Midzomergracht

Midzomergracht was een homocultureel festival dat van 1997 tot en met 2019 jaarlijks in de stad Utrecht plaatsvond. Het festival werd georganiseerd door Stichting de Overkant met steun van de gemeente Utrecht en bijdragen van een aantal fondsen, organisaties en bedrijven.

De 24e editie van het Midzomergracht festival in juni 2020 werd afgelast wegens de coronapandemie.^[1] Daarna werd het evenement niet meer georganiseerd, waarna de organisator in juli 2023 bekendmaakte dat het Midzomergracht festival niet meer wordt voortgezet.^[2]

Naam

De naam Midzomergracht refereert zowel aan de Oudegracht, waar op en rond de middeleeuwse werven het festival aanvankelijk werd georganiseerd, als aan de midzomernacht, de langste dag van het jaar (21 juni). Juni is bovendien de maand waarin wereldwijd de meeste Gay Pride-parades plaatsvinden, die in Nederland onder de naam Roze Zaterdag elk jaar in een andere stad gehouden wordt. In 1998 en 2013 was Roze Zaterdag in Utrecht en vormde daarmee het afsluitende hoogtepunt van het Midzomergracht Festival.

Activiteiten

Impressie van de eerste Utrecht Canal Pride op 17 juni 2017

Het Midzomergracht Festival duurde de laatste edities 10 dagen en trok in totaal zo'n 12.000 bezoekers. Tijdens het festival, dat geheel door vrijwilligers werd georganiseerd, vonden uiteenlopende activiteiten plaats, zoals exposities, workshops, theatervoorstellingen, lezingen, literaire bijeenkomsten, stadswandelingen, debatten, feesten, films, sportieve activiteiten en muzikale optredens. In 2016 organiseerden bijna 60 organisaties ruim 100 activiteiten. De afsluiting van het festival was de Parkdag, een openluchtevenement met een veeltal van gratis activiteiten in het Griftpark.

In 2017 begon het festival voor het eerst met de Utrecht Canal Pride, een optocht van 25 versierde boten over de Oudegracht naar het voorbeeld van de Canal Parade van de Amsterdam Gay Pride. De Utrechtse parade trok zo'n 20.000 bezoekers.^[3] Ook in 2018 vormde de Utrechtse botenparade nog het begin van het Midzomergracht festival, maar in 2019 ging de Utrecht Canal Pride als zelfstandig evenement verder.

Geschiedenis

De gemeente Utrecht kende sinds 1986 een homo- en lesbisch emancipatiebeleid om de maatschappelijke integratie van deze groepen te bevorderen. Als een concreet uitvloeisel daarvan werd in 1997 op initiatief van de gemeente en in samenwerking met homo-organisaties de Roze Lente georganiseerd.^[4] Deze duurde van 13 mei tot en met 22 juni en omvatte een reeks van homoculturele activiteiten om "homoseksualiteit zichtbaar te maken voor de stad en het zorgen voor een grotere mate van tolerantie en acceptatie bij een brede laag van de bevolking."

Er was onder meer een speciale festivalkrant uitgebracht en ter afsluiting vond op het water, de werven en de straten van de Oudegracht het tweedaagse MidzomerGrachtspektakel plaats.^[5] Dit was een "heterovriendelijk homofeest", waarvan de praktische organisatie was overgelaten aan de uitbaters van de lokale homohoreca: café Bodytalk, café de Wolkenkrabber en discotheek De Roze Wolk. Zij hadden daartoe de stichting De Overkant opgericht.^[4]

Op 20 juni 1998 vond het MidzomerGrachtspektakel opnieuw plaats, ditmaal als start van vijf Roze Lentedagen die werden afgesloten met de Roze Zaterdag op 27 juni. Daarna ging MidzomerGracht als zelfstandig festival verder, formeel los, maar nog wel in nauwe samenwerking met de plaatselijke homohoreca.^[4] Omdat er meteen al ook enkele duizenden mensen uit de rest van Nederland op MidzomerGracht waren afgekomen, kreeg het evenement een landelijke uitstraling.

In 1999 werd Midzomergracht uitgebreid tot een cultureel festival dat een week duurde. In dat jaar begon het evenement met een Mega PANN-feest en een internationaal volleybaltoernooi en werd het afgesloten met een klassiek openluchtconcert en het traditionele Midzomergracht Spektakel in de openlucht rond een brug over de Oudegracht. Het openingsfeest op een centrale locatie in Utrecht is sindsdien een vast onderdeel van het festival gebleven.

Annie Brouwer-Korfprijs

In 2007 riep de organisatie van het Midzomergracht Festival een prijs in het leven voor mensen of organisaties die zich bijzonder inzetten voor de emancipatie en acceptatie van homo- en biseksuelen. De jaarlijkse prijs is genoemd naar de toenmalige burgemeester van Utrecht, Annie Brouwer-Korf, en bestaat uit een geldbedrag van 5000 euro. Sinds 2023 wordt de prijs uitgereikt als onderdeel van het Utrecht Queer Culture Festival, op 11 oktober, Coming-Outdag.^[6]

Winnaars van de Annie Brouwer-Korfprijs zijn:

2007: Burgemeester Annie Brouwer-Korf
2008: Historica Judith Schuyf
2009: Marischka Verbeek, beherend vennoot Lhbt-boekhandel Savannah Bay (voorheen De Heksenketel)^[7]
2010: Jacques Drabbe, erelid van COC Midden-Nederland
2011: Homojongerenorganisatie Stichting PANN
2012: Feibe Zweers, eigenaar van homocafé Bodytalk
2013: Homomannenkoor Cantatori Del Duomo
2014: Werkgroep Cocktail van COC Midden Nederland
2015: Utrecht Gender Divers
2016: Theater AanZ
2017: Breaking Borders, documentaire over een LHBTI-vluchteling
2018: Jan Scheepstra, o.a. eigenaar van homodisco De Roze Wolk (postuum toegekend)
2019: Games [4Diversity]
2020: Burgemeester Jan van Zanen
2021: Elias van Mourik, initiatiefnemer van een regenboogfietspad
2022: Utrecht Pride
2023: Queer Film Festival Utrecht
2024: Utrecht Ballroom Scene

Externe links

Zie de categorie Midzomergracht Festival van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Midzomergracht.nl: Editie 24 van het Midzomergracht festival 2020 is afgelast, maart 2020.
↑ Mededeling op de homepage van het Midzomergracht festival, 18 juli 2023.
↑ AD.nl: Utrechtse Canal Pride stukje braver dan de Amsterdamse, 17 juni 2017
↑ ^a ^b ^c Adrianne Dercksen, Roze wolkennachten, homodisco De Roze Wolk en homocafé De Wolkenkrabber Utrecht 1982-2006, Utrecht 2018, p. 123-125.
↑ Ech Uterechs: Midzomergracht, jaargang 4, april 2006, p. 6; Volkskrant.nl: POP, 19 juni 1997; Johan van Breukelen: interview in de festivalkrant
↑ Annie Brouwer-Korf prijs vanaf dit jaar uitgereikt op Coming Out Dag. Utrecht Queer Culture Festival (19 juli 2023). Gearchiveerd op 9 oktober 2023. Geraadpleegd op 9 oktober 2023. “De organisatie van de prijs is vanaf dit jaar in overleg overgedragen aan het Utrecht Queer Culture Festival. Voorheen werd de prijs uitgereikt binnen het Midzomergracht Festival. Dit festival is na 26 jaar tot een einde gekomen, zo valt te lezen in een statement op hun website.”
↑ Jann Ruyters, Anders te boek. Trouw (krant) (6 november 2009). Geraadpleegd op 18 april 2020.

[1] Midzomergracht.nl: Editie 24 van het Midzomergracht festival 2020 is afgelast, maart 2020.

[2] Mededeling op de homepage van het Midzomergracht festival, 18 juli 2023.

[3] AD.nl: Utrechtse Canal Pride stukje braver dan de Amsterdamse, 17 juni 2017

[rozewolk-4] Adrianne Dercksen, Roze wolkennachten, homodisco De Roze Wolk en homocafé De Wolkenkrabber Utrecht 1982-2006, Utrecht 2018, p. 123-125.

[5] Ech Uterechs: Midzomergracht, jaargang 4, april 2006, p. 6; Volkskrant.nl: POP, 19 juni 1997; Johan van Breukelen: interview in de festivalkrant

[6] Annie Brouwer-Korf prijs vanaf dit jaar uitgereikt op Coming Out Dag. Utrecht Queer Culture Festival (19 juli 2023). Gearchiveerd op 9 oktober 2023. Geraadpleegd op 9 oktober 2023. “De organisatie van de prijs is vanaf dit jaar in overleg overgedragen aan het Utrecht Queer Culture Festival. Voorheen werd de prijs uitgereikt binnen het Midzomergracht Festival. Dit festival is na 26 jaar tot een einde gekomen, zo valt te lezen in een statement op hun website.”

[Trouw-2009-7] Jann Ruyters, Anders te boek. Trouw (krant) (6 november 2009). Geraadpleegd op 18 april 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]