Medewerkster van het Apostolaat

Een Medewerkster van het Apostolaat (Frans: Auxiliaire de l’Apostolat) is een katholieke lekenvrouw met een religieuze roeping. Medewerksters van het Apostolaat leggen geen geloften af, maar worden wel geroepen door hun bisschop. Ze vormen geen congregatie, organisatie of andere vorm van gemeenschap en hebben ook geen leider of overste. Ze gehoorzamen op individuele basis aan hun bisschop. Hun belangrijkste functie is deelname aan het apostolaat van hun bisschop (een vorm van lekenapostolaat). Medewerksters van het Apostolaat blijven actief in de maatschappij en hun beroep. Soms kiest de bisschop de missie van een Medewerkster van het Apostolaat. Dit kan een beroep zijn, lidmaatschap bij een vereniging, verhuizen naar een parochie… Medewerksters van het Apostolaat maken over het algemeen niet bekend dat ze dit zijn, naar analogie met de gelijkenis van de zuurdesem.

Geschiedenis

De eerste Medewerksters van het Apostolaat ontstonden kort na de Eerste Wereldoorlog in het aartsbisdom Mechelen, wanneer enkele vrouwen uit de katholieke vrouwenbeweging contact opnamen met kardinaal Mercier. Ze hadden een religieuze roeping, maar wilden dit kunnen combineren met een leven als leek. In de jaren ’20 en ’30 verspreidde het fenomeen zich naar de andere Belgische bisdommen en naar het buitenland. Hun internationale vormingscentrum bevindt zich in Lourdes, maar dit doet enkel functie voor opleidingen en is geen moederhuis.

In de jaren 1960 waren er ongeveer 150 Medewerksters van het Apostolaat in elk Belgisch bisdom. Vandaag zijn deze aantallen sterk gedaald, maar in Afrika en Azië bloeit de roeping. Er wordt geschat dat tussen 1917 en 2007 er wereldwijd ongeveer 3.500 Medewerksters van het Apostolaat geroepen werden door 350 bisschoppen.

Bekende en belangrijke Medewerksters van het Apostolaat

Dit overzicht is gebaseerd op lijsten die bewaard worden in het Aartsbisschoppelijk Archief van Mechelen.

• Tilla Vulhopp
• Victoire Cappe
• Maria Baers
• Berthe de Lalieux de Rocq
• Jeanne Cardijn
• Madeleine De Roo
• Adèle de Lhoneux

Literatuur

• De Beukeleer, Maite, Karen Kennes, en Dries Bosschaert. ‘Reimagining Religious Life and Social Apostolate: The Case of the Auxiliaires de l’Apostolat’. Journal of Modern and Contemporary Christianity 2, nr. 2 (2023): 29-50. DOI:10.30687/JoMaCC/2785-6046/2023/01/002
• Zélis, Guy. ‘Service social et vie consacrée : les Auxiliaires de l’Apostolat et leurs liens avec l’action sociale en Belgique (1917-1940), une vocation paradoxale et une activité discrète’. In VIIe Congrès de l’Association de Cercles Francophones d’Histoire et d’Archéologie de Belgique et LIVe Congrès de la Fédération des Cercles d’Archéologie et d’Histoire de Belgique, 662-73. Brussels: Safran, 2007.
• Simonet, André. ‘Une nouvelle forme de vie apostolique : les Auxiliaires de l’Apostolat’. Revue diocésaine de Namur 11, nr. 6 (1957): 685-97.
• Wouters, Lieve. ‘Hartverwarmend verhaal van een lezeres in Taiwan’. Kerknet, 13 maart 2024. https://www.kerknet.be/kerknet-redactie/blog/hartverwarmend-verhaal-van-een-lezeres-taiwan.
• Anckaert, Liselotte. ‘Gist in het deeg zijn’. Kerk & Leven, 9 februari 2016. https://www.kerknet.be/kerk-leven/artikel/gist-het-deeg-zijn.
• De Smet, Erik. ‘Discrete levensvorm: Medewerksters van het Apostolaat bestaan honderd jaar. Ze beleven hun roeping als leek in de wereld’. Kerk & Leven, 25 december 2017. https://www.kerkenleven.be/uitgave/1749/artikel/discrete-levensvorm.
• Kennes, Karen. ‘De verborgen aanwezigheid van de Medewerksters van het Apostolaat belicht: een theologie-historisch onderzoek naar hun ontstaan en zoektocht naar identiteit’. Master’s thesis, KU Leuven Faculteit Theologie en Religiewetenschappen, 2022.
• De Beukeleer, Maite. Présentation du projet de recherche ‘Les Auxiliaires de l’Apostolat’. YouTube, 2023. https://www.youtube.com/watch?v=MxMkv5spyew.

Bronnen, noten en/of referenties