. Geraadpleegd op 19 juni 2022.
- ↑ a b (en) Martkopi Monastery. Georgian Travel Guide. Gearchiveerd op 29 januari 2023. Geraadpleegd op 5 mei 2023.
- ↑ (ka) Anton Martkopeli toren - # 6716. Cultureel Erfgoed Portaal. Gearchiveerd op 5 mei 2023. Geraadpleegd op 5 mei 2023.
- ↑ (ka) Toren van Anton Martkopeli - # 6438. Cultureel Erfgoed Portaal. Gearchiveerd op 5 mei 2023. Geraadpleegd op 5 mei 2023.
- ↑ (en) Ethnic composition of Georgia 2014. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 31 maart 2023. Geraadpleegd op 5 mei 2023.
- ↑ (en) Ethnic composition rural Georgia 1923. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 21 maart 2022. Geraadpleegd op 25 maart 2022.
- ↑ (en) Ethnic composition of Georgia 1970. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 22 november 2021. Geraadpleegd op 18 januari 2022.
- ↑ (en) Population Dynamics in Georgia - An Overview Based on the 2014 General Population Census Data (pdf). National Statistics Office of Georgia, Geostat (29 november 2017). Geraadpleegd op 19 juni 2022.
- ↑ Bij de volkstelling van 2014 werd een onverklaarbaar gat ten opzichte van de data van het nationaal statistisch bureau Geostat gevonden. Uit VN begeleid onderzoek is gebleken dat de volkstelling van 2002 ongeveer 8-9 procent te hoog was. Zie[13], "1. Introduction", Pagina 1.
- ↑ (ka) Heilige Maagd Mariakerk - # 7307. Cultureel Erfgoed Portaal. Gearchiveerd op 5 mei 2023. Geraadpleegd op 5 mei 2023.
